Nigèr (país) : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 64 :
=== Lo periòde coloniau ===
 
Après la disparicion de l'[[Empèri Songai]], lo territòri nigerin venguèt una mena d'espaci tampon entre lei reiaumes situats en [[Mali]], lei ciutats-estats haussas dau nòrd de [[Nigèria]] (unificadas per lo [[Califat de Sokoto]] au sègle XIX) e lo [[Reiaume de Kanem]] centrat sus lo [[Lac Chad]]. Durant la segonda mitat dau sègle XIX, afeblits per de conflictes importants, aqueleis estats poguèron pas resistir a l'avançada de [[França]] que voliá prendre lo contraròtle per establir una liason entre [[Senegal|Senegau]] e [[Republica de Còngo|Còngo]]. Ansin, dins lo sud, la màger part dei caps tradicionaus acceptèronacceptèt de signar de tractats ambé [[França]] e resistiguèronresistiguèt gaire<ref>Pasmens, en [[1899]], la colonizacion de la region foguèt marcada per l'episòdi [[sang|saunós]] de l'[[expedicion Voulet-Chanoine]]. D'efèct, aquela colona destruguèt mai d'un vilatge e foguèt l'autor d'atrocitats que turtèron leis autoritats militaras francesas. Una segonda expedicion foguèt donc mandada per arrestar lei dos oficiers que refusèron de se sometre. Au contrari, tuèron lo coronèu Klobb, cap de la garnison de Timboctó, e assaièron de fondar un empèri african personau. Pasmens, foguèron rapidament tuats per una mutinariá de sei tiralhaires.</ref>. En [[1890]], un acòrd francobritanic permetèt de fixar lo limit entre Nigèria e lo Sodan Francés. En revènge, lei regions septentrionalas refusèron de reconóisser la senhoriá [[França|francesa]] e lo cap toareg [[Kaocen]] resistiguèt fins a [[1916]]-[[1917]].
 
Après la pacificacion, [[França]] organizèt sei conquistas de [[Sahèl]] e de la vau de Nigèr dins lo corrent deis annadas 1920. Lo territòri nigerin foguèt integrat au sen de l'[[Africa Occidentala Francesa]] (AOF). Sei frontieras foguèron fixadas en [[1922]] e sa capitala foguèt installada a [[Niamey]] en [[1926]]. Dins aquò, territòri excentrat e alunchat de l'ocean, interessèt pauc leis autoritats colonialas. Ansin, franc de l'introduccion de la cultura d'[[arachida]], son desvolopament demorèt limitat. Lei [[França|Francés]] dirigiguèron donc la region d'un biais indirècte e mantenguèron en plaça leis institucions tradicionalas. La màger part de la populacion recebèt l'estatut de l'indigenat qu'èra relativament similar au [[servatge]] [[Edat Mejana|medievau]].
 
Après la [[Segonda Guèrra Mondiala]], de reformas importantas foguèron menadas a partir de [[1946]] e l'indigenat foguèt abolit. De mai, lei colonias francesas recebèron mai d'autonòmia, çò que permetèt l'emergéncia d'una vida politica nigerina. Foguèt rapidament dominada per [[Hamani Diori]] (un Jerma) fondator dau [[Partit Progressista Nigerin]] (PPN) e per son [[Djibo Bakari]] (cosin dau precedent). En [[1958]], [[Hamani Diori]] sostenguèt lo projècte d'[[Union Francesa]] e lo referendum sus la question li permetèt de marginalizar son rivau. Ansin, quand Nigèr venguèt independent a l'eissida dau desengatjament francés d'Africa de l'Oèst en [[1960]], foguèt aisament elegit a la presidéncia.
 
=== L'independéncia ===