Cantigas de Santa Maria
Las Cantigas de Santa Maria son un recuèlh de cançons e poèmas medievals escrichs en galaicoportugués (la lenga-maire del portugués e del galician actuals), un dels recuèlhs mai importants en Occident. Foguèron escriches mentre que lo Rei de Castelha Anfós X (dich Lo Savi) regnava, valent-a-dire entre 1221 e 1284. Las Cantigas de Santa Maria son la part religiosa de la poësia lirica galaicoportuguèsa medievala, la part profana que s'apelada Cantigas de amigo, Cantigas de amor e Cantigas de escarnio segon lo tèma que s'i tracha.
Los tèxtes de las 427 cançons son escrichs en galaicoportugués, lenga-maire del portugés e del galician modèrnes, tot coma lo provençal ancian es la lenga-maire de l'occitan e del catalan modèrnes. Òm atribuís tradicionalament d'unas cantigas a la man del Rei Anfós meteis (es pasmens contestat).
La màger part d'aquèstas cançons son d'imnes religioses en omenatge a la Santa Verge e contan de miracles deguts a l'intercession de Maria. Los manuscrichs de las Cantigas abondan tanben d'imatges enluminats de trobaires o musicaires jogant d'instruments divèrses.
Uèi que son nombrosas las interpretacions musicalas que son fachas de las Cantigas, entre d'autres per In Taberna, Tempradura, La Nef, Clemencic Consort, Alla francesca, l'Ensemble Unicorn, Hespèrion XX, los Joculatores Upsalienses o encara Eduardo Paniagua. Aquestes artistas an realizat una cincantena d'albums a las Cantigas.