Vasats

una comuna francesa
Vila d'Occitània

Vasats (Bazas en francés) es ua comuna gascona, capitala de Vasadés, administrada pr'eu departament de Gironda de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Vasats
Bazas
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La plaça de la catedrala.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 25′ 58″ N, 0° 12′ 38″ O
Superfícia 37,29 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
123 m
90 m
34 m
Geografia politica
País  Gasconha Vasadés
Contrada Vasadés (centrau)
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
33
Gironda Escut de la Gironda
Arrondiment
333
Lengon
Canton
3304
Lo Sud Gironda (caplòc deu Canton de Vasats avant 2015)
Intercom
243301272
CC deu Vasadés (residéncia)
Cònsol Isabelle Dexpert
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2019)
4 801 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

5 057 ab.
Densitat 126,87 ab./km²
Autras informacions
Gentilici vasadés, vasadesa
Còde postal 33430
Còde INSEE 33036

Geografia modificar

Vasats se situa au bèth mitan deu Sud-Gironda, sus l'axe que religa Lengon a Pau d'una part (rota departamentala e auto-rota A65), Arcaishon a Nerac d'auta part. La region es dominada per la policultura e l'eslevatge au nòrd de Vasats ; au mijorn, lo Siron dessina la termièra damb lo pinhadar de las Lanas de Gasconha.

 
Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri modificar


Etimologia modificar

Vasats sòrt de Vasates, nom de la capitala de la civitas vasatica, la ciutat deus Vasates.

Istòria modificar

Originas modificar

Un pòple aquitan, los Vasates, es a l'origina de la ciutat. Quò's au IV° siègle que Cossio, patria deu pair d'Ausòni, prengut son aviada sus l'esperon rocós que n'a pas jamèi dishat dempús. Dinc au XI° siègle, la vila es lemitada a la punta orientala de l'esperon, apui s'agrandís damb los fauborgs Sent Martin e Nòsta Dama deu Mercadilh, envalompant atau l'actuala plaça de la Catedrala. Vasats subit nombrós conflits e invasions : Francs au VI° siègle, Vascons au VII°, Arabes e Austrasians au VIII°, Normands au IX°, dinc a l'ataca protestanta de la nuit de Nadau 1561, quòra l'illustre avesque Arnaud de Pontac reüssís a sauvar lo triple portau de la catedrala de la destruccion. Au ròtle militar de la ciutat s'ajotèt un ròtle religiós, Vasats estent lo shèite d'un diocèsi (véser Vasadés) s'estendent deu vath de Dordonha dincas a la Lana Gran. Los 65 avesques successius esturen tanben senhors de la vila, e lur castèth estut la ciutadèla de Vasats.

Ua comuna modificar

La comuna de Vasats apareishut fòrt lèu, en 1243. Transformada en jurada, administrèt la vila concurrentament damb lo poder episcopau. En 1441, pendent la Guèrra de Cent Ans, Vasats, disputada entre França e Gasconha, torna a la França. En 1553, la senescauçada de Vasats estut jumelada damb un presidiau instaurat per Enric II e se trobèt dinc a la fin deu XVIII° siègle a la tèsta d'una vasta circonscripcion judiciària, a laquala s'ajotèt una subdelegacion de l'intendéncia de Guiana. La Revolucion suprimit l'avescat e lo presidiau, en ramenent Vasats au reng de caplòc de districte (1790-1795) apui d'arrondiment e de tribunau de prumèira instància. L'estatut de sos-prefectura estut transferit a Lengon en 1926.

Ua vila etapa modificar

Vasats se tròba suu camin de Sent Jacme, sus la via de Verzelai, çò que'n hèi una importanta vila etapa encara de nòstes jorns. D'auta part, nombrós son los illustres vesitaires que s'an arrestat dens la ciutat millenària : Urban II,Richard Còr de Leon, Enric III d’Anglatèrra, François 1er e Carles Quint, Catarina de Medici e Carles IX de França, Loís XIV de França e son rehilh Felip V d'Espanha, Napoleon Bonaparte e Carles IV d'Espanha amèi son hilh Ferdinand.

Administracion modificar

 
L'ostau de comuna
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
mai 2020 2026 Isabelle Dexpert PS anciana consolessa de Pompejac, vice-presidenta deu departament
març 2008 2020 Bernard Bosset centre dreta retirat de professor de matematicas
març 1989 2008 Paul Marquette dreta medecin
març 1977 1989 Henri Martin   medecin
març 1971 1977 Jean Gourgues    
1944 1971 Marcel Martin    
1929 1944 Jean Peyrie    
1925 1929 Alfred Seguinard    
1895 1925 Marcel Courrègelongue    
  1895      
Totas las donadas son pas encara conegudas.
  • Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra caplòc deu canton de Vasats; es adara deu canton deu Sud Gironda (burèu centralizator : Lengon).

Demografia modificar

modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 4731, totala: 5036
 

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
4 540 4 215 4 244 4 019 4 255 4 446 4 515 4 593 4 627

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
4 628 4 471 4 766 5 023 5 073 5 114 5 034 4 948 4 806

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
4 695 4 684 4 704 4 372 4 410 4 356 4 450 4 290 4 239

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
4 453
4 567
4 748
4 704
4 379
4 357
4 585
4 596
4 607
4 875
2009 2010
4 660
4 925
4 715
4 978
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
 
Evolucion de la populacion 1962-2008


Activitats modificar

Foncion educativa e espitalèira modificar

Au XII° siègle se trobèva a Vasats una escòla catedrala ; las Ursulinas arribèren en 1632, pui los Barnabitas en 1681. Un seminari s'installèt en 1696. Après la Revolucion, quò's dens los locaus de l'ancian seminari, collègi diocesan de 1828 a 1907, que s'installèt una escòla primària superiora de gojatas de 1910 a 1942 ; adara, a dishat la plaça au licèu generau e professionau. Ne fau pas oblidar tanpauc lo licèu agricòla reputat e lo collègi. Anuit n'i a pas mèi d'escòlas privadas a Vasats.

Lo ròtle espitalèir de la ciutat, fòrt ancian, es ligat damb lo caractèr "jaqués" de Vasats. Las sòrs de Sent Vincent de Pau s'èran establidas a l'espitau chic après la fondacion de lur òrde.

Agricultura modificar

Coma dit pus haut, la campanha vasadesa es extremament divèrsa. Una activitat emblematica deu lòc es l'eslevatge de beus.

Hestivitats modificar

Cultura populara modificar

Lòcs e monuments modificar

Lo patrimòni de la vielha vila modificar

La Catedrala de Sent Jan Baptista modificar

La purmèira construccion dont am coneishença divut estar un bastiment en bòi, cramat preus Romans au IX° siègle. L'edifici estut tornat bastit graça a Gombaud, a partir de 1070, e estut consacrat preu papa Urban II en 1096, a l'ocasion de sa vinguda a Vasats, on preishèt, elàs, la purmèira crotzada. La catedrala romanica èra mèi braca que non pas l'actuala, qu'estut bastida a partir de 1233 sus l'iniciativa de l'avesque Arnaud de Pins. Aquesta catedrala gotica, temonh - e fiertat - de la ciutat, subit evenements fòrt esprovents au hiu de son istòria. En 1568, l'avesque Arnaud de Pontac la sauvèt de la destruccion totala, aqueste mèsme avesque que dishut los mots occitans vinguts celèbres Mòrt o viu, l'acab'rèi ! S'agissèva solide de la reconstruccion de la glèisa. Lo segond periòde de degradacion se situa pendent la Revolucion, quòra las estatudas esturen sistematicament desmolidas.

Los 65 avesques de Vasats, que reüssiren a preservar una certena independença de Vasats dinc a la Revolucion, èran hauts e baishs justicèirs, detenent lo poder temporau en pareatge damb los representents deus rèis de França e d'Anglatèrra qu'èran presents en la persona deus senescaus e pervòsts, la cort presidiala desempui lo XVI° siègle, amèi las relacions damb la jurada de la vila.

La catedrala es classada au Patrimòni Mondiau de l'UNESCO, dens lo cadre deu classament deus Camins de Sent Jacme, desempui 1998.

La Plaça de la Catedrala modificar

L'origina de la plaça remonta au XII° siègle, quand los marshands sortiren de l'oppidum vingut tròp estret per installar un mercat dens lo sector obèrt situat au cochant. La plaça mesura 130 x 80 m ; i son bastits ostaus particulièrs de rishes borgés, dont d'uns accedèren a titres de noblessa ; pòdem citar las familhas d'Andrault, de Servières, de Mauvesin, de Laboyrie, au mièi deus quaus i avè conselhèirs a la Cort presidiala, lòctenents deu senescau o membres de la Jurada. La plaça es totjorn estut un lòc centrau per la via de la ciutat.

Los ostaus particulièrs modificar

Los remparts, las pòrtas e potèrnas modificar

Las autas glèisas modificar

  • Nòsta Dama deu Mercadilh
  • Sent Martin
  • Possinhac
  • Sent Miquèu de la Prada

Monuments deu XIX° siègle modificar

Lo tribunau modificar

Lo tribunau de districte, apui tribunau de purmèira instància, estut creat a la Revolucion. S'installèt d'abòrd dens l'ancian palais deu presidiau. Divèrs progèits de desplaçament esturen establits entre 1830 e 1847 ; quò's finalament sus las alèias Sent Sauvur, progèit presentat per l'arquitècte Courau, que lo tribunau estut bastit entre 1854 e 1857, sus un terrenh cedit per la comuna de Vasats.

Molins e industrias modificar

Son dètz molins qu'encamèvan d'autscòps los rius vasadés. Suu Buve, èran los molins de Hortin, Mièi, la Glòria, Talhada, Truc, Seuga e Carbonèu. Suu Sent Vincent, los molins de Sent Vincent, l'Espitau e Matalin.

Patrimòni naturau modificar

Personalitats ligadas dab la comuna modificar

  • Xavier Darcos

Véser tanben modificar

Ligams extèrnes modificar

http://www.ville-bazas.fr http://fr.wikipedia.org/wiki/Bazas

Nòtas modificar