Apologia de Socrates

L'Apologia (de Socrates), escricha entre 393 e 389 AbC, es la version que dona Platon del discors de defensa prononciada per Socrates davant lo tribunal atenenc que lo condemnèt a mòrt (399 AbC). Èra acusat d'onorar pas los dieus de la ciutat e corrompre los joves. Es una òbra de joïnessa de Platon.

Introduccion

Socrates comença disent que sap pas se los atenencs (assemblada generala) èran estat ja persuadits de çò que l'acusavan. Aquel començament es crucial per establir lo tèma de tot lo discors, per que es frequent que Platon comença los seus dialògs socratics expausant l'idea generala del tèxte. Dins aquel cas, lo dialòg se dubrís amb «Cossí èretz estats pertocats, atenencs, pels meus acusadors, sai pas». Aquel «sai pas», de fach, suggerís que la filosofia expausada dins l'Apologia consistís plenament en una vertadièra acceptacion d'ignorància, per que tota la seuna coneissença ven de la seuna confession de saber pas res: «Sonque sai que sai pas res».

Socrates demanda al jurat qu'o jutgen pas per las seunas abilitats oratòrias, mas per la veritat que los convoquèron. Al seu torn, assegura que qu'utilsará pas d'ornaments retorics nimai frasas consirosament preparadas, mas que dirà en vòtz nauta çò que li passará pel cap, las meteissas paraulas que utilizariá dins l'agora e dins las reünions. Pasmens, demòra un mèstre en retorica, que en mai d'èsser eloquent e persuasiu, sap jugar amb lo jurat. Lo discors, qu'emporta los lectors del seu costat pendent mai de dos millennis, li pemetèt pas de ganhar lo procés. Socrates foguèt condemnat a mòrt, e foguèt admirat per la seuna tranquilla acceptacion d'aquel fach.

Primier discors: la culpabilitat de Socrate

Dins la primièra partida, Socrate se defend raportant las paraulas de totes los plaidejaires, sobretot Meletos, e fa un argumentaris per tòca de desmostrar la seuna inocéncia e l'absurditat de l'accusacion.
Rebuta l'idèa que l’educacion qu’ofrís siá per tòca lucratiu (al contrari dels sofistas) e enseguida explica qu’es pas possible que crega pas als dieus perque segon el son aqueles dieua, subretot Apollon (per un oracle rendut a Cherefon), que lo motivèt a èsser filosòf. Encara es Apollon d'esperel que diguèt que Socrate èra l'èsser uman mai savi, quitament se aquela saviesa se poiriá jamai èsser comparable a aquela dels dieus.

A la fin d'aquela partida, los jutges vòtan e n’acceptan pas, amb una corta minoritat (30 vòtes sus 501 jutges), los arguments de Socrate qu'es doncas reconegut copable dels fachs qui li son reprochats. Meletos, al nom de totes los accusaires, reclama la pèna de mòrt. Socrate se deu de propausar una autra pèna, segon le sistèma judiciari atenenc. Los jutges votèron, en seguida, l’una das doas condamnacions que patirá Socrate.

Segond discors: proposicion d'una pèna

Socrate se vei dans l'obligacion de trobar une pèna, mas rebuta, al començament, de ne propausar una perque, segon el, seriá d'acceptar la seuna culpabilitat. Coma dins la primièra partida, proclama que faguèt sonque servir la ciutat e ne deduís que la ciutat li deu reconeissença pels seus servicis. Prepausa doncas coma pèna, de biais inesperat, un "guerdon": s'infligís de manjar al Pritanèu. A la fin d'aquela partida Socrate, qu'estima que pòt contunhar a èsser util a Atenas, prepausa als jutges una pèna leugièra a respècte d'aquela qu'aviá prepausada Meletos mas proporcionala a la seuna fortuna: una mina d’argent. Los seus amics li prepausèron de ne li donar trente minas. La pèna capitala foguèt votada e Socrate condamnat a mòrt.

Tresen discors: conversacion amb los jutges

Dins aquela partida Socrate parla d'en primièr als jutges que lo condamèron. Enseguida prepausa als jutges que l’an sostengut de discutir amb el. Comença una discussion sus la mòrt. Prepausa doas visions de la mòrt, l’una pessimista que rebuta e l’autre optimista. Dins aquela darrièra, conta d’un paradis es dubèrt a totes los òmes, qu'auràn la possibilitat d'interrogar totes los grands òmes de l’istòria del seu país e que, çò dich amb ironiá, seriá pas condamnat a mòrt per aquò.

Remarcam qu'es pas aisit per nosautres, a l'ora d'ara, de percebre sul còp l'injustícia d'aquel procés. Socrate se distriava gaire dels sofistas e i aviá al seu entorn d'individús pron oportunistas vèire de traïdos (cf. Alcibiade)
Se Socrate dona una defensa ironisanta (veire a vegada amb mesprètz pels jutges, que se refusa a esmòure), benlèu es degut a sa volontat de montrar que las idèas son mai importantas que la vida, o, segon d'autres, al fach qu'avent atengut l'edat de setanta ans Socrate aviá pas res pus a perdre e desirava morir amb onor.

Referéncias bibliograficas

• (ca)Antoni Bosch-Veciana, La saviesa nascuda en el Temple de Delfos, Facultat de Teologia de Catalonha, 2006, ISBN 84-935144-3-8

Ligams extèrnes

• Tèxte de l'Apologia de Socrate en catalan (ePub i MOBI) e en Francés (philoctetes.free.fr)