|
[[Categoria:Taxinomia]]
Lo '''rènherenhe''' es lol'element mai naut element de la classificacion dels èssers vivents.
== Istoric ==
Al [[sègle III ab. J.-C.]], [[Teofrast]] faguèt una lista de qualquesd'unas 500 espècias dins sos dos obratges majors : ''Historia de Plantis'' ''(L'istòria de las plantas)'' e ''De Causis Plantarum'' ''(De causas de las plantas)''. Quitament se s’ess’interessèt sustot interessat a las plantas per de rasons medicalas, fuguètfoguèt menat a las classar per categorias en fonccion de lor medianmejan de reproduccion.
Al [[Sèglesègle Ièr]] aprèp JesusJèsus-Crist, [[Dioscorid]] descriuètdescriguèt dins sas ''Materia Medica'' mai de 600 vegetals diferents. Aqueste libre fuguètfoguèt editat pendant prèpgaireben de milmila ans.
Dusqu'aEntrò laal debutacomençament del [[Sèglesègle XX]] lo '''rènherenhe vivent''' èra partejat en monde animal e monde vegetal. Los primièrs èssers unicellulars èran alara classats en tant quecoma protozoaris alaramentre que las bacterias èran classadas en tant quecoma vegetals.
Lèu, los [[campairòl]]s losqualsque, alaramentre qu’an una organisacion de tipe vegetal, son desporvutsdesprovesits de [[clorofilaclorofilla]] e se noirrissonnoirisson a partir de matièrasmatèrias [[quimia organica|organicas]] (coma los animals).
Enfin, entre los èssers unicellulars, coma los flagellats, certans an de clorofilaclorofilla e d'autres non. Aquestes flagellats estructurelamentestructuralament omogènsomogenèus poirianpoirián doncas èstre d’animals o de vegetals.
Evolucion dels sistèmas de classificacion e dels rènhesrenhes
{| rules="all" style="border: 1px solid #999"cellspacing="0" cellpadding="4" align="center"
|-----
! Haeckel (1894)<br />Tres rènhesrenhes
! Whittaker (1969)<br />Cinq rènhesrenhes
! Woese (1977)<br />SièsSièis rènhesrenhes
! colspan="2"| Woese (1990)<br />Tres domènis
|-----
| colspan="2" rowspan="4" bgcolor="e0d0b0" | '''[[Eucariòta]]s'''<!-- Eukarya -->
|-----
| bgcolor="lightgreen" rowspan="2" | '''[[Vegetal]]s'''<!-- Plantae -->
| bgcolor="lightblue" | '''[[Campairòl]]s'''
| bgcolor="lightblue" | '''[[Campairòl]]s'''
<!-- Eukarya -->
|-----
| bgcolor="lightgreen" | '''[[Vegetal]]s'''<!-- Plantae -->
| bgcolor="lightgreen" | '''[[Vegetal]]s'''<!-- Plantae -->
<!-- Eukarya -->
|-----
| rowspan="3" bgcolor="khaki" | '''[[ProtozoaireProtozoari]]s'''
| bgcolor="khaki" | '''[[Protista]] 's '''<!-- Protista --> ▼| bgcolor="khaki" | '''[[Protista]]s'''<!-- Protista -->
▲| bgcolor="khaki" | '''[[Protista]]'s''<!-- Protista -->
<!-- Eukarya -->
|-----
|}
[[Cinq rènhesrenhes del vivent]]
[[Los tres domènis del vivent]]
===NotasNòtas===
* QuelquesQualques autors considèronconsidèran que las algas deberiandeurián èstre ajustadas als protistas, amb losquals formarianformarián pas qu'un sol grope, los [[proctotista]]s.
* Los campairòls fasianfasián originelamentoriginalament partida del rènherenhe vegetal. Lor aparèlhaparelh vegetatiu de tipe micelian es constituit de filaments, sens rasigasrasics, ni tijas o fuèlhas. Son egalamenttanben desporvutsdesprovesits de clorofilaclorofilla. Se noirrissonnoirisson de matièrasmatèrias organicas. Aquestes diferents punts explican la creacion d'un rènherenhe dels campairòls ade partplen entièradrech. Cal notar que s’ignoras’ignòra se l'abséncia de clorofilaclorofilla dels los campairòls es originala o se s'es producha al cors de l'evolucion.
==Vèire tanben==
* [[arcqueobacteria]]s per mai de detalhs justificatius d’aquesta novèla classificacion novèla.
*[[sistematica]]
| 