Desconstruccion

La desconstruction es un metòde, veire una escòla, de la filosofia contemporanèa. Aquela practica d'analisi textuala s'exerci sus fòça tipes d'escrichs (filosofia, literatura, jornals), per remarcar los desfasament e confusions de sens que van aparéisser amb una lectura centrada suls postulats sosentenduts e las omissions desveladas pel quita tèxte.

Aquel concèpte, participant a l'encòp de la filosofia e de la literatura, aguèt un grand resson als Estats Units d'America, qu'es assimilat a la filosofia postmodèrna, e mai globalament a l'apròcha divergenta de la filosofia continentala d'Euròpa. Se lo tèrme « desconstruccion » foguèt d'en primièr utilizat per Heidegger, es l'òbra de Derrida que ne sistematizèt l'usatge e teorizèt la practica.

Istoric de la nocion de desconstruccion

La desconstruccion per Heidegger

Lo tèrme de desconstruccion apareguèt dins l'òbra de Derrida pel primièr còp dins De la gramatologia sens traduire explicitament de tèrmes heideggerians. Derrida explica que voliá « entre autres causas » prepausar una traduccion pels tèrmes alemands de Destruktion e Abbau, qu'Heidegger emplec dins Èsser e Temps; Derrida estima aquela traduccion mai pertinenta que la traduccion classica per destruccion, per que s'agís pas per tant, dins la desconstruccion de la metafisica, de la reduire al neient, que de mostrar cossí se bastiguèt.

« Ambedos significavan dins aquel contèxte una operacion portant sus l’estructura o l’arquitectura tradicionala dels concèptes fondators de l’ontologia o de la metafisica occidentala. Mas en francés lo tèrme « destruction » implicava tròp visiblament un anientament, una reduccion negativa mai pròcha de la « desmolicion » nietzscheana, benleu, que de l’interpretacion heideggeriana o del tipe de lectura que prepausi. L'ai doncas rebutat. Me remembri aver cercat s'aquel mot « déconstruction » (vengut cap a ièu de biais aparentament fòrça espontanèu) èra plan francés. » — Derrida, Psyché, p.338

En realitat, lo mot desconstruccion apareguèt en 1955 dins lo contèxte de la filosofia francesa dins traduccion du tèxte de Heidegger "Contribucions a la question de l'èsser" (Zur Seinsfrage). Gérard Granel causiguèt aquel tèrme per traduire lo mot alemand Abbau que voliá distinguir del mot "destruccion" (traduccion de Zerstörung).

Per Heidegger, dins Èsser e temps (Sein und Zeit), la Destruktion pòrta sus aquel concèpte de temps; deu revelar per qualques estapas successivas l'experiença del que se torna decobrir per la metafisica, fasent obliar lo sens originari de l'èsse coma èsser temporal. Las tres estapas d'aquela desconstruccion se segisson a rebors de l'istòria:

1. « la doctrina kantiana de l'esquematisme e lo temps coma estapa prealabla d'una problematica de la temporalitat » ;
2. « lo fondament ontologic del cogito ergo sum de Descartes e lo retorn de l'ontologia medievala dins la problematica de la res cogitans » ;
3. « lo tractat d'Aristòtel sul temps coma discrimen de la basa fenomenala e de las limitas de l'ontologia entica ».

Pasmens, s'Heidegger anoncia aquela desconstruccion a la fin de l'Introduccion de Sein und Zeit, aquela partida, que deuriá constituir, segon lo plan de 1927, la segonda de l'obratge, jamai foguèt redigida coma atal. Pel mens se pòt considerar que d'autres obratges o conferéncias la rejonh parcialament, amb d'enprimièr per l'obratge Kant e lo problèma de la metafisica, publicat en 1929.

« Aquela tasca, la comprenèm coma la destruccion, s’accomplissent al fial conductor de la question de l’èsser, del fons tradicional de l’ontologia antica, [que reconduch aquela] a las experienças originalas que las primièras determinacions de l’èsser, en seguida regissentas, foguèron conqueridas. » — Heidegger, Èsser e Temps

La desconstruccion per Derrida

En traduisent e prenent al seu compte la nocion de desconstruccion, Derrida entendava que la significacion d'un tèxte donat (ensag, roman, article de jornal) es lo resultat de la diferéncia entre los mots emplegats, pusleu que de la referéncia a la causas que representon; s'agís d'una diferéncia activa, que trabalha cavant lo sens de cada mots qu'opausa, del meteis biais que la significacion diferenciala saussuriana en linguistica. Per marcar lo caractèr actiu d'aquela diferéncia (al luòc del caractèr passiu de la diferéncia relativa a un jutjament contingent del subjècte), Derrida suggerís lo tèrme de différance (diferáncia), mot combinant « diferéncia » e « diferenciant ». Es a dire que las diferentas significacions d'un tèxte pòdon èsser descobèrtas en descompausant l'estructura del langatge qu'es redigit.

La desconstruccion se vòl nimai un metòde, nimai un sistèma filosofic, mas pusleu una practica. Los detractors li repròchan sovent son escuritat o las formulas complicadas. Pauc coneguda en França, que demòra ligada a la figura de Derrida, faguèt l'objècte de violentas atacas, subretot als Estats Units d'America qu'abondava dins los departaments de literatura. Derrida respondèt, de biais pro agressiu, a las criticas del filosòf american John Searle dins lo seu libre Limited Inc.

Pensaires influenciats per la desconstruccion

Jean-Luc Nancy, Philippe Lacoue-Labarthe, Bernard Stiegler, Julia Kristeva, Hélène Cixous, Avital Ronell, Richard Rorty, Luis de Miranda, Edward Said, Paul de Man, François Nault, George Steiner, Yves Citton, Jacques Ehrmann, Théodore Adorno, Gayatri Chakravorty Spivak.

Referéncias

• (fr) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en francés intitolat « Déconstruction ».

Vejatz tanben

• Desconstruccion en arquitectura

Ligams extèrnes

• (fr)Un article sus la desconstruccion de Derrida, revista Sens Public
• (fr)Definicion de la Desconstruccion e de la DiferÀncia segon Derrida, per de semioticians.
• (fr)Un dossièr sus "Déconstruction et christianisme" dins la Revista Nunc