Tosca

Tosca es un opèra en tres actes de Giacomo Puccini, sur un libret de Luigi Illica e Giuseppe Giacosa, segon la pèça de Victorien Sardou. Foguètcreat lo 14 de genièr de 1900 au Teatro Costanzi de Roma.

Puccini pendava metre en musica la pèça de Sardou a partir de 1889, a acabèt per obténér l'autorizacion de l'autor, qu’accèpta la suppression d'un acte de la pèça (lo segon), mas exigís lo manten de la fin, aviada e violenta, de l'obratge. La primièra representacion faguèt grand fracàs. La critica es sens pitetat. Mas lo public, d'en primièr reticent, ne faguèt lèu un grand succès popular. La Scala torna jogar l'òbra lo 17 de març sota la direccion d’Arturo Toscanini.

Argument

L'accion se debana a Roma en junh de 1800.

Las tropas francesas instaurèron en 1798 una « Republica romana ». Ferrand II de las Doas Sicílias e son esposa, la reina Maria Carolina d’Àustria, ajudats pels Angleses, tornan prene la vila l'an seguenta, e lo baron Scarpia es encargat d’oranizar una polícia secrèta. Es la tela de fons que se jòga l'accion de l'opèra.

Acte I

Cinc acòrdis violents jogats tutta forza introduson l'òbra, qu’a quitament pas de dobertura. La tela se lèva su la glèisa de Sant'Andrea della Valle. Lo pintre Mario Cavaradossi acaba un retrach de Maria Magdalena, que la penchèt coma una jevent avenguda preguiar longament. Arriba Cesare Angelotti, ancian Cònsol de la Republica de Roma, venent de s'escapar del castèl del Sant Ángel, que n’èra presonièr politic. Li promet de l'ajudar a fugir, mas son interromputs per l'arribada de Floria Tosca, mestressa del pintre e celèbra cantatritz. Abans d'èsser apercbut, Angelotti s’amaga dins la capilha familhala.

Floria Tosca es una femna fòrça gelosa. Se faguèt l’idèa que son amant acabava de parlar amb una autra femna. Alara que Cavaradossi capita a la calmar e accèpte le rendetz-vos prepausada per la vèspra, Tosca descobrís lo quadre e, reconeissent los trachs de la joventa pressa per modèl — la marquesa Attavanti —, daissa un còp mai desborda de gelosia. Cavaradossi encar capita a desviar sos dobtes, e li promet de remplaçar la color blava dels uèis del retrach pel negre.

Après la Tosca partida, Cavaradossi rejonh Angelotti, que li aprend que la marquesa Attavanti, qu’es sa sòrre, amaguèt de vestits de femna dins la capèla que son fraire pòsca se’n vestir per s'escapar discrèt. Lo pintre li prepausa de s’amagar a çò d’el, dins un potz amenatjat. Un còp de canon tirat depuèi lo castèl del Sant Ángel signala que l'evasion es descobèrta. Los dos òmes aviadament quitan la glèisa.

Lo baron Scarpia, cap de la polícia, arriba dins la glèisa. Quand descobrís la pòrta dobèrta de la capèla Attavanti, la banasta de manjar vuèja que Cavaradossi pasmens volgava pas. tocar — coma lo raporta lo sacristan —, lo retrach de la marquesa e un ventalh de sas armas, Scarpia lèu conclutz a la complicitat del pintre dins la fugida de son presonièr.

Es a aqueste moment que Tosca fa irrupcion, revenguda per dire a son amant que poiriá pas anar al rendètz-vos previst, obligada de cantar. Scarpia, fasent mòstra del ventalh, afisca la gelosia de Tosca volent far comprene qu’i a cèrtas relacions entre la marquesa Attavanti e Cavaradossi. La cantatritz, enferonida, se geta dins lo ret pausat pel cap de la polícia anant sul pic a la villà del pintre per susprene los pretenduts amants, sens se dobtar qu’Scarpia la farà seguir per sos esbirras per descobrir ont s’amaga Angelotti.

L'acte s'acaba per un Te Deum, ont Scarpia exprimís sa volontat de sosmetre Tosca a sos desirs utilizant sa gelosia.

Acte II

Scarpia sopa, solet, dins sos apartaments del palais Farnese, aquí on deu cantar la Tosca. Redigís un messatge a la cantatritz l'invitant a lo rejónher apres lo recital.

Arriba alara Spoletta, l'un dels esbirras d’Scarpia, que li anóncia que lo pecaç de Tosca permetèt pas de descobrir Angelotti, pasmens l'arrestacion de Cavaradossi se realizèt. Après de questions repetidas d’Scarpia, lo peintre sempra nega fèr aver ajudat lo presonièr a fugir.

Arriba la Tosca, son amant liva discrètament saber que revelar çò qu'aviá vist a la villá seriá lo condamnar a mòrt. Scarpia fa contunhar l'interrogatòri de Cavaradossi dins la pèça atenenta, e se consacra a aquesta de Tosca. Vesent son refús de la mendre avoacion, li dich que son amant es, mentrtant, torturat, e que sa sofrenças s’acabaràn sonque se decidís de parlar. Los brams del peintre fan rompre Tosca, que revèla a Scarpia la reconduda d'Angelotti.

Cavaradossi es menat près de Tosca, e el la rebuta quand apren qu'ela parlèt. Pasmens fa mòstra de sa jòia qunad un agent drScarpia conta que Bonaparte ganhèt la batalha de Marengo. Aquò provòca la furor del cap de la polícia, que lo condamna a mòrt.

Vesent las suplicacions de Tosca, li propausa de liberar son amant se se liura a el per una nuèch. Tosca suplica que siá pas exigit d'ela aqueste sacrifici. Alara, torna Spoletta, qu’anóncia qu'Angelotti se suicidèt après aver estat descobèrt. En destressa, Tosca canta una arià Vissi d'arte. Spoletta demanda çò qu’i a de far pel presonièr Cavaradossi, e Scarpia se vira cap a Tosca per li daissar la causida d'acceptar o non son ultimatum.

Aquesta acaba per acceptar lo mercat. Podent pas anullar dobertament la senténcia, organisarà un simulacre d'execucion del pintre amb de balas a blanc. Pasmens, Tosca exigís un salconduit per ela e son amant, que lor permetrà de quitar Roma en seguretat. Mas, del moment que lo cap de la polícia acabèt de parlar e avança cap a ela per recebre lo degut, ela lo tua d'una cotelada al pitre: Questo è il bacio di Tosca (« Aquò es, lo bais de Tosca »). Enseguida se’n va a l’esconduda, sens mancar de prene lo salconduit salvador dins las mans del mòrt.

Acte III

Terrassa del castèl de Sant Ángel, d’ora lo matin. S’ausís de luènh lo cant d'un pastorèl. Cavaradossi es menat suls barris, e demanda a escriure un darrièr mot a sa benaimada. Pensa a son bonaür passat près d'ela, plen de desesper (E lucevan le stelle).

Tosca surgís, e l'informe dels darrièrs eveniments: le chantatge d‘Scarpia, lo mercat qu'obtenguèt d’el, lp passa redigit de sas mans, e lo fach qu'acabèt per lo tuar puslèu que de se donar a el. Solaçat e capvirat, Cavaradossi lausa son coratge. Tosca li explica lo ròtle que deu jogar pendnet lo simulacre d'execucion, se daissar caire coma un mort de biais credible quand ausirà las detonacions a blanc dels fusilhs.

L’escabòt d’execucion arriba suls luòcs, lo parelh se separa, la fusilhada retentís e Cavaradossi s'aclapa. Tosca admira la credibilitat de la casuda de son amant. Après los soldats partits, la cantatritz s'apròcha deli e l'exòrta que se quilhe. Orrificada, descobrís la perfidia diabolica d’Scarpia, que los fusilhs avián de fach tirat de verai. Mentretant, lo murtre d’aqueste darrièr foguèt descobèrt, e los esbirras del cap de la polícia se precipitan sus la terrassa per arrestar Tosca. De deseper, se suicida en se getant dins lo Tibre del naut d'una torre del castèl de Sant Ángel.

Distribucion

Ròtles	Tessituras	Creators (Roma, 14 de genièr de 1900)
Floria Tosca, celèbra cantatritz	soprano	Hariclea Darclée
Mario Cavaradossi, pintre	Tenor	Emilio de Marchi
Lo barron Scarpia, cap de la polícia	Bariton	Eugenio Giraldoni
Cesare Angelotti, presonièr politic	Bassa	Ruggero Galli
Spoletta, policièr	Tenor	Ettore Borelli
Sciarrone, gendarme	Bassa	Enrico Giordano
Lo sacrestan (Il sagrestiano)	Bassa	Aristide Parassani
Un jaulièr (Un carceriere)	Bassa
Un pastorèl (Un pastore)	soprano enfant	Angelo Righi
Soldats, agents de polícia, nòbles, vilatgeses, artesans (còr)
Director d’orquèstre		Leopoldo Mugnone

Aires celèbres

• Acte I : Recondita armonia (« Secrèta armonia »). Cavaradossi, s'extasiant davant lo retrach de Maria Magdalena, qu’evòca sa mestressa, Tosca, e provòca l'indignacion de sacrestan (« Scherza con i fanti e lascia stare i santi »).
• Acte I: Non la sospiri, la nostra casetta (« Te lo tresfolís pas, lo nòstre ostalet »). Tosca essaja de convéncer Cavaradossi de lo menar a sa villà.
• Acte I : Imprrcation d’Scarpia, Tre sbirri … una carozza, que s’acaba sul Te Deum.
• Acte II : Vissi d'arte (« Visquèri d'art »), cantat per Tosca après qu’Scarpia li aguèt prepausat son orrible mercat. Maria Jeritza inaugurèt a Viena en 1914 la tradicion de cantar aqueste aire tombada al sòl.
• Acte III : E lucevan le stelle (« E lusissián las estelas ») : Cavaradossi, avant son execucion, se remembra de Tosca.

Interprètas celèbres

D’entre las cantatriças celèbras qu’interpretèron la Tosca, una plaça particulara deu èsser reservada a Maria Callas.Tosca constituís lo sol testimòni vidèo de Maria Callas sus l’empont dins un opéra (los autres son de recitals) : l'acte II foguèt filmat pendent una representacion a Covent Garden lo 9 de febrièr de 1964, dins la mesa en scènade Franco Zeffirelli, amb Tito Gobbi coma Scarpia e Renato Cioni coma Cavaradossi.

D’entre los tenors mai celèbres que joguèron lo ròtle de Mario Cavaradossi, i a Giuseppe Di Stefano, que donèt la replica a Maria Callas.

Discografia selectiva

• 1938 - Oliviero De Fabritiis (dir.), Maria Caniglia (Tosca), Beniamino Gigli (Cavaradossi), Armando Borgioli (Scarpia), còr e orquèstra de l'Opèra de Roma - (HMV)
• 1953 - Victor de Sabata (dir.), Maria Callas (Tosca), Giuseppe Di Stefano (Cavaradossi), Tito Gobbi (Scarpia), còr e orquèstre de La Scala de Milan - EMI (mono, mas una, senon la màger, version de referéncia)
• 1957 - Erich Leinsdorf (dir.), Zinka Milanov (Tosca), Jussi Björling (Cavaradossi), Leonard Warren (Scarpia), còr e orquèstre de l'Opèra de Roma - RCA
• 1959 - Francesco Molinari-Pradelli (dir.), Renata Tebaldi (Tosca), Mario del Monaco (Cavaradossi), George London (Scarpia), còr e orquèstre de l'Acadèmia de Santa Cecília de Roma - Decca
• 1962 - Herbert von Karajan (dir.), Leontyne Price (Tosca), Giuseppe Di Stefano (Cavaradossi), Giuseppe Taddei (Scarpia), còr de l'Opèra de Viena, Orquèstre filarmonic de Vienne - Decca
• 1964 - Georges Prêtre (dir.), Maria Callas (Tosca), Carlo Bergonzi (Cavaradossi), Tito Gobbi (Scarpia), Còr e orquèste de l'Opèra de París - EMI
• 1966 - Lorin Maazel (dir.), Birgit Nilsson (Tosca), Franco Corelli (Cavaradossi), Dietrich Fischer-Dieskau (Scarpia), Còr e orquèstre de l'Acadèmia de Santa Cecília - Decca
• 1976 - Colin Davis (dir.), Montserrat Caballé (Tosca), José Carreras (Cavaradossi), Ingvar Wixell (Scarpia) - Philips
• 1978 - Nicola Rescigno (dir.), Mirella Freni (Tosca), Luciano Pavarotti (Cavaradossi), Sherrill Milnes (Scarpia) - Decca
• 1979 : Herbert von Karajan (dir.), Katia Ricciarelli (Tosca), José Carreras (Cavaradossi), Ruggero Raimondi (Scarpia) - Deutsche Grammophon
• 1985 : Giuseppe Sinopoli (dir.), Hildegard Behrens (Tosca), Placido Domingo (Cavaradossi), Cornell MacNeil (Scarpia) - Deutsche Grammophon
• 1990 : Giuseppe Sinopoli (dir.), Mirella Freni (Tosca), Placido Domingo (Cavaradossi), Samuel Ramey (Scarpia) - Deutsche Grammophon
• 1992 : Riccardo Muti (dir.), Carol Vaness (Tosca), Giuseppe Giacomini (Cavaradossi), Giorgio Zancanaro (Scarpia) - Philips
• 2011 : Antonio Pappano (dir.), Angela Gheorghiu (Tosca), Jonas Kaufmann (Cavaradossi), Bryn Terfel (Scarpia) - DVD EMI

Ligams extèrnes

• • Wikidata: Q192941
  • Multimedia: Tosca
  • Tosca, partitions libres sur l’International Music Score Library Project.
  • Tosca : partition intégrale (piano-chant) sur le site de la Médiathèque musicale de Paris
  • Livret italien, français, allemand et anglais
  • Tosca - 1938 Enregistrement avec Beniamino Gigli.