Arthur Rimbaud

Jean Nicolas Arthur Rimbaud (Charleville-Mézières, lo 20 d'octòbre de 1854 - Marselha, lo 10 de novembre de 1891) foguèt un poèta francés. Ben que brèva, la densitat de son òbra poetica fa d'Arthur Rimbaud una de las figuras primièras de la literatura francesa.

Arthur Rimbaud
Rimbaud a l'edat de 17 ans, en 1871 (retrach per Carjat)
Nom de naissença	(fr) Jean Nicolas Arthur Rimbaud
Pseudonim	Jean Baudry, Alcide Bava
Naissença	20 d'octobre de 1854, Charleville, França
Decès	10 de novembre de 1891 (a 37 ans), Marselha, França
Genre	Poesia e Poèma en pròsa
Òbras
Une saison en enfer Illuminations

Biografia

Vida a Charleville-Mézières

Nasquèt d'una familha de la classa mejana rurala de Charleville-Mézières, Ardenas. A l'edat de quinze ans, aviá recebut fòrça prèmis e aviá compausat de vèrses originals de granda qualitat e de dialògs en latin.

Cap a la poesia amb Verlaine

dessenh d'Arthur Rimabud per Paul Verlaine

En 1870, son mèstre, Georges Izambard, venguèt son primièr mentòr literari, e sos vèrses en francés aqueriguèron rapidament una qualitat superiora. Fugiá sovent e fòrça possiblament, en una d'aquelas fugidas, participèt brèvament a la Comuna de París, en 1871, çò que li inspirarà lo poèma L'Orgie parisienne o Paris se repeuple (L'Orgia parisenca o París se repòbla).

Foguèt probablament victima d'una ataca sexuala de la part de soldats bandats. Son poèma Le Cœur supplicié (Lo còr supliciat) o suggerís. Alara venguèt anarquista e comencèt de beure. Tornèt a París a la fin de setembre de 1871 davant l'invitacion de l'eminent parnassian Paul Verlaine (prigondament impressionat per la lectura de l'òbra mèstra de Rimbaud: Le bateau ivre - Lo batèl èbri).

Rimbaud visquèt pauc temps aprèp dins l'ostal de Verlaine. Aquel poèta, d'orientacion bisexuala, s'enamorèt rapidament d'aquel naut adolescent, d'uèlhs blaus e de pèl bruna e menant vida dissolguda, bandats amb aussent e ashish. Escandalizèron aital l'elèit literari parisenc, indignat particularament pel comportament de Rimbaud, l'arquetipic enfant terrible. Al cors d'aquel periòde, contunhèt d'escriure los sos vèrses modèrnes visionaris, en superant son mèstre, Charles Baudelaire.

La relacion omosexuala turbulenta entre Rimbaud e Verlaine los condusiguèt a Londres en 1872, en abandonant Verlaine, son esposa e son filh.

En julhet de 1873, aprèp una brega particularament violenta a la gara de Brussèlas, Verlaine tirèt sus Rimbaud. Verlaine foguèt arrestat e somés a un umiliant examen medicolegal. Lo jutge foguèt implacable e malgrat que Rimbaud retirèsse la denóncia, Verlaine foguèt condemnat a dos ans de preson.

Rimbaud tornèt a Charleville e acabèt Une saison en enfer (Una sason en infèrn), amplament considerada coma una de las òbras pionièras del simbolisme

En 1874 tornèt a Londres amb lo poèta Germain Nouveau amb lo qual fa una ruptura amb Illuminations (Illuminacions), en i comprenent los primièrs dos poèmas en rima liure en francés... (cal pas oblidar pr'aquò que los trobadors occitans s'èran agut inventat lo vèrs liure o estramp mai de cinc sègles abans...).

Rimbaud e Verlaine se retrobèron per lo darrièr còp en 1875, en Alemanha, quand Verlaine recuperèt la libertat après sa falsa conversion al catolicisme. Alavetz Rimbaud aviá abandonat l'escritura e aviá optat per una vida establa de trabalh, alassat de la salvatja existéncia anteriora.

Vida d'aventurièr

Rimbaud a Harar en 1883

Contunhèt de viatjar extensament per Euròpa, sovent a pè. A l'estiu de 1876 s'enrotlèt coma soldat dins l'armada neerlandesa per viatjar gratuitament a l'illa de Java, (Indonesia), ont desertèt rapidament, e tornèt posteriorament en França en batèl. Viatgèt a Chipre e, en 1880, s'establiguèt fin finala a Aden (Iemèn), coma trabalhador de cèrta importància a l'Agéncia Bardey. Aguèt ailà divèrsas amants nadivas e pendent un temps visquèt amb una abisínia.

En 1884 daissèt aquel trabalh e se convertiguèt en mercand per son compte pròpri a Harar, dins l'actuala Etiopia. I faguèt una pichona fortuna coma traficant d'armas fins a que desvolopèt una sinoviti al genolh drech que degenerèt en carcinòma, çò que lo forcèt de tornar en França lo 9 de mai de 1891, ont de paucs après jorns li calguèt amputar la camba. Moriguèt fin finala a Marselha, lo 10 de novembre, a l'edat de 37 ans.

L'òbra

Los caps d'òbra

Òbras

dessenh d'Arthur Rimbaud per Paul Verlaine

• • 
• Une saison en enfer(1873)... Una sason en infèrn
• Illuminations (1872-1875, publicats en 1886)... Illuminacions
• Reliquaire, poesias (1891)... Reliquari
• Poésies complètes (1895)... Poesias complètas
• Lettres, Égypte, Arabie, Éthiopie (1899)... Letras, Egipte, Arabia, Etiopia
• Œuvres, vers et proses (1912)... Òbras, vèrses e pròsas
• Les Mains de Jeanne-Marie (1872)... Las Mans de Joana Maria
• Stupra (publicat en 1923 dins la revista surrealista Littérature, mas compausat fin 1871)... idem
• Un Cœur sous une soutane (1870)... Un Còr jos una sotana
• Sensation (1870)... Sensacion
• Le dormeur du val (1870)... Lo dormeire del val
• Lettres de la vie littéraire (1870-1874)... Letras de la vida literària
• Ma Bohème (1870)... Ma Boèmia

Bibliografia generala

• 

traduccions

• • Arthur Rimbaud: Òbra en Vèrs 1870 - 1872, presentada e traducha en lenga d'òc per J.F. David Delhomme, colleccion Flor Envèrsa... Institut d'estudis occitans I.E.O Edicion 1991
  • Arthur Rimbaud: Une saison en enfer - Denboraldi bat infernuan, edicion, presentacion e traduccion en euscar d' en Mikel Lasa, Erein, Donostia - Sant Sebastian 1991

Ligams extèrnes

• (en) THE QUIET LIFE A collection of photos and drawings of Arthur RİMBAUD Edited by Beyaz Arif AKBAS Yalnizgoz BOOKS/Edirne 2011 USA ISBN-13: 9781468018011

Ligams videografics

• 

• [1]

• • sus YouTube... mai de 2430 documents subre n' Arthur Rimbaud en picar coma clau Arthur Rimbaud

Nòtas & referéncias

<references>