Empèri Pèrsa : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
mCap resum de modificació |
|||
Linha 20 :
* [[-480]] : Pendent la [[Segonda Guèrra Medica]] los [[Grècia Anciana|Grècs]] enfonzèron la marina pèrsa a [[Batalha de Salamina|Salamina]] (Salamis).
* [[-479]] : Atenas refusèt l'ofèrta avantajosa de passar del costat pèrsa.
* [[-472]] : Dins sa pèça ''Los Pèrsas'', [[Esquil]] presentèt al public atenian la batalha de Salamina vista del costat
* [[-465]] : Xerxes I{{èr}} foguèt assassinat. Son filh [[Artaxerxes Ier|Artaxerxes I{{èr}}]] alara vengut rei de Pèrsia.
* [[-459]] : Aprèp aver ajudat de rebèls [[Egipte antica|egipcians]] contra lo poder pèrsa, los Grècs deguèron fugir e se retirar dins una illa del dèlta de [[Nil]].
* [[-404]] : Egipte ven independanta de Pèrsia.
* [[-401]] : Lo rei
* [[-396]] : Lo rei d'[[Esparta]] [[Agesilas II]] vencèt lo [[satrap (
* [[-386]] : Esparta e Grècia signèron un tractat, la [[patz d'Antalcidas]] o patz del Rei, reconeissent los dreches de la
* [[-370]] : Los satraps de l'Empèri Pèrsa dintrèron en revòlta contra lo poder central, en seguida de l'independéncia d'Egipte en -404.
* [[-338]] : Decès d'Antaxerxes, rei de Pèrsia assassinat per son eunuc favorit.
Linha 34 :
* [[-115]] : Los [[Part]]s, que los anjòls venon de las tribús de l'Èst de la [[mar Caspiana]], venguent mèstres de la [[Bactriana]] (le Nòrd d'[[Afganistan]]), de Pèrsia e de [[Mesopotamia]].
* [[211]] : [[Ardachir Ier|Ardachir]] venguèt rei d'una partida de Pèrsia.
* [[224]] :
* [[226]] : Ardacher vencèt [[Artaban V]], darrièr rei dels Partes e fondèt une novèla dinastia pèrsa, los [[
* [[227]] : Pèrsia ven
[[Imatge:Shah Abbas and Wine Boy.jpg|thumb|right|200px|Abbas I{{èr}} e un jove [[botelhièr]]]]
* [[241]] : Començament del reialme de [[Shapur Ier|Shapur I{{èr}}]], rei de Pèrsia. (fin en 272)
* [[242]] : [[Mani (
* [[259]] :
* [[297]] : [[Narsés]], lo rei sassanida de Pèrsia prenguèt la plaça del rei [[Tiridate IV d'Armenia|Tiridate IV]] d'[[Armenia]].
* [[298]] : Lo rei pèrsa Narsés deu signar un tractat amb Roma.
* [[309]] : Començament del reialme de [[Shapur II]], rei de
* [[332]] : Novèl recuèlh de doctrinas de [[Zoroastre|Zaratostra]] en persan (''[[Avesta]]'').
* [[337]] : Començament de la guèrra pèrsa contra [[Empèri Roman|Roma]]. (fin en 350)
* [[348]] : De femnas son enrotladas en Pèrsia dins los servicis auxiliars de l'armada.
* [[350]] : Los [[Uns]] envasiguèron Pèrsia e Índia.
* [[359]] : [[Shapur II]] envasiguèt [[Siria]] e prenguèt la vila romana d'Amida aprèp
* [[363]] : L'[[emperaire roman|emperaire]] [[Julian (emperaire roman)|Julian]] envasiguèt Pèrsia e vencèt los
* [[390]] : [[Teodòsi Ier|Teodòsi I{{èr}}]] e lo rei [[Shapur III]] de Pèrsia signèron un tractat per se
* [[399]] : [[Yazdgard Ier|Yazdgard]] monta sul tròn de Pèrsia. Foguèt tolerant pel [[cristianisme]] e aviá de bonas relacions amb los Romans.
* [[422]] : [[Teodòsi II]], emperaire roman d'Orient, e lo rei [[Vahram V]] de Pèrsia signèron un tractat de patz.
* [[430]] : Los [[Uns]] [[Eftalitas]], establits en [[Asia Centrala]], ataquèron Pèrsia.
* [[506]] : Aprèp una contra ofensiva romana, en [[Mesopotamia]], la patz est tornèt entre l'Empèri d'Orient e Pèrsia.
* [[516]] :
* [[529]] : La darrièra escòla de filosofia en Euròpa, a [[Atenas]], s'acaba e los darrièrs mèstres de filosofia emigrèron en Pèrsia.
* [[531]] : Lo movement collectivista de Mazdak es vencit en Pèrsia. Començament del reialme de [[Kosro Ier]], rei de Pèrsia. (fin en 579)
* [[532]] : L'[[Empèri Bizantin]] donèt a
* [[561]] : L'[[emperaire bizantin]] [[Justinian]] signèt un novèl tractat avec [[Khosro Ier|Khosro I{{èr}}]], lo rei dels Pèrsas tornèt establir la frontièra entre Pèrsia e l'Empèri Roman d'Orient. L'emperaire bizantin Justinian acceptèt de pagar un tribut annal a Pèrsia.
* [[589]] : Lo rei de Pèrsia [[Khosro Ier]] es depausat per una revòlta militara e fugiguèt a [[Constantinòble]] per demandar
* [[590]] : Començament del reialme de [[Khosro II]], rei de Pèrsia. (fin en 628)
* [[591]] : L'emperaire bizantin [[Maurici Ier (emperaire bizantin)|Maurici]] tornèt establir sul tròn lo rei de Pèrsia Khosro II. En retorn, recebèt
* [[600]] : Los [[molin de vent|molins de vent]]
* [[627]] : [[Eraclius]], alliat als [[Khazars]], arribèt debans [[Niniva]] e destruiguèt l'armada pèrsa.
* [[632]] : Començament del reialme de [[Yazdgard III]], darrièr rei sassanida de Pèrsia. (fin en 651)
* [[632]] : Lo [[califa]] [[Abou Bakr]] somet las tribús aràbias revoltadas. Marchèt cap a Siria e
* [[637]] : Los
* [[900]] : Los molins de vent arribèron de Pèrsia dins l'[[Al Andalús|Espanha musulmana]].
* [[975]] : Lo Persan [[Muvaffak]] escriguèt un tractat dels remèdis.
Linha 73 :
* [[1055]] : Los nomadas turcs [[seldjoukides]], sunnitas, qu'èran ja fòrça dins las armadas del [[califat abbassida]] s'emparèron de [[Bagdad]] en 1055.
* [[1094]] : La sècta dels Assassins de religion [[chiisme|chiita]] es fondada en Pèrsia.
* [[1251]] : Començament de la conquèsta de
* [[1447]] : Esclatament de l'empèri de Tamerlan (Timour Lenk), [[Índia]],
* [[1502]] : [[Ismail Ier|Ismail I{{èr}}]] establiguèt la dinastia safavida en
* [[1571]] : Naissença d'[[Abbas Ier lo Grand|Abbas I{{èr}} lo Grand]], [[chah]] de
* [[1585]] : Começament del reialme d'Abbas I{{èr}} (fin en 1622).
* [[1590]] : Abbas I{{èr}} signèt la patz amb los Turcs.
* [[1598]] : Abbas I{{èr}} de
* [[1623]] : Abbas I{{èr}} prenguèt [[Bagdad]] als Turcs.
* [[1629]] : Mòrt d'Abbas I{{èr}}.
* [[1709]] : Los Afgans se soslevèron contra lo poder persan e formèron un Estat afghan independent.
* [[1722]] : Començament del contraròtle
* [[1730]] : Los Afghans son
* [[1736]] : Començament del reialme de [[Nâdir Shâh]], chah de Pèrsia, fondador de la dinastia afshar, qu'espandiguèt l'influéncia persana en Índia. (fin en 1747)
* [[1737]] : Començament de l'ocupacion persana d'Afganistan. (fins en 1747)
* [[1794]] : [[Agha Mohammad shah|Agha Mohammad Khan]] fondèt la dinastia Qajar (Kajar) que regnèt sus Pèrsia fins a 1925.
* [[1811]] : Guèrra entre Pèrsia e [[Russia]] que remportèron de victòria dins lo Caucàs.
* [[1826]] : Començament de la [[
* [[1901]] : Una companhiá britanica recebèt una concession de foratge [[petròli|petrolièr]] per 60 ans en Pèrsia.
* [[1934]] : Lo nom d'[[Iran]] es utilizat oficialament dins las correspondéncias estrangièras.
| |||