Fusta : Diferéncia entre lei versions

{{1000 fondamentals}}

La '''fusta''' (var. '''husta''') es lo [[material]] [[lenhós]] de la [[tija]] d'una [[planta]], especialament dels [[arbres]] e [[arbrilhon]]s que se caracterizan per aver de troncs; mas aquela definicion es solament una approximativa, dins un sens mai larg, la fusta pòt far referéncias a d'autres materials e teissits amb de proprietats comparables. La fusta es un material eterogèni, igroscopic, cellular e anisotropic. La fusta es compausada de [[Fibra vegetala|fibras]] de [[cellulòsa]] (40 a 50 %) e [[emicellulòsa]] (15 a 25) mantengudas unidas per [[linhina]] (15 a 30 %).

La substància linhosa se caracteriza per de sisas de fibras separadas entre elas per un malhum medullars dins un sens radial.

 

 

== Estructura intèrna de la fusta ==

La [[mesola (botanica)|mesola]] es la partida mai fèrma e compacta, al centre del tronc, se forma per secatge e resinificacion.

 

[[Rusca]] es la pèl o cobertura exteriora del tronc e de las brancas de qualques plantas productrises de fusta.

 

E mai la fusta possedisca pas de proprietats precisas, podèm establir qualques unas generalas:

* [[Densitat]] - Es la relacion entre la massa e lo volum dels còsses. Las fustas an sovent una densitat inferiora a aquela de l'aiga, e es per aquò que flòtan. Qualques fustas d'origina tropicala de granda duretat an de densitats superioras a aquela de l'aiga

 

== Procèssus d'obtencion de la fusta ==

* '''talh''': En aquel procèssus intervenon los boscatièrs o l'equipa de trabalhadors que pujan los monts e amb [[destral]]s o abocinadoras electricas o d'esséncia talhan l'[[arbre]] e li tiran las brancas e racinas e comencan a li sortir la rusca perque comence a secar. Sovent se recomanda que los arbres se talhen en [[ivèrn]] o [[tardor]]. Se cal tornar plantar mai arbres qu'aqueles se talhèt.

* '''Transpòrt''': Es la segonda fasa e en aquela la fusta es transportada dempuèi lo luòc de talha cap a la [[rèssa]] e dins aquela fasa jògan un fum de causas coma l'[[orografia]] e l'infrastructura. Normalament la tiran d'[[animals]] o de [[maquina]]s mas dins qualques cases s'aprofiècha un [[riu]], s'i a un bon corrent d'[[aiga]] se daissa anar los troncs, s'i a pauc de corrent se ligan fasent de barcassas que se pòscan guidar.

 

== La fusta dins l'industria e la construccion ==

Per evitar lo degalhatge se la somet a un tractament de conservacion, que consistís a injectar a fred e jos pression, o ben a caud, una substància capabla de la rendre imputrescibla (creosòta, sulfat de coire...) e de l'aparar de l'accion de l'[[aiga]], de certans [[insèctes]] e de la [[mosidura]].

 

* Agents fisics (que vivon pas).

 

Las personas que trabalhan la fusta son los [[fustièr]]s. Tradicionalament las [[biga]]s dins fòrça culturas se fan de fusta. Tanben s'utiliza per far, per exemple, mòbles, encastres de fenèstras e pòrtas, instruments de musica, pasiment (postam), etc. Qualques espleches o partida d'espleches, subretot los margues, son sovent de fusta. Qualques aisinas per modificar e trabalhar la fusta son, per exemple, lo [[rabòt]], lo [[cisèl]], la [[rèssa]].... La fusta se pòt vernissar o pintar.

 

[[uk:Деревина]]

[[ur:لکڑی]]

[[vec:Legno]]

[[vi:Gỗ]]