Wikipèdia

Piare Bonaud

geograf francés e escrivan auvernhat (1931-2023)

Piare Bonaud (en francés: Pierre Bonnaud; Chambalèira,11 de novembre de 1931 – Cebasat, 15 d'abriau de 2023[1]) z-èra un universitari, geograf, lingüista e autor auvernhat.

Infotaula de personaPiare Bonaud
Biografia
Naissença11 de novembre de 1931 Modifica el valor a Wikidata
Chamalièra Modifica el valor a Wikidata
Mòrt15 d'abril de 2023 Modifica el valor a Wikidata (91 ans)
Cebasat Modifica el valor a Wikidata
Donadas personalas
NacionalitatFrancesa
Òbras principalasBïzà Neirà e Nòrma bonaudiana Modifica el valor a Wikidata

Z-èra un daus principaus especialistas d'Auvèrnha, tematica centrala de sas rechèrchas, e sobretot de sa geoistòria. Z-èra tan conegut per sos trabalhs lingüistics sobre l'auvernhat, e los diferents parlars dau centre de França. Forniguèt per aquel darrèir, a travèrs de son associacion Çaucle Tèrra d'Auvèrnha, un còrpus lingüistic complet (una nòrma d'escritura diferenta de la nòrma classica, una gramatica, daus diccionaris).

La França centrala a tanben una granda importança dins sos trabalhs e ne'n z-a tirat le concèpte de «Medioromània».

Biografia modificar

Piare Bonaud, promèirament, siguèt mèstre-assistent en geografia vès l'Universitat Blase Pascau de Clarmont-Ferrand en 1973.

Siguèt membre de l'Institut d'Estudis Occitans dau Puèi de Doma pendent sa creacion dins las annadas 1960-1970.

Fondèt le Çaucle Occitan d'Auvèrnha en 1970 que venguèt le Çaucle Tèrra d'Auvèrnha en 1974.

Trabalhs e tèsis modificar

Geoistòria modificar

Piare Bonaud z-èra un especialista de l'istòria daus diferents espacis d'Auvèrnha mas tanben de la França centrala, que cherchava de botar son istòria endavant. Sos trabalhs sobre aquel subjèct, ente desvolopa l'idèia d'una Medioromània, an impressionat l'istorian Fernand Braudel.

Sas rechèrchas desbochèron sobre una tèsi nommada Tèrras e lengatges, pòbles e regions que sostenguèt en 1981 vès l'universitat Blase Pascau de Clarmont-Ferrand. Siguèt publiada per le Çaucle Tèrra d'Auvèrnha. Una forma mai condensada se publièt en 2003 embei l'òbra d'Auvèrnha : 2600 ans au cuer de Gàllia e de la França centrala : Essai geoistoric.

z-Es tanben a l'origina dau concèpte de Medioromània, zòna geografica culturala e supralingüistica que tapa la França mediana e ente s'obsèrvan de fenomèns pròpris a aquela aira. Fondèt en 2000, per l'estudi d'aquels espacis dau centre de França, le Grop de Sovenhic e en 2001 la revista Medioromània, Estudis sobre la França mediana.

Lengas modificar

Auvernhat modificar

 
Carta simplifiada de l'aira de l'auvernhat e de sas variantas localas segon Piare Bonaud.

Dins las annadas 1970, après sos trabalhs sobre le nòrd-occitan, Bonaud chamgèt de poent de veguda e promoguèt un auvernhat considerat coma una lenga a part entèira au sen dau grop galloromanic. Maugrat aquela ipotèsi minoritària, sos trabalhs demòran un fons documentari daus mai importants per le domeni de l'auvernhat.

Creèt egalament una nòva grafia per escriure l'auvernhat : l'escritura auvernhata v-unifiada. Dins aquela optica creèt dins las annadas 1970 la revista Bisa Nèira (Bïzà Neirà) e l'associacion Çaucle Tèrra d'Auvèrnha.

Utilizava de còps que i a le nom de pluma de Piare Bounaud per sos escriuts en auvernhat.

Piare Bonaud suggerís una reparticion en tres grandas partidas de l'auvernhat: embei un auvernhat meridionau, un auvernhat centrau e un auvernhat septentrionau. Ajosta una quatreima aira per aquel, franc afectat per l'influença dau francoprovençal.

Soslinha tanben una cesura importanta, quitament un descopatge mai aisat en doas partidas, entre l'oèst e l'èst de l'espaci auvernhat.

Reconeis tanben d'autras influenças importantas coma aquela dau lemosin e dau Peitavin-sentongés a l'oèst, que son d'occidentalismes jusca en Combralha. Le francés, sos sa forma dau dialècte berrigaud, dont considèra le borbonés d'oïl coma una varietat, influença tot le nòrd de l'espaci a partir dau nòrd dau Puèi de Doma. D'influenças mai tèunas de dialèctes galloitalics arriban tanben per la mèma rota o le mèma ais que le francoprovençau, valent a dire, despuèi l'èst e la rota de Lion.

Piare Bonaud, en mai de son ròtle d'estudi e promocion de l'auvernhat, realizèt maitot un grand nombre de trabalhs sobre los tèxtes e autors de la literatura dialectala en Auvèrnha de sas originas a nòstres jorns.

Peitavin-sentongés modificar

 
Carta de las lengas en Bretanha e dins las regions vesinas segon Piare Bonaud.

D'origina sentongesa per son paire, Bonaud s'interessèt au peitavin-sentongés dont vulgarizèt le nom a la SEFCO (Societat d'Estudis Folclorics dau Centre-Oèst) a partir de la debuta de las annadas 1970. Prepausèt alòrs un sistèma ortografic per le peitavin-sentongés, adaptat d'aquel qu'aviá prepausat per l'auvernhat (apelat escritura auvernhata v-unifiada). Aquel sistèma grafic z-es, pasmens, pas enquèra utilizat per los locutors de la lenga en question.

Sistèma grafic modificar

En 1973, Piare Bonaud elaborèt una nòva codificacion per l'auvernhat, l'escritura auvernhata v-unifiada. Apareis criticada per quauques cherchaires e escrivans occitanistas. Son usatge z-es limitat en comparason embei la nòrma classica de l'occitan.

Siguèt l'objèct d'adaptacions per le mèma autor per le Peitavin-sentongés e los parlars septentrionaus dau lengadocian (dits guianés per Piare Bonaud), mas son pas jamai estadas concretizadas e utilizadas per los autors d'aquela lenga de transicion e d'aquel autre dialècte occitan.

Publicacions modificar

 
Cal melhorar l'escritura d'aquel article.
L’ortografia, la gramatica, lo vocabulari, la sintaxi o autres aspèctes lingüistics incorrèctes son a verificar. Podètz corregir o crear la discussion.

Geoistòria modificar

Òbras modificar

Articles modificar

Lista non-exaustiva

  • Piare Bonaud, « Geografia lingüistica, lingüistica geografica, geografia : l'exemple de l'Auvèrnha », Revista d'Auvèrnha, Clarmont-Ferrand, Aliança universitària d'Auvèrnha – Societat daus amics de las universitats, vol. 87,‎ , p. 287-339 (ISSN 0035-1008).
  • La Limanha, las Limanhas, sèria d'articles dins Bisa Nèira (Bïzà Neirà) (n°56 a 59 - 64), 1987-1989. ISSN 0398-9453.
  • La topographie et les propriétés du sol dans la toponymie des lieux habités de l'Auvergne, in Nouvelle revue d'Onomastique ; n°3-4, 1984. ISSN 0755-7752. http://www.persee.fr/doc/onoma_0755-7752_1984_num_3_1_881
  • Témoignages onomastiques de l’évolution linguistique et de son contexte humain en Auvergne et aux environs, Actes des colloques de la Société française d'onomastique, volum 3, Société française d'onomastique, París, 1982 https://www.persee.fr/doc/acsfo_0000-0000_1982_act_3_1_903 (paginas 69-90)

Lengas modificar

A prepaus de l'auvernhat modificar

  • Piare Bonaud, Biai auvernhat de parlâ din le mïtan deu Bourbounez d'oc, entre leu buo de la Couleta e la Fortara e mo de que relouvâ queu parlâ[2]
  • Antologia dau teatre auvernhat, Clarmont-Ferrand, CTA, 1981.
  • Piare Bonaud, Maria-França Goguet, Karl-Heinz Reichel, Abreujat de gramatica daus parlars dau nòrd-èst d'Auvèrnha, CTA Clarmont-Ferrand 1987. ISSN 0335-850X.
  • Escriure l'auvernhat - Escritura auvernhata v-unifiada. Originas, principis, convencions ISSN 0335-850X.
  • Introduccion generala a l'onomastica segon l'exemple dau fichèir onomastic d'Auvèrnha (FOA), Annaus dau centre regionau de documentacion pedagogica de Clarmont-Ferrand, colleccion Documents regionaus, Centre regionau de documentacion pedagogica d'Auvèrnha (CRDP), Clarmont-Ferrand, 1979.
  •  {{{títol}}}. ISBN 2-909797-32-5.  (aperçu limité en ligne).
  • Grammaire générale de l'auvergnat à l'usage des arversisants (Gramatica generala de l'auvernhat a l'usatge daus arvernizants), coll. Obranças (Eubransa)/Travaux, Cercle Terre d'Auvergne, Chambalèira 1992. ISSN 0398-9488. [3]
  • Tèxtes populars clarmontés dau sègle XIX en auvernhat, Cercle Terre d'Auverne, Chambalèira, 1976.
  • « La topografia e las proprietats dau sòu dins la toponimia daus luòcs abitats de l'Auvèrnha », Nòva revista d'onomastica, París, Societat francesa d'onomastica, vol. 3-4,‎ , p. 5-22

A prepaus de l'occitan (generau) modificar

A prepaus dau peitavin-sentongés modificar

  • Piare Bonaud, Postface, dins : Éric Nowak, Istòria e geografia daus parlars peitavins e sentongés, 2010, Edicion daus regionalismes / Pyrémonde. (ISBN 2-84618-677-4).
  • Piare Bonaud, Postface, dins : Éric Nowak, Tiuvrailles / Semailles, massadís de poèmas bilingues peitavin / francés, 2014, Edicion daus regionalismes / Pyrémonde. (Dins l'ortografia de l'autor.)( )
  • Pierre Bonnaud, « Toponymes dialectaux de type occitan et méridional dans les Charentes », Revue internationale d'onomastique, Paris, vol. 26-1,‎ , p. 17-49

A prepaus de l'espaci medioromanic modificar

  • « Médioroman, Médioromanie » ([notice]), Lexique identitaire de l'Auvergne, Chamalières, Cercle Terre d'Auvergne,‎ .
  • Pierre Bonnaud, Antoine Paillet, Serge Soupel, « Positions : le concept de Médioromanie, identité culturelle de la France médiane », Médioromanie. Etudes sur la France médiane, Souvigny, Groupe de Souvigny, vol. 1,‎ (ISBN 978-2-9534338-2-1).
  •  {{{títol}}}. 
  • « Permanence indigène et permanences de l'acculturation dans le Centre-Ouest de la France », Revue géographique de l'Est, Nancy, Université de Lorraine, vol. 23-3-4 « Permanences et survivances dans les paysages ruraux »,‎ , p. 309-329 (e-ISSN 2108-6478)
  • « Les noms de lieux et de famille, "grands témoins" de la France médiane », Médioromanie. Etudes sur la France médiane, Souvigny, Groupe de Souvigny, vol. 1,‎ , p. 55-64 (ISBN 978-2-9534338-2-1).

Referéncias modificar

  1. ↑ Capolino, Maël. Es mòrt Piare Bonaud, 19 d'abril de 2023. Jornalet.com.
  2. ↑ https://www.e-periodica.ch/digbib/view?pid=rlr-001:1977:41::519#305
  3. ↑ https://archive.org/details/grammaire-bonnaud/mode/2up

Bibliografia modificar

Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Piare_Bonaud&oldid=2437112 »