Ardashir Ier : Diferéncia entre lei versions

}}

'''Ardashir I{{èr}}'''<ref>Existís tanben lei formas '''Ardeshir''', '''Ardasher''' e '''Ardashes'''.</ref> (mòrt en 241) fuguèt lo fondator de l'[[Empèri Sassanida]] e son premier rèi de 224 a sa mòrt après lo rebutament de la dinastia parta. Fuguèt remplaçat per son fiu [[Shapur Ier|Shapur I{{èr}}]] (240<ref>Shapur I{{èr}} fuguèt rèi associat de 240 a 241.</ref>-272).

 

[[Vassau]] dau rèi part, Ardachir acomencèt a partir de 211 o 212 una tièra de campanhas còntra leis autrei vassaus de l'[[Empèri Part]]. Capitèt pauc a pauc d'unificar un territòri important dins lo centre dau plan [[iran]]ian e lo rèi part decidiguèt d'arrestar aquela expansion. Aquò entraïnèt una revòuta d'Ardachir en 224. Lo 28 d'abriu de 224, lei Sassanidas fuguèron lei venceires de la [[batalha de Hormizdaghan]] que s'acabèt per la mòrt dau rèi part [[Artaban V]] ([[216]]-[[224]]). Aquò permetèt a l'insureccion d'obtenir lo sostèn progressiu de l'aristocràcia pèrsa e de conquistar la capitala, [[Ctesifont]], en [[226]]. Capitèt de gardar lo contraròtle de l'Empèri Part e contunièt la politica estrangiera de la dinastia precedenta ambé doas guèrras còntra lei [[Empèri Roman|Romans]]. En revènge, acomencèt una tièra de reformas intèrnas per melhorar l'administracion e aumentar sa centralizacion.