Ascensor
Un ascensor es un aparelh destinat al transpòrt de personas o de causas d'un nivèl a un autre. S'utiliza subretot per pujar o davalar de personas cap a diferents estatges d'un edifici, evitant atal d'aver a utilizar los escalièrs.
Istòria
modificar
L'ascensor comencèt a aparéisser als Estats Units d'America, alara que lo prètz dels terren augmentava e se descobrissián nòvas formas e tècnicas de bastir orizontalament e venguèt mens costós l'acièr. mas dempuèi l'antiquitat, al començament del sègle III abC[1] ja se comencèt a utilizar los ascensors e las gruas mas amb de formas bàsicas e se movian amb l'energia umana, animala o pel corrent d'aiga, dins la partida superiora i aviá una carrèla per aquerrir mai de poténcia.
Los ascensors mecanics atal qu'o conéissem ara foguèron inventar a la fin del sègle XIX e los començaments èran gaire prometeires, perque foncionavan per vapor e sovent èran dins l'actualiat de nòvas d'ascensors que s'èran desarrapats.
En 1852, Elisha Graves Otis creèt la seuna entrepresa e inventèt lo fren de seguretat,[2] installèt pel primièr còp un ascensor de vapor en 1857 dins un edifici de 5 estatges. 20 ans aprèp la fondacion de l'entrepresa, en 1872, C. W. Baldwin inventèt l'ascensor idraulic d'engranatges e lo primièr ascensor que foguèt comercializar amb aquel sistèma en 1874. Lo primièr ascensor electric foguèt bastit per Werner von Siemens en 1880.[3]
Aquò tanben revolucionèt l'imobilièr, perque alara se podava construire d'edificis mas nauts e los estatges basses perdèron tota popularitat e comencèron a èsser reputats brutes e brusents de biais que lo pretz dels estatges aumentèron.
Partidas de l'ascensor
modificar
L'ascensor compta diferentas partidas que varian segon lo tipe d'ascensor e segon la seuna destinacion:
- La cabina, es essenciala per transportar que que siá objècte e/o persona.
- Lo motor, es encargat de donar la fòrça sufisenta per mòure l'ascensor, s'i a pas de carga gaireben i a pas de donar de fòrça, perque i a lo contrapes pren en carga la fòrça qu'es menòra e tanben qu'agisson las fòrças de friccion. Dins lo cas de l'ascensor es carga, lo motor se carga de pujar o baissar, perque lo contrapes es pas mai sufisent.
- Lo contrapés de l'ascensor, aquel servís a neutralizar lo pes de la cabina e perque lo motor genere pas tant d'energia. Lo contrapés a per foncion de compensar lo pes mort de la cabina, per egalar aproximativament lo trabalh necessari per l'elevacion e la descenta. D'aquel bias se pòt mermar la poténcia necessària, e aumentar la seguretat de foncionament, per que, dins lo cas de limpada dels cables sus la carrèla tractadissa, lo contrapés relentís la casuda de la cabina. Mas, aquò aumenta las resisténcias de fregament suls guidas, las massas que cal accelerar pendent l'elevacion e lo còst de la installacion. Lo contrapés corrís lo long de guidas formats de fèrre en O o en L, fòrtament contenguts e tancats al tèrme superior per evitar que se sorta. Lo contrapés es pas necassari pels ascensors dobles, que s'equilibran entre eles. Per un ascensor convencional cal un contrapés que prenga en carga lo pes de l'ascensor; senon lo cable a pas la fòrça sufisenta per o far pujar o davalar.
- L'estructura, es l'encastre de l'ascensor.
- lo cable, sosten l'ascensor dins l'aire e deu èsser sufisentament resistent per suportar lo pes de la cabina e del contrapés. Existisson fòrça tipes de cables, los mai utilizats son de fèrre. Existisson tanben d'ascencors mai modèrnes, idraulics que foncionan sens cable, e i a jos la cabina un sistèma idraulic que supòrta lo seu pes.
- Los sistèmas de comanda, permeton transmetre a l'ordinador l'estatge ont se vòl anar.
- los sistèmas de seguretat, son presents en diferentas partidas: Limitador de velocitat, paracasudas e amortidors.
Usatges dels ascensors
modificar
Pòrtaavions
modificarAqueles ascensors supòrtan un grand pes, pòdon arribar a portar fins a 200 000 lbs (90 720 Kg) lo seu motor es enòrme, ocupa una grand sala.
Montacargas
modificarPòdon èsser pichons o grands mas totes s'utilizan per a transportar d'objèctes coma per exemple: de la coisina a la sala de manjar, dins las ostelarias pel servici, eca.
Ascensors de personas
modificarReferéncias
modificar- ↑ (Abril 1940) [1] (en anglés). vol.73, p. 116A [Consulta: 13/4/2012].
- ↑ (2007) Elevadores: Principios e innovaciones (en espanhòl). Reverte. ISBN Reverte.
- ↑ (2003) Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries of the 19th Century (en anglés), p.89. ISBN 0313319693.