Lo tèrme generic teorias Gaïa fa referéncia a un ensems d'ipotèsis e de teorias que:

  • Los èsser vivents an una influéncia sus la totalitat de la planèta ont se tròban;
  • L'ecosfèra devolopa una autoregulacion (punt non contestat quitament fòra de l'ipotèsi Gaïa); l'existéncia de cada èsser vivent es alara supausada regulada al benefici de l'ensems de l'ecosfèra (la quita ipotèsi Gaïa) ;
  • Lo sistèma autoregulat constituit per la totalitat dels èssers vivents (biomassa) e dels constituents non vivents compausan la massa totala de la Tèrra, e sens dobte tanben lo rai solar exterior, possèda de mecanismes intèrnes podent lo far considerar coma un èsser vivent, en conformitat amb lo paradigme cibernetic. Aquel es nomenat per convencion Gaïa per allusion a la divesa maire grèga.

S'unes penson que d'aspèctes de la teoria Gaïa son ja presents disn fòrça religions e culturas autoctonas, la quita teoria foguèt d'en primièr descricha coma ipotèsi (ipotèsi Gaïa) per James Lovelock, quimista britanic, e Lynn Margulis, una microbiologista estatsuniana en 1974. L'ipotèsi originala repausa sul concèpte d'omeostasia e sosten que las formas viventas d'una planèta òsta associadas amb lor environament, se comportèron en encara o fan coma un sistèma autoregulator. De multiplas formas d'aquel concèpte coexistisson, quitament se son controversiadas, e una partida al mens es gaireben admesa per la comunautat scientifica.

Aquelas teorias se volon tanben aver fòrça sens per l'ecologia politica. Las teorias Gaïa son desvelopadas per de corrents del New Age.

James Lovelock es oficialament desligat del biais que lo tenents del vam Gaïa presente sa teoria, qu'estima caricaturada per aqueles.