Bossa Nova
La bossa nova es lo tèrme amb lo qual foguèt conegut lo movement de renovacion del samba que nasquèt en la Zona Sul de la vila de Rio de Janeiro al final de la decada de 1950. Donèt lo nom al estil d'interpretacion e d'acompanhament ritmic que foguèt conegut coma la batida diferente (en occitan: ritme diferent).
Lo cadre inicial de la bossa nova es lo samba Chega de Saudade (escrich per Tom Jobim e Vinicius de Moraes), publicat inicialament per Elizeth Cardos en 1958 e, pauc dempuèi, per João Gilberto que tòca la guitarra en ambedós enregistraments. En parallèl, lo pianista e cantaire Johnny Alf se fasiá un de los pionièrs de la renovacion del samba en aquel moment amb l'enregistrament de Rapaz de bem, cançon marcada per l'influéncia del jazz. En 1959, amb lo disc Chega de Saudade, Gilberto Gil, se consolida aquel nòu estil que alternava las armonias amb l'introduccion d'acòrds non-convencionals e una sincopacion del samba tradicional. A partir de e a l’entorn de João Gilberto, un grup de musicaires, gaireben totes provenent de la classe mejana e amb formacion universitari, ajudariá a trasformar sas experiéncias formals. La biais suau de cantar foguèt influenciat pel jazzista Chet Baker.
A partir de la decada de 1960, la bossa nova se consolidèt definitivament al Brasil, ont se distinguissèron Newton Mendonça, Billy Blanco, Aloysio de Oliveira, Baden Powell, Oscar Castro Neves, Carlos Lyra, Ronaldo Bôscoli, Roberto Menescal, Sérgio Mendes, César Camargo Mariano, Airto Moreira, Eumir Deodato, Milton Banana, João Donato, demest mantun autre. Tanben sorgiguèt innombrables grops coma Os Cariocas, Bossa Três, Tamba Trio, Bossa Rio, Copa 5, Sambalanço Trio, Os Catedráticos. Foguèt en aquel meteis moment que el genre musical trapèt una visibilitat internacional pas jamai vist en la musica popular brasilièra. En 1962, lo saxofonista Stan Getz e lo guitarrista Charlie Byrd enregistrèron lo disc Jazz Samba, çò que atirèt l'atencion del mitan musical de los Estats Units. La meteissa anada, un concèrt al Carnegie Hall de Nova York, amb Tom Jobim e João Gilberto demest autres, obriguèt las pòrtas del mond per lo genre musical. L'an d'après, la bossa nova devenguèt mondialment coneguda amb l'album Getz/Gilberto que ganhèt un Grammy Award per melhor album en 1965. Dos ans après, la famosa cançon Garota de Ipanema foguèt cantat en anglés per Frank Sinatra jos lo nom de “The girl from Ipanema”.