Pastor (can)
Lo pastor (prononciat: [pas'tu]) es una raça de can grossa e majestuosa,[1][2] que servís tradicionalament per aparar los tropèls dels grands predators (ors, lop) dins los Pirenèus.
 Un pastor adult | |
| Generalitats | |
|---|---|
| Noms alternatius | Pastor Can de Montanha dels Pirenèus |
| País d'origina | França/Espanha |
| Caracteristicas fisicas | |
| Auçada | 70 cm, 80 cm, 65 cm e 75 cm  |
| Classificacion e estandard de la raça | |
| FCI | Grop 2 Seccion 2.2 #137 |
| AKC | Working |
| ANKC | Group 6 (Utility) |
| CKC | Group 3 - Working Dogs |
| KC (UK) | Pastoral |
| NZKC | Utility |
| UKC | Cans de garda |
| Còdi de Catalòg | 137 (Federacion Cinologica Internacionala ) |
Istòria modificar
Dempuèi de temps immemorials, es present dins lo massiu dels Pirenèus. A l'Edat Mejana, es descobèrt e utilizat per gardar los castèls e protegir los tropèls contra los predators. Es mencionat al sègle XIV per Gaston Fèbus. Fòrt presat al sègle XVII, pertegèt la glòria de la cort de Loís XIV.[3]
La primièra descripcion del pastor apareis dins lo libre del Comte de Bylandt en 1897. L'estandard oficial alprèp de la SCC es enregistrat en 1923,[4] a l'iniciativa de M. Sénac-Lagrange, membre de l'acamp dels Amators de Cans Pirenèus. L'estandard actual es fòrt pauc estat modificat, sols de detalhs i son estats ajustats.
Lo pastor s'èra fach rar dins las campanhas, a causa de la desaparicion dels grands predators mas dempuèi qualques temps suscita un reviudament d'interès alprèp dels pastors, amb la tornada del lop dins los Aups.
Caractèr modificar
Al mièg d'un tropèl, es un gardian remirable. Son ròtle es pas d'acampar los motons mas de los protegir. Per aquò far, se l'abitua fòrt lèu a viure amb eles, de biais que los considèra apuèi coma sa familha. Se lo can detècta un intrús, jaupa e s'interpausa entre lo tropèl e çò que considèra coma una menaça.
Al sen d'una familha es un animal qu'es naturalament un bon gardian, del fach de son caractèr protector. A un grand sens de la familha e sap fòrt plan reconéisser d'amics qu'a pas vist dempuèi longtemps. Fòrt doç amb los enfants e puslèu placid, es çaquelà pauc adaptat a la vida citadina. Es en efièch un can qu'a besonh d'espaci e que son jaupament poderós pòt se far una font de geina pels vesins.
Cal precisar que la creissença de son efectiu deguda a la reaparicion del lop dins los campèstres e las predacions que se'n seguisson non es proporcionala a son educacion canina. Tot aquò fa qu'una reputacion de can fòrtament agressiu ambe tot çò que non coneis passa devant sa reputacion de bon gardian de tropèl. Los casses d'atacas e de mossegadas de rondalejaires, vttistas, o cavalièrs non son pas rares e se'n senhalan regularament. Cal far mèfi ambe aqueste gos que -quand non es educat- ten a considerar que tot çò desconegut representa un dangièr per sas fedas e que deu acampar. Sautar muretas e barralhs non li es una dificultat. Conven de s'informar sus lor preséncia dins lo sector qu'esperatz percórrer e saber cossí (re)agir en cas d'encontres, etc.
Ligams extèrnes modificar
Referéncias modificar
- ↑ Great Pyrenees (en anglés). American Kennel Club. [Consulta: 21 de genièr de 2024]
- ↑ Pyrenean Mountain Dog Breed Standard (en anglés). The Kennel Club. Archiu de l'original del 23 d’abril de 2008. [Consulta: 21 de genièr de 2024]
- ↑ Jones, Arthur F.; Hamilton, Ferelith. The world encyclopedia of dogs. New York: Galahad Books, 1971, p. 86–89. ISBN 978-0-88365-302-9.
- ↑ Historique, situation de l'élevage en France (en francés). Argelès-Gazost: Réunion des Amateurs de Chiens Pyrénéens, junh de 2023.