Ans 1840 : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
Cap resum de modificació |
||
Linha 34 :
{{veire|Guèrra Americanomexicana}}
'''1846-1848''' : après l'integracion de [[Tèxas]] au sen deis [[USA|Estats Units d'America]], guèrra entre leis [[USA|Estats Units]] e [[Mexic]]. Lo conflicte s'acabèt per una victòria aisada deis Estatsunidencs que poguèron annexar lei territòris dau nòrd de [[Mexic]] ([[Tèxas]], [[Califòrnia]] Auta, [[Nòu Mexic]]...).
<br/>▼
'''1848''' : en [[França]], après l'enebiment d'un banquet [[republica]]n, de manifestacions entraïnèron d'esmogudas que reversèron lo rèi [Loís-Felip I|Loís-Felip I{{èr}}]] (22-24 de febrier). Un [[govèrn provisòri]] [[republica]]n prenguèt lo poder e proclamèt la restauracion de la Republica. asmens, en despiech de l'adopcion de quauquei mesuras progressistas (demencion d'una ora de la durada de la jornada de trabalh, adopcion dau sufragi universau masculin...), lo govèrn novèu mau capitèt de reglar la situacion sociala. Leis eleccions generalas donèron una majoritat febla ai republicans amb aperaquí 500 deputats republicans e 300 monarquistas (environ 200 orleanistas e 100 legitimistas). Lo 21 de junh, lo poder conservador novèu demandèt la sarradura deis Obradors nacionaus qu'èran un simbòl de la Revolucion de Febrier e una fònt de trabalh importanta per leis obriers [[París|parisencs]]. Entre lo 22 e lo 26 de junh, leis obriers parisencs se revoutèron donc tornarmai mai lo movement foguèt durament reprimit per lei tropas dau generau [[Eugène Cavaignac|Cavaignac]]. Aquelei combats entraïnèron una rompedura entre republicans moderats e radicaus e favorizèt l'emergéncia de [[Napoleon III|Louis-Napoléon Bonaparte]] que ganhèt lo sostèn deis obriers, venguts fòrça ostils au govèrn, dei païsans, generalament inquiets après leis eveniments de junh, e dei conservadors. Foguèt ansin aisament elegit a la presidéncia de la Republica amb 74,2% dei votz lo 11 de decembre.▼
<br/>
{{veire|Karl Marx}}
'''1848''' : publicacion dau ''[[Manifèst dau Partit Comunista]]'' dei [[filosofia|filosòf]]s [[Alemanha|alemand]]s [[Karl Marx]] ([[1818]]-[[1883]]) e [[Friedrich Engels]] ([[1820]]-[[1895]]). Obratge major de la pensada occidentala, presentèt lei concèptes de [[materialisme]] aplicada a la vida sociala – es a dire la teoria de la [[lucha dei classas]] e dau ròtle dau [[proletariat]] dins l'evolucion de l'[[istòria]] [[Homo sapiens|umana]] – e prepausèt una societat novèla basada sus la proprietat collectiva dei mejans de produccion.
== Cultura ==
Linha 71 ⟶ 77:
<br/>
'''1848''' : publicacion de la premiera carta dei corrents marins per l'[[USA|Estatsunidenc]] [[Matthew Fontaine Maury]] ([[1807]]-[[1873]]).
▲<br/>
▲'''1848''' : en [[França]], après l'enebiment d'un banquet [[republica]]n, de manifestacions entraïnèron d'esmogudas que reversèron lo rèi [Loís-Felip I|Loís-Felip I{{èr}}]] (22-24 de febrier). Un [[govèrn provisòri]] [[republica]]n prenguèt lo poder e proclamèt la restauracion de la Republica. asmens, en despiech de l'adopcion de quauquei mesuras progressistas (demencion d'una ora de la durada de la jornada de trabalh, adopcion dau sufragi universau masculin...), lo govèrn novèu mau capitèt de reglar la situacion sociala. Leis eleccions generalas donèron una majoritat febla ai republicans amb aperaquí 500 deputats republicans e 300 monarquistas (environ 200 orleanistas e 100 legitimistas). Lo 21 de junh, lo poder conservador novèu demandèt la sarradura deis Obradors nacionaus qu'èran un simbòl de la Revolucion de Febrier e una fònt de trabalh importanta per leis obriers [[París|parisencs]]. Entre lo 22 e lo 26 de junh, leis obriers parisencs se revoutèron donc tornarmai mai lo movement foguèt durament reprimit per lei tropas dau generau [[Eugène Cavaignac|Cavaignac]]. Aquelei combats entraïnèron una rompedura entre republicans moderats e radicaus e favorizèt l'emergéncia de [[Napoleon III|Louis-Napoléon Bonaparte]] que ganhèt lo sostèn deis obriers, venguts fòrça ostils au govèrn, dei païsans, generalament inquiets après leis eveniments de junh, e dei conservadors. Foguèt ansin aisament elegit a la presidéncia de la Republica amb 74,2% dei votz lo 11 de decembre.
== Decès ==
| |||