Abric del Peis
L'abric del Peis es un site arqueologic de l'epòca paleolitica situat dins lo valadon de las Gòrgas de l'Infèrn, en riba drecha de Vesera a las Aisiás de Taiac e Siruèlh, en Sarladés, dins la region istorica de Peiregòrd e lo departament de Dordonha.
Foguèt descobèrt per Paul Girod en 1892 que i reconeguèt un nivèl aurinhacian.
En 1912, Jean Marsan identifiquèt lo peis supèrb que rendèt lo jaç celèbre. D'1,05 m de longor, es gravat e escultat en basrelèu al plafon de la vòuta, reauçat de color roja. S'agís d'un salmon de maissa reversinada; l'actitud es caracteristica del mascle aganit pel gro. Lo tèma es rar puèi que solament una desena de peisses son estats recensats dins l'art parietal paleolitic. Christian Archambeau e Alain Roussot identifiquèron pus tard d'autras òbras parietalas, sensiblament una man en negatiu negra e de figuras animalas gravadas incomplètas.
L'atribucion d'aquelas òbras al Gravetian (−25 000 ans) es versemblanta, çò que fa del salmon gravat una de las representacions de peisses pus ancianas del mond, testimòni possible de las activitats de pesca preïstorica.
Lo site escapèt de ranhifa al pilhatge gràcias a l'intervencion de Denis Peironin. En efièch, la ròca èra estada perforada de multiples traucs a l'entorn de la figura del peis en vista del destacament d'una partida de la paret. Los traucs que enquadran l'escultura son encara visibles e testimònian de la temptativa de raubament.
Denis Peironin cerquèt los escombres dels ancians trabalhs e confirmèt la preséncia de nivèls aurinhacians (lamas aurinhacianas, sagaias de basas ascladas, baston pertusat, ondradura) e notèt la preséncia de Gravetian de burin de Noalhas.[1]
Dempuèi 1979 fa partida del Patrimòni Mondial de l'Umanitat, en associacion amb d'autres jaces e caunas ornadas de Peiregòrd sota lo nom de «Sites preïstorics e caunas ornadas de la val de Vesera». Uèi per uèi se pòt visitar.
