Moneda : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
|||
Linha 3 :
[[File:Paiement euros.jpg|thumb|right|Pèças e bilhets utilizats per pagar una nòta.]]
La '''moneda''' es un instrument de pagament, en vigor en un endrech e a una epòca donats, que complís lei foncions d'[[unitat de còmpte]], d'intermediari dins lei cambis de bens ò de servicis e de resèrva de valor. Segon lei luòcs e leis epòcas, es tanben un ben public gràcias ai servicis que rend a la societat e un otís d'integracion economic, politic ò sociau.
La moneda es un concèpt fòrça ancian qu'apareguèt per la premier còp a la fin de la [[Preïstòria]], probablament en [[Anatolia]]. Per la seguida, i aguèt una difusion progressiva de l'idèa que se debanèt en parallèl d'aparicions independentas. A partir dau millenari IV av. JC, s'escampèt l'usatge de monedas [[metal|metallicas]] que foguèron a l'origina dei premierei pèças de moneda au sègle VII av. JC. Aqueu sistèma se difusèt lentament lòng dei rotas comercialas anant d'[[Asia]] a [[Euròpa]] e foguèt adoptat per lei principalei poissanças de la fin de l'[[Antiquitat]] e de l'[[Edat Mejana]].
Linha 23 :
* leis èssers umans dins lei societats [[esclavatge|esclavagistas]].
En parallèl, lei premiereis [[unitat de còmpte|unitats de còmpte]] apareguèron ambé la formacion dei premiereis administracions vèrs {{formatnum:2500}} av. JC. Sovent derivadas d'unitats de [[massa]] coma la [[mina (unitat)|mina]] utilizada dins l'[[Akkad|Empèri d'Akkad]], permetián una gestion deis [[impòst]]s e dei deutes per leis escribas. Pasmens, aqueu sistèma se difusèt pas en fòra deis institucions [[estat]]alas avans la fin de l'[[Antiquitat]].
=== L'expansion de la moneda metallica ===
Linha 70 :
[[File:MTThaler.png|thumb|right|Thaler austrian de [[1780]].]]
En fòra deis inovacions liadas au [[papièr|papier]] moneda, lei Temps Modèrnes veguèron tanben la reaparicion d'una moneda internacionala que foguèt lo [[thaler]] e sei derivats. Aparegut en [[1518]] dins la region dei minas de [[Jáchymov]] en [[Boèmia]], èra una moneda d'[[argent]] que foguèt caracterizada per una estabilitat excepcionala fins a sa disparicion au començament dau sègle XX. Adoptada coma [[unitat de còmpte]] dau [[Sant Empèri Roman Germanic]], foguèt adoptada ò utilizada per lei país germanics (compres lei regions [[balcans|balcanicas]] que fasián partida d'[[Austria]]), per lei [[Províncias Unidas]], per [[Anglatèrra]] e per lei [[colonialisme|colonias]] [[Euròpa|europèas]] d'[[America]], d'[[Asia]] e d'[[Africa]]. En mai d'aquò, suscitèt la creacion de monedas similaras en [[França]], en [[Espanha]] e dins d'autrei país europèus. Ensems, aquelei monedas d'[[argent]] dominèron l'economia durant lei sègles XVII e XVIII.
=== De la moneda metallica a la moneda fiduciària ===
Linha 128 :
=== Foncions economicas ===
La moneda a tres ròtles economics essenciaus que son aquelei d'[[unitat de còmpte]], de ben dirèctament escambiable e de resèrva de valor :
* coma [[unitat de còmpte]], permet de definir aisament la valor d'una causa amb un escandau unic.
* coma ben dirèctament escambiable còntra totei leis autrei, es un instrument de pagament que permet d'aquistar un ben ò un servici quin que siegue.
* coma resèrva de valor, pòu èsser gardada car la moneda garda sa valor e demòra perfectament liquida (es a dire qu'es immediatament utilizabla per cambiar de bens e servicis).
| |||