Catalisi
La catalisi es lo procès a travèrs de que creis la velocitat d'una reaccion quimica. Lo procès de catalisi implica la preséncia d'una substància que constituís una part del sistèma en reaccion, que pasmens se pòt menar a tèrme sens ela. Aquesta substància se sona catalisador. Un catalisador es una substància qu'aumenta la velocitat d'una reaccion, en reagissent, se regenerant e que pòt èsser recuperada a la fin de la reaccion (lo catalisador se fragmenta en particulas pichonas per accelerar lo procès). Se retarda la reaccion, se sona inibidor.
Natura del procès
modificarLa velocitat de reaccion depend de las velocitats de las etapas del mecanisme. La foncion del catalisador es simplament de porgir un mecanisme addicional (rota diferenta) per anar dels reactius als produches. Aqueste mecanisme alternatiu a una energia d'activacion mendre que lo mecanisme en abséncia de catalisador; d'autra part, normalament lo Factor de Frequéncia A -vejatz tanben Cinetica e mecanismes de reaccion- es parièr per la reaccion pas catalisada e la catalisada. D'aicí que la constanta de velocitat de la reaccion catalisada siá màger que la pas catalisada.
En biologia, los catalisadors mai importants son los enzims, biomoleculas que regulan la velocitat d'un grand nombre de reaccions dins los d'èssers vivants, en inclusent tot lo metabolisme. Vejatz, per exemple, l'ADN polimerasa.