Òrdre de Clunhic
L'òrde de Clunhic es un òrde benedictin (o, puslèu, una congregacion benedictina que ne reforma la nòrma) creat per Guilhèm Ièr, duc d'Aquitània e comte de Macon, en un acte redigit a Borges l'11 de setembre de 909 (o 910) ont cedís de terrens de Borgonha al monge Bernon per i fondar un monastèri de dotze monges, l'Abadiá de Clunhic, que foguèt fondada l'an 910 mercés a Guilhèm Ièr d'Aquitània d'Aquitània e, situada a Maconés concrètament entre Sòna e Léger.
Un òrde religiós es un tipe d'institut de vida consagrada ont totes los sieus membres emeton de vòts solemnes. Cada comunitat se comporta de biais diferent segon lo caractèr e de la tòca de cada institut.
Sorgís amb la volontat de la Glèisa catolica de reformar l'Òrde de Sant Beneset, aplicant la Règla de sant Beneset amb la rigor e l'observança que regnavan al començament de l'òrde. Amb lo passatge del temps, la vida monastica s'èra destibada avent perdut de vista l'ideal de Sant Beneset. Mai, lo clergat secular de la Glèisa tanpauc donava un bon exemple de vida crestiana. Los sants abats Odon, Maiòl, Odilon, Uc e Pèire lo Venerable, cresián que los problèmas màger de la Glèisa èran, a aquel moment:
- L'investidura de las cargas eclesiasticas (investir de laics coma evèsques, abats...)
- La simonia (crompa del mestièr)
- Lo nicolaitisme o clerogamia (non observança del celibat dels monges)
La reforma de Clunhic vòl acabar amb tot aquò e retornar a l'estil de vida monastic auster e rigorós. S'impausèt a un nombre creissent de convents, e farà que Clunhic venga lo centre monastic mai important d'Euròpa entre los sègles X e XII. Fòrça monges d'Euròpa anèron a Clunhic estudiar, e al tornar als sieus convents d'origina, explican e aplican los ensenhaments. Los monastèris clunician s'agròpan e se federan, e a al sègle XII ran 2.000 monastèris federats, amb de centenats de monges membres.
Per evitar las influéncias, l'abat de Clunhic dependiá dirèctament del Papa, sens aver de retre de comptes als esvèques o nòbles.
A partir de la reforma de Clunhic, fòrça monges s'ordenan tanben prèires, e, doncas i a doas sòrtas de monges: de prèires o de monges de còrs e de fraires converses. Los prèires son consacrats al trabalh intellectual e los converses fasián los trabalhs manuals.
Malgrat aiçò, la reforma de Clunhic exagerèt dos punts qu'acabèron per far prejudici a la vida monastica:
- la psalmodia, que de 150 psalms setmanalas, repartits pendent l'ofici divin, passan a 200 psalms jornalièrs, per poder lausar Dieu a tota ora del jorn; aquò fa prejudici al trabalh manual, essencial en la vida benedictina.
- Exagèra la solemnitat del culte, penjant cap la riquesa e la ostentacion al contrari de l'esperit de la reforma.
Influiguèron notablament la cultura e l'art.
Son expansion se realizèt mercés a l'abat Sant Odon, qu'anèt de convent en convent per ensenhar la reforma. Unes volián pas l'admetre coma abat mas, mercés a el l'influéncia de Clunhic aumentèt quitament se son organizacion èra puslèu paura.
L'òrde de Clunhic dintrèt en crisi a causa de diferents motius coma per exepmle sa rigiditat que permetiá pas la flexibilitat entre ostals diferents. Mai, pauc a pauc, s'incorporèt de nòbles sens vocacion amb lo sol objectiu de se beneficiar de las comoditats de la vida monastica; aquò provoquèt una aflaquiment de las costumas. Al meteis temps, l'òrdre s'orientèt cap d'aspèctes ermitics e ascetics. L'òrde de Clunhic desapareguèt daissant lo pas a d'autres.