Horcs Arriu
Vilatge d'Occitània |
Horcs Arriu (Horsarrieu en francés) qu'ei ua comuna gascona de Shalòssa situada dens lo departament de las Lanas e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.
Horcs Arriu
Horsarrieu | ||
---|---|---|
Pelegrins davant la glèisa. | ||
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 43° 41′ 04″ N, 0° 35′ 45″ O | |
Superfícia | 11,02 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
133 m 126 m 50 m | |
Geografia politica | ||
País | Gasconha | |
Parçan | Shalòssa Hauta | |
Estat | França | |
Region 75 |
Navèra Aquitània | |
Departament 40 |
Lanas | |
Arrondiment 402 |
Lo Mont | |
Canton 4008 |
Shalòssa Tursan (Hagetmau avant 2015) | |
Intercom 244000709 |
CC de Shalòssa Tursan (2017 ---->) | |
Cònsol | Denis Dumartin (2020-2026) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2018) |
686 ab. 706 ab. | |
Densitat | 59,98 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Gentilici | los horsarrius | |
Còde postal | 40700 | |
Còde INSEE | 40128 |
Geografia
modificarHorcs Arriu qu’es situat en Shalòssa, près de la rota departamentau 933, a mieitat camin deu Mont (40) a Ortès (64), e a 3 quilomètres de Haget, lo capdulh deu canton. Las comunas tanhentas que son : Senta Coloma, Dume, Audinhon, Doasit e Hagetmau.
Perimètre deu territòri
modificarToponimia
modificarLa prononciacion qu'ei [hursa'rriw]. Las fòrmas ancianas que son Horsarrieu (mapa de 1638), Horsariou (mapa de 1651), Horsarrieu (mapa de 1714), Horsarieu (mapa de 1733) [1].
« Horcs Arriu » : « Las conjuntas de l’arriu » [1]. Que cau donc qu’i agi un arriu solet, dab mei d’ua conjunta. Açò que pòt correspóner a l’arriu de la Glèisa, qui s’arrecapta totas las aigas a l’entorn deu borg, e qui se’n va de cap au nòrd, vueità’s dens lo Laudon.
Istòria
modificarLa comuna que’s tròba suu territòri de çò qui estó, dinc a la Revolucion, las caverias d’Arrimbès, de Crunhon, de Cuquerenh, e lhèu d’autas.
La parròpia que s’aperava Aulha Morta (parochia Ovis Mortue)[2]. Aqueth nom, uei desbrombat, qu’es enqüèra emplegat en 1650[3].
Dens lo medish periòde 1250-1350, on s’implantàn las bastidas (Pimbo, Casèras, Gèuna, Granada, Bona Guarda…), que bastín tanbenh borgs castraus (Brassempoi, Doasit, Montaut …) preus quaus n’am pas cartas de fondacion. Lo borg de Horcs Arriu qu’es un d’aqueths, bastit suu medish modèl: au som d’ua sèrra longa e estreta, ua carrèra rectilinèa barrada aus estrems pr’ua pòrta o un castèth, e protegida suus penents per hossats e palissadas.
La glèisa de la parròpia Sent Martin d’Aulha Morta qu’èra dens la vath a 500 mètres au nòrd-oèst deu borg. Qu’estó cremada pendent las guèrras de religion[4]. Desbastida en 1871, n’i damora pas mei sonque lo cementèri. Qu’estó lavetz la capèra deu borg, dedicada a Sent Blasi, qui vadó glèisa parropiau. Qu’èra estada alargada d’ua nau en 1867 tà poder respóner a las soas navèras foncions.
Administracion
modificarDemografia
modificar
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
606 | 554 | 603 | 562 | 607 | 650 | 627 | 665 | 660
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
593 | 581 | 579 | 561 | 583 | 579 | 584 | 562 | 527
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
551 | 601 | 561 | 518 | 512 | 495 | 499 | 485 | 413
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
424 |
447 |
478 |
567 |
634 |
636 |
629 |
628 |
627 650 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
630 652 |
633 655 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
Lòcs e monuments
modificar- Glèisa de Sent Blasi, au borg ; sègle XVau, inscriuta a l’inventari deus Monuments Istorics (12-12-1939)
- Calvari arcaïc monolit, a proximitat de l’Espitau.
- Duas pèiras discoïdaus que son expausadas devant la glèisa.
- Hont de Sent Blasi. Qu’es lhèu a l’entorn d’aquera hont que hasèn virar lo monde gahats de la jaunissa tà’us i har-la passar[5].
- Arenas aprigadas ; corsas de vacas.
Suu Camin de Compostèla
modificarLa maison aperada « L’Espitau », au sud-èst de la comuna, qu’es ua anciana comanderia de l’òrdi de Malta dab un espitau, suu camin de Compostèla (via lemosia), 2 quilomètres abans d’arribar a la cripta de Sent Guironç (comuna de Hagetmau).
Personalitats ligadas a la comuna
modificar- Arnaut Dubusquet (Horcs Arriu ca 1630 – 1719), autor d’ua satira borlesca en francés : « Le Huque des faux-nobles ».
- Maurice Justes (Sent Aubin 1911 – 1990) ; curat de Horcs Arriu (1955-1990). Qu’a publicat enter auts obratges : ’’ Un village de Chalosse Horsarrieu’’ ; imprimerie Ducasse-Duhon, Dax, février 1985. Extrait du bulletin de la Société de Borda, numéros 397 et 398.
- Frédéric Fauthoux (Sent Sever 1972 -) : jogador e capitani deu Vam Biarnés Pau-Ortés.
Véder tanben
modificarSus d'autres projècte de Wikimedia: | |
Commons (Galariá) | |
Commons (Categoria) Modèl:Commonscat/categories |
Ligams extèrnes
modificarNòtas
modificar- ↑ 1,0 et 1,1 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Landes et Bas-Adour, ed. Institut occitan e CAIRN, Pau, 2005, p. 116
- ↑ Recogniciones Feodorum in Aquitania ; n°99 ; ed. Ch. Bémont, 1914, p.40
- ↑ Arch. du Grand Séminaire d’Aire, citat per V. Foix ; Vieux clochers, vieilles ruines ; Aquius de la Lanas IIF904 f°26
- ↑ V. Foix ; Vieux clochers, vieilles ruines ; Aquius de la Lanas IIF904 f°27
- ↑ Pierre Duval ; Description de l’Evesché d’Aire en Gascogne ; ed. 1651.
|