Puei de Sancí
|
Puèi de Sant Circ
| |
|---|---|
| OpenStreetMap | . |
 Vista del Puèi de Sant Circ, façada sud | |
| Geografia | |
| Altitud | 1 886 m |
| Massís | Massís Central |
| Coordenadas | 45° 31′ 42″ N, 2° 48′ 51″ E |
| Administracion | |
| País |  França
|
| Region | Auvèrnhe |
| Departament | Puèi de Doma |
| Geologia | |
| Edat | Fin de l'èra terciària |
| Ròcas | |
Le Puei de Sancí[1] o Puei de la Crotz[2] o Puèi de Sancí o Puèi de la Crotz[3] (Puy de Sancy en francés) es un volcan tuat situat dins le Massís Centrau, dins le departament del Puei de Doma. Es situat a 35 quilomètres au sud-oèst de Clarmont-Ferrand.
Es le mai naut suc del Massís Centrau amb 1 886 mètres. Es un ancian volcan de tipe estratovolcan qu'apareguèt fai près de 220 000 ans.
Dos torrents an lhor font au Puei de la Crotz: Dòr a 1 680 mètres d'altitud, e Donha a 1 640 mètres d'altitud, e se rejonhon a 1 370 mètres d'altitud per faire nàisser le grand riu de Dordonha[4].
Toponimia
modificarPuei de la Crotz es encara una forma viva en occitan auvernhat: trobam le tipe [ˈpɛj də la ˈkʁu] dins la revista Parlem! nº 53, p. 18[2] e dins un collectatge de l'IEO 63, dins le parlar de Picharanda.
Puei de Sancí, que se pronóncia en occitan auvernhat [ˈpɥej de ˈsaⁿ ˈʃi], [ˈpœj de ˈsaⁿ ˈʃi], [pɛj də ˈʃã ˈʃi]..., es una forma atestada: se tròba le tipe Sancí dins le diccionari occitan de Frederic Mistral, Lou Tresor dóu Felibrige. Se poiriá tractar d'una prononciacion locala [ˈsaⁿ ˈʃi] per Sant Sixt o Sant Circ segon las ipotèsis de Piare Bonaud dins la revista Bïzà Neirà nº 121, p. 4, 2004.
- L'ipotèsi de Sancí venent de Sant Circ repren una suposicion de Benezet Vidal (Benoît Vidal) dins L'Auvergne littéraire, artistique et historique, nº 97, 1939.
- Le Puei de Sancí portava entrò au sègle XIX le nom de Puei de la Crotz en rason d'una crotz de fèrre monumentala situada a sa cima. Mas, l'origina del nom actuau sembla de derivar de la fèsta de Sant Sixt, celebrada le 6 d'aost, que marcava autres còps la data d'un important pelegrinatge a la cima de la montanha ente anavan los abitants de las comunas vesinas, especialament los parrochians de Sant Donat que Sant Sixt n'es le patron. Dins aquesta ipotèsi, la forma occitana locala qu'es en circulacion, Sancí [ˈsaⁿ ˈʃi], representariá Sant Sixt puslèu que Sant Circ.
- A la fin de la Nauta Edat Mejana, au pè del puei, se trobava, citada en 955-985, una cortem ... que vocatur Monteaurum, l'actuala viala dau Mont Dòr. Non luenh d'aquí, una glèisa es citada en 1096 coma ecclesiam sanctorum martyrum Cyrici et Julite. Pendent tota la Nauta Edat Mejana e l'Ancian Regim, le suc es apelat «Mondor» o «Mont Dor», del nom del domeni de la nauta Edat Mejana. A partir de 1786, es apelat en francés puy de Sancy, tanben pic de Sancy en 1801, puy Sancy en 1823, mont Sancy en 1840... Sancy es una grafia francizada de la forma occitana Sancí, explicada çai sus.
