Nòrma mistralenca : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació
Aubadaurada (discussion | contribucions)
Restauracion après vandalisme cacografic: nòstra Carta lingüistica es ben utila...
Linha 3 :
La '''nòrma mistralenca''' se compausa de dos aspèctes:
* La '''nòrma ortografica''' o '''[[ortografia]]''', que fixa la maniera d'escriure lei sòns. Se parla d''''ortografia mistralenca''' (''ourtougràfi mistralenco'', codificada).
** ''Remarca'' - La '''grafia mistralenca''' (''grafìo mistralenco'') englòba pus largament l'ortografia mistralenca (codificada, dins la nòrma) e divèrs usatges gaire codificats (fòra nòrma), mai que s'inspironinspiran de l'ortografia mistralenca.
* La '''nòrma orala''', que fixa una maniera recomandada de parlar en occitan.
 
Es l'escrivan [[Josèp Romanilha]] que fondèt aquela nòrma en [[1853]] dins ''La part dau Bòn Dieu <La part dóu Bon Diéu>''. Puei l'escrivan [[Frederic Mistral]] l'illustrèt e la desvolopèt dins son òbra abondosa, tant en literatura coma en lexicografia, amb un diccionàridiccionari monumentau, ''[[Lo Tresaur dau Felibritge]] <Lou Tresor dóu Felibrige>''. Pasmens, avans de chausir definitivament la grafia mistralenca en [[1854]], cau precisar que Mistral foguèt tentattemptat durant lisleis ans precedents d'utilisarutilizar una grafia diferenta, pus pròcha de la grafia classica almens per las consonantas (aquela que lo provençau [[Simon Juda Onorat]] ja aviaaviá utilizada dins son diccionàridiccionari de 1846). Lo [[Felibritge]] adoptèt la nòrma mistralenca àa sa fondacion en [[1854]] e, gràcias au succès de Mistral, l'espandiguèt a partir d'un nogaunuclèu provençau dins l'ensem del Païsensems d'òc[[Occitània]] a la fin dau [[sègle XIX]]. DempuèiDempuei la segonda mitat dau [[sègle XX]], la nòrma mistralenca esa enreculat concurréncia ambédavant la [[nòrma classica]] e uei se limita sustot au [[provençau]] generau e au [[niçard]], en concurréncia amb la nòrma classica. Lo Felibritge, desenant, es partejat entre nòrma mistralenca (sustot en Provença) e nòrma classica.
 
LisLeis usatgiers de la grafia mistralenca son qualificats de ''mistralencs''.
 
La nocion de '''grafia mistralenca''' a recebut de sinonims que son mens satisfasents:
* ''Grafia romanilhenca'' fa referéncia au trabalh de codificacion de Romanilha, que precediguèt lo de Mistral, mai aqueu tèrme es rarerar e gaire acceptat per lilei mistralencs.
* ''Grafia felibrenca'' fa referéncia au fach que lo [[Felibritge]] adoptèt la nòrma mistralenca a sa fondacion en [[1854]]. Mai tre la fin dau sègle XIX, lo Felibritge coneguèt en son sen l'aparicion d'un corrent favorable a la [[grafia classica]] e uei, lo [[Felibritge]] acceptaaccèpta lei doas nòrmas, classica e mistralenca (levat en Provença ont utiliza ren que la mistralenca).
 
L'aplicacion de la nòrma mistralenca en [[Bearn]], e au [[gascon]] en generau, se sòna '''grafia febusiana'''. Foguèt lo trabalh de l'[[Escòla Gaston Fèbus]] a la fin dau [[sègle XIX]]. Son usatge a reculat fòrça dempuei la segonda mitat dau [[sègle XX]], davant l'avançada de la nòrma classica.