Reforma : Diferéncia entre lei versions

La Reforma es apareguda coma una respònsa a la crisi prefonda de la [[Glèisa Catolica|Glèisa]] e de sa comunautat de fidèus pendent lei [[sègles XIV|sègles XIV]]-[[Sègle XV|XV]]. Fòrça prefonda, aquela crisi regardava lei mors dau [[clergat]], l'afebliment de l'autoritat papala[[papa]]la e leis angoissas novèlas de la populacion en fàcia de la paur de l'[[Infèrn]] eternau après la [[mòrt]]. D'efèctefiech, la dimension dau sauvament de l'[[arma]] dei fidèus aviá pres un aspèct novèu après leis eveniments tragics dei sègles XIV e XV (guèrras[[guèrra]]s, epidemias[[epidemia]]s...). Aquò va entraïnarentraïnèt l'aparicion de proposicions variadas per reformar la Glèisa e uneiaqueu concilissubjècte foguèronfoguèt lo tèma de plusors reünits[[concili]]s. Pasmens, vanmostrèron subretot mostrar lo blocatge deis institucions [[Catolicisme|catolicas]] e ges de decisionsdecision sufisentassufisenta i foguèron adoptadas. Ansin, a partir de la mitat dau sègle XV, lei teologians[[teologia]]ns partisans d'una reforma de la [[Glèisa Catolica|Glèisa]] se radicalizèron, formant un mitan favorable per l'emergéncia de dogmas[[dògma]]s novèus e opausats ais institucions romanas[[roma]]nas.

Lei [[Sègle XIV|sègles XIV]] e [[Sègle XV|XV]] foguèron caracterizats per lo debanament de crisis grèvas coma d'epidemias[[epidemia]]s majoras ([[pèsta]]...) oò de guèrras lòngas e acarnadas coma la [[Guèrra de Cent Ans]] ([[1337]]-[[1453]]). Lo nombre de mòrts[[mòrt]]s e lei destruccions i foguèron fòrça importants ambéamb, per exemple, la disparicion d'un tèrç de la populacion [[Euròpa|europèa]] durant lei cinc annadas[[annada]]s de l'[[epidemia]] de [[Pèsta negra|pèsta]] de [[1347]]-[[1352]]. Aquò marquèt prefondament leis esperits dei subrevivents e va entraïnarentraïnèt l'aparicion d'angoissas novèlasfòrça importantas pertocant lo sauvament de l'[[arma]] eternala dei fidèus. Lei tematicas artisticas[[art]]isticas de l'epòca mòstran aquela evolucion ambéamb la multiplicacion dei representacions de [[dança macabra|danças macabras]] oò de libres millenaristas.

Òr, la [[Glèisa Catolitica|Glèisa de Roma va]] mau s'ocuparcapitèt de respòndre a d'aquelei questions. DAqueu vuege se manifestèt amb l'efèct,importància latotjorn grandissenta de paur de l'[[Infèrn]] e de la punicion après la mòrt causète lola desvolopament d'una tièramultiplicacion de cultes eissitsd'inspiracion de la tradicion catolica mai generalament pas reconegut per la [[Bíblia]] coma lopopulara (culte de [[Maria (maire de Jèsus)|Maria]], cultes dei sants, deitradicions relíquias[[paganisme|paganas]] omai laò crompamens d'indulgénciascristianizadas...). L'objectiuNon reconeguts per la [[Bíblia]], devián permetre ai èrafidèus de ganhar son intrada au [[Paradís]] durantò, saau vidamens, terrèstrade quandpermetre loun fidèu deguèsse passarpassatge per lo [[Purgatòri]]. AjudatLa per[[corrupcion]] laquasi corrupciongeneralizada dau [[clergat,]] aquòdau vaperiòde paucagravèt aaquel pauc entraïnar una desacralizacionafebliment dau [[dògma]], catolicçò eque encoratjarfavorizèt l'emergéncia d'una generacion novèla d'intellectuaus nascuts pendent lo desvolopament de l'[[Umanisme]] d'que comencèron de tornar estudiar lolei tèxtetèxtes biblicsacrats per i trobar de solucions novèlas.

LoLei premierei prepausions apareguèron tre lo [[sègle XV]] veguèt doncamb la publicacion de trabalhs religiós prepausantsuggerissent de reformar l'[[Vatican|organizacion intèrna]] de la [[Glèisa oCatolica|Glèisa]]. formulantD'autrei formulèron de visions novèlas dau crestianisme[[cristianisme]] que, de còps, se turtèron a la vision deis autoritats ecclesiasticas en plaça. Certanei foguèron condamnadas coma d'[[eretgia|eresias]] e durament reprimidas ([[John Wyclif]]...) mai la Glèisa foguèt pas capabla d'arrestar aqueu movement de reflexion. De mai, certanei sobeirans èran tanben partisans d'una reforma per demenir fòrtament lo poder dau [[papa]]. Dins lo corrent dau sègle XV, l'expression de l'idèa d'una reforma mai oò mens prefonda dau Catolicisme[[catolicisme]] vavenguèt donc venir relativament frequenta. Ansin,Publicadas au sègle seguent, leis òbras de Luter[[Martin oLuther|Luther]] e de [[Joan Calvin|Calvin]] èran jadonc inscrichasla dinsperseguida d'un correntmovement ancian eque s'adreiçava a un public favorableja existissiáben dempueiexistent lòngtempse favorable.