Charles Fourier : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
bibliografia e qualques causòtes |
un chic mès |
||
Linha 24 :
'''François Marie Charles Fourier''' ([[Besançon]], [[França]], [[7 d'abril]] de [[1772]] - [[París]], [[10 d'octobre]] de [[1837]]), mai conegut coma '''Charles Fourier''', foguèt un filosòf [[socialisme|socialista]] [[França|francés]] del començament del [[sègle XIX]]. Foguèt fondador de l’École sociétaire e [[Karl Marx]] e [[Friedrich Engels|Engels]] lo consideravan coma una figura del «socialisme critico-utopic» que [[Robert Owen]] ne foguèt un autre representant. Fòrça comunautats utopicas, inspiradas indirèctament del sieus escrits, foguèron creadas tre las annadas 1830.
== Vida de Charles Fourier ==
Charles Fourier sortiguèt d'una familha borguesa de Besançon. Faguèt los sieus estudis fins a 16 ans, al collègi dels eclesiastics de Besançon. En 1791, dintrèt en aprendissatge a [[Lion]]. Se batèt en [[1793]] amassa amb los federalistas lioneses, abans d'èsser embrigadat per l'armada en 1794 per tal de passar dètz-e-uèit meses dins lo [[Palatinat]] amb l’[[armada de Rin]]. Malgrat lo soei òdi de cap al comèrç, foguèt obligat, en seguida de problèmas financièrs, de trabalhar tre 1793 coma comés mercant o comés viatjaire a Lion jol Consulat e l’[[Primièr Empèri francés|Empèri]]. Entre 1815 e 1820, demorèt prèp de Belley en çò de parents. Aprèp qualques annadas viscudas entre Lion e París, s’anèt installar dins la capitala francesa en [[1826]].
Espandiguèt tre 1808 las basas d'una reflexion sus una societat comunautària dins son òbra ''Théorie des quatre mouvements et des destinées générales'', que poursuivit jos la forma d’un grand tractat dit ''de l’Association domestique et agricole''. Aquel libre monumental foguèt publicat, a mai foguèsse inacabat, en 1822. Pr'amor d’èsser comprés melhor, s'obliguèt puèi a redigir un resumit de la siá teoria, intitulat ''Le Nouveau Monde industriel et sociétaire'', que foguèt publicat en 1829.
Constituiguèt l'[[École sociétaire]] amb a son entorn: [[Just Muiron]] (tre 1814), [[Clarisse Vigoureux]] (cap a 1822), [[Victor Considérant]] (a partir de 1825). La còla de discípols, qu'èran qualques desenats a la fin de la Restauracion, se magnifiquèt jos la [[monarquia de Julhet]], amb per exemple Jules Lechevalier o Abel Transon, transfugs del [[sant simonisme]]. Aquela escòla publiquèt lo ''Falanstèr'' (originalament en francés: le ''Phalanstère'', 1832). Fourier coneguèt atal un començament de notorietat dins las darrièras annadas de la siá vida, pasmens quitèt pas d'èsser un òme solitari.
== Lo [[Falanstèr]]==
Lo Falanstèr sortís lo sieu nom de la contraccion del mot "falange" (gropament) e del mot "stèr" (del francés ''monastère'', monastièr). Se forma a partir de la liura associacion e per l'acòrd afectuós de los lors membres. Per aquel autor, los falanstèrs van formar l'endalièra d'un Estat novèl.
Dins la teoria de Charles Fourier, lo falanstèr es una mena d'otèl cooperatiu que pòt aculhir 400 familhas (cap a 2000 membres) al mièg d'un domeni de 400 ectaras ont se cultivan fruits e flors principalament. Fourier descriguèt abondosament los passadisses calfats, los refectòris bèls e las cambras agradivas.
[[Imatge:Phalanstère01.jpg|thumb|250px|
Destinat a abrigar entre 1800 e 2000 societaris, lo falanstèr es un bastiment de talha plan granda: una longor de mai o mens 1200 m; una susfàcia ocupada de 4 kilomètres cairats; arcadas, grandas galariás per tal de facilitar los rescontres e la circulacion en tot temps; salas especializadas de granda dimension (Torre relotge centrala, Borsa, opèra, talhièrs, cosinas); apartaments privats e nombrosas salas publicas; alas reservadas al "caravanseralh" e a las activitats que menan bruch; una cort d'onor de 600m x 300m; una cort d'ivèrn de 300 m de costat plantada amb d'arbres de fulhatge persistent; jardins e maites bastiments rurals …]]
Los falanstèrs son estat objèctes de temptativas d'aplicacion nombrosas en França e als Estats Units al [[sègle XIX]], pasmens an fracassat totas mai ou mens rapidament. Mas aprèp 1968, aquela idèa a fait grelhar iniciativas divèrsas, coma la comunautat de ''Longo Mai'' en Provença.
==Bibliografia==
| |||