The Merchant of Venice

The Merchant of Venice es lo nom anglés de la pèça de William Shakespeare Lo mercadièr de Venècia ont un mercadièr de la Venècia del sègle XVI ven en manca per un grand prèst donat per un pretor sus gatges josieu. Seriá estat escricha entre 1596 e 1598. Foguèt classificada dins la partida comèdia del Primièr Folio e avent d'aspèctes de las autras comèdias romanticas de Shakespeare. La pèça es coneguda per sas scènas dramaticas, que la mai celèbra es aquela ont Shylock fa son discors "Hath not a Jew eyes?"[Trad. 1] e tanben per aquel de Portia sus "the quality of mercy"[Trad. 2].

Personatges modificar

  • Antonio – un mercadièr de Venècia d'umor melancolica
  • Bassanio – amic d'Antonio; pretendent de Portia; mai tard espós de Portia
  • Gratiano – amic d'Antonio e de Bassanio; enamorat de Nerissa; mai tard espós de Nerissa
  • Solanio e Salerio – amics d'Antonio e Bassanio
  • Lorenzo – amic d'Antonio e Bassanio; enamorat de Jessica; mai tard espós de Jessica
  • Portia – un ric eritièr; mai tard esposa de Bassanio
  • Nerissa – seriviciala de Portia – enamorat de Gratiano; mai tard esposa de Gratiano
  • Balthazar – serivicial de Portia en qui se travestís Portia
  • Stephano – clèrgue de Balthazar en qui se travestís Nerissa.
  • Shylock – un josieu ric, pretor sus gatges, paire de Jessica
  • Jessica – filha de Shylock, mai tard esposa de Lorenzo
  • Tubal – un josieu; amic de Shylock
  • Launcelot Gobbo – servicial de Shylock; mai tard servicial de Bassanio; filh d'Old Gobbo
  • Old Gobbo – fraire cèc de Launcelot
  • Leonardo – esclau de Bassanio
  • Dòge de Venècia – autoritat que presidís lo procés de l'obligacion de Shylock
  • Prince de Marròc – pretendent de Portia
  • Prince d'Arragon – pretendent de Portia
  • Potents de Venècia, oficièrs de la Cort of Justícia, jaulièr, servicials de Portia, e autres servicials

Sinòpsi modificar

 
Una illustracion del mercand de Venècia

Bassanio, un jove Venecian de reng nòble, vòl cortejar la bèla e rica eritièra Portia de Belmont. Après aver prodigat son eritatge, a besonh de 3000 ducats per subvencionar sas depensas coma demandaire. Bassanio apròcha son amic Antonio, un ric mercadièr de Venècia que ja e mai d'un còp l'aviá provesit. Antonio accepta, mas al moment li maca de liquiditat – sas naus e merças se tenon al mar – promet de cobrir l'obligacion se Bassanio li pòt trobar un pretor, alara Bassanio se torna cap al josieu pretor sus gatges Shylock e dona Antonio coma garant.

Ja Antonio es butat a causa de son antisemitisme franc contra Shylock, e a causa de l'abituda d'Antonio a far de prèsts amb pauc d'interèst es obligat Shylock a prene de tauses mai bases. Shylock d'en primièr es reticent per garantir lo prèst, se remembrant l'abús que li faguèt Antonio. Accepta fin finala de provesir Bassanio sens interèst a una condicion: se Bassanio es pas pas capable de tornar l'argent a la data, Shylock poirà prene una liura de la carn d'Antonio. Bassanio vòl pas qu'Antonio accèpta una condicion tan riscada; Antonio es surpres de veire la generositat de pretor sus gatges (sens "usance" – interèst – demandat), e signa lo contracte. L'argent en pòcha, Bassanio se'n va cap a Belmont amb son amic Gratiano, que li demandèt de l'acompanhar. Gratiano es un jove amable, mas sovent desinvòl, tròp parlaire e maladreit. Bassanio avertís son companh que garda lo sangfreg, e ambedos se'n van cap a Belmont e Portia.

Mentretant, a Belmont, Portia es assalida pels promeses. Son paire daissèt un testament disent que cadun dels pretendents deu causir plan un dels tres cofrets – respectivament d'aur, d'argent e de plomb. Se causís lo cofret que cal, pren Portia. Lo primièr pretendent, lo Prince de Marròc, causís lo cofret d'aur, interpretant son eslogan, "Who chooseth me shall gain what many men desire,"[Trad. 3] pensant que se prometava Portia. Lo segond pretendent, l'ufan Prince d'Aragon, causís aquel d'argent, que proclama, "Who chooseth me shall get as much as he deserves"[Trad. 4], pensant d'esperel aver las valors melhoras. Ambedos demorant las mans vuèjas, avent rebutat aquel de plomb a causa del pauc de pretz del material e la natura pauc atractiva de l'eslogan, "Who chooseth me must give and hazard all he hath."[Trad. 5] Lo darrièr pretendent es Bassanio, que Portia volgava lo succés, l'avent ja encontrat. Coma Bassanio pesa sa causida, de membres de l'ostal de Portia cantan una cançon que dich que l'enveja (e non pas l'amor verai) es creada pels uèis que l'agach noirís,[1] Bassanio causís lo cofret de plomb e emporta la man de Portia.

 
Descripcion de Jessica, de The Graphic Gallery of Shakespeare's Heroines

A Venècia, las naus d'Antonio son donadas coma perdudas al mar alara lo mercadièr pòt pas tornar l'obligacion. Shylock venguèt fòrça determinat de se venjar plan dels crestians perque sa filha Jessica fugiguèt amb lo crestian Lorenzo e se convertiguèt. Amb ela prenguèt una granda partida de la fortuna de Shylock, e tanben un anèl de turquesa qu'aviá estat donada a Shylock per sa darrièra esposa, Leah. Shylock mena Antonio al tribunal.

A Belmont, Bassanio recep una letra li contant qu'Antonio podava pas tornar lo deute a Shylock. Portia e Bassanio maridats, tot coma Gratiano e Nerissa seviciala de Portia. Bassanio e Gratiano se'n van cap a Venècia, amb l'argent de Portia, per salvar la vida d'Antonio donant la moneda a Shylock. Desconegut de Bassanio e Gratiano, Portia envia son servicial, Balthazar, de demandar conselh al cosin de Portia , Bellario, jusista a Pàdoa.

L'apogèu de la pèça se debana a la cort del Dòge de Venècia. Shylock refusa l'ofèrta dels 6000 ducats de Bassanio, dos còps del montant del deute. Demanda sa liura de carn fresca d'Antonio. Lo Dòge, vòl salvar Antonio mas es incapable d'anullar lo contracte, somet l'afar a son visitor. S'identifica coma essent Balthazar, un jove jurista "doctor of the law"[Trad. 6], portaire d'una letra de recomandacion al Dòge del jurista mèstre Bellario. Lo doctor es Portia mascada, e lo clèrgue que l'acompanha es Nerissa, tanben travestida d'òme. Coma Balthazar, Portia mai d'un còp demanda a Shylock de far pròva de misericòrdia dins un celèbre discors, l'avertissent de l'aventatge de la pietat "is twice blest: It blesseth him that gives and him that takes"[Trad. 7] (IV, i, 185). Mas, Shylock formalament refusa tota compensacion e insistís per aver sa luira de carn.

Coma la cort agrada l'obligacion de Shylock e qu'Antonio es preparat pel cotèl de Shylock, Portia utiliza abilament l'argument de Shylock per aquela execucion particulara. Ditz que lo contracte sonque permet a Shylock de lavar de carn, e non pas de sang, d'Antonio. Alara, se Shylock leva una sola gota del sang d'Antonio, sos tèrras e bens serán abandonats a la lei de Venècia. Li ditz que deu copar precisament una liura de carn, pas mai ni mens; l'avertís senon del meteis castig "if the scale do turn, But in the estimation of a hair, Thou diest and all thy goods are confiscate."[Trad. 8]

Vencut, Shylock concedís a acceptat l'ofèrta en argent de Bassanio per pagar lo deute, ofrís d'en primièr que se paga tres còps l'obligacion, çò que refusa Portia, li disent que prenga son deute, e alara sonque lo principal, que tanben Portia rebuta li remembrant que d'esprel ja lo meteis a refusat en fàcia de la quita cort. Cita la lei jos que Shylock, essent josieu es a dire forastièr, avent ensejat de tocar la vida d'un ciutadan, abandonèt sa propriertat, per mitat al govèrn e per l'autra a Antonio, daissant sa vida a la mercé del Dòge. Lo Dòge estaliva la vida de Shylock. Antonio demanda sa part en usufruch fins a la mòrt de Shylock, quand lo principal vendrà a Lorenzo e Jessica. A la demanda d'Antonio, lo Dòge fa la remesa graciosa de la mitat devent caser a l'estat, mas a la condicion que Shylock se convertiriá crestian e legariá tota sa fortuna a Lorenzo e Jessica (IV,i).

Bassanio reconéis pas sa femna travestida, mas ofrís de li far una dona al pretendut jurista. Refusa d'en primièr, mas après l'insisténcia, Portia demanda son anèl e los gants d'Antonio. Antonio se desfa dels gants amb una rèire pensada, mas Bassanio dona l'anèl sonque après que capitèt a lo persuadir Antonio, d'ora dins la pèça aviá promés a sa femna de jamai lo pèrdre, vendre o donar. Nerissa, coma clèrga, capita tanben a recobrar l'anèl de Gratiano, que vei pas qu'es travestida.

A Belmont, Portia e la tanta de Nerissa pretendon acusar lors esposes abans que revelen qu'en realitat lo jurista e lo clèrgue son travestits (V). Après las excusas de totes los personatges, Antonio apren de Portia que tres de sas naus son pas perdudas e tornèron.

Fonts modificar

 
Pagina títol de 1565 de Il Pecorone 
 
Primièra pagina e The Merchant of Venice, Segond In Folio de 1632

La pèrda d'una deuta mortala d'un mercadièr per s'èsser portat caucion d'un prèst per un amic èra istòria comuna dins l'Anglatèrra del sègle XVI.[2] Mai, lo tèst dels pretendents a Belmont, lo salvament del mercadièr de la penalitat d'una "liura de carn" per la nòva esposa de son amic travestida en jurista, e la demanda de son anèl d'acordalha en pagament son d'elements presents dins lo conte del sègle XIV Il Pecorone de Giovanni Fiorentino, que foguèt publicat a Milan en 1558.[3] D'elements la scèna del procés son tanben dins The Orator d'Alexandre Sylvane, publicat dins una tranduccion de 1596.[2] l'istòria del tres coflèts son dins "Gesta Romanorum", una colleccion de contes benlèu recampilhats a la fin del sègle XIII.

Data e tèxte modificar

La data de la composicion fde The Merchant of Venice se suitua entre 1596 e 1598. La pèça es mencionada per Francis Meres en 1598, tal que foguèt ja jogada a aquela data. La pagina títol de la primièra edicion de 1600 establís que foguèt jogada "mai d'un còp" a la data. La referéncia de Salerino a la nauAndrew (I,i,27) seriá una allusion de la nau espanhòla St. Andrew, presa per l'anglés a Cadis en 1596. La data de 1596–97 correspond a l'estil de la pèça.

La pèça foguèt listada al registre de la Stationers Company, un biais a l'epòca d'obtenir un drech d'autor per una pèça novèla, per James Roberts on 22 July 1598 jol títol de The Merchant of Venice, senon nomenada The Jew of Venice[Trad. 9]. Lo 28 d'octobre de 1600 Roberts passèt sos drechs al librari Thomas Heyes; Heyes publiquèt lo primièr in quarto abans la fin d'aquel an. Un publicacion pirata de William Jaggard sortiguèt en 1619, nomenada False Folio. (Après que, lo filh de Thomas Heyes Laurence Heyes obtenguèt confirmacion de sos drechs sus la pèça lo 8 de julhet de 1619.) L'edicion de 1600 es mai sovent considerada coma essent mai presisa e fisabla. Es la basa del tèxte publicat en 1623 dins lo Primièr Folio, qu'apond de didascalias, sovent d'incisas musicalas.[4]

Tèmas modificar

Shylock e lo debat l'antisemitisme modificar

La pèça es sovent jogada uèi, mas pòt trebolar lo public modèrne a causa de sos tèmas centrals, que pòdon paréisser antisemitas. Las criticas d'ara contunhan discutir sus la posicion de la pèça al subjècte de l'antisemitisme.

 
Shylock e Jessica (1876) per Maurycy Gottlieb.

Shylock, un sacamand modificar

La societat elisabetana foguèt descricha coma "judeofobica".[5] Los josieus angleses foguèron explusats jos Edoard I en 1290 sens permission de retorn fins a 1656 amb la lei d'Oliver Cromwell. A Venècia e en d'autres luòcs, lo josieus èra obligats de portat una còfa roja en public que sián plan identificats, e demorar dins de judariás vigiladas per de gardas crestians.[6] Sus la scèna elisabetana, los josieus son sovent presentats coma de caricatiras Orientalistas, de nas arput e emperrucat de roja, e son descrichs mai sovent coma d'usurièrs avars; coma per exemple The Jew of Malta de Christopher Marlowe, que presenta de biais comic un josieu sacamand nomenat Barabas. Mai sovent caracterizant lo mal, l'engana e la cobesiá.

La pèça de Shakespeare pòt èsser dins la dralha d'aquela tradicion.[7] La pagina títol de l'In Quarto indica que la pèça es coneguda coma The Jew of Venice a l'epòca, que suggerís qu'èra vista coma la pèça The Jew of Malta de Marlowe. Una interpretacion de l'estructura de la pèça es que Shakespeare vòl far lo contraste entre la compason dels personatges principals cresstians e lo josieu venjatiu, que li manca la gràcia de comprene lo perdon. Mas tanben, es possible que Shakespeare vòl mostrar que la conversion foçada de Shylock coma crestian es una fin aürosa pel personatge, que pel public crestian son alma pòt intrar al paradis.

Sens far cas de las intencions de Shakespeare, la pèça foguèt utilizada pels antisemitas. Cal notar que amb la pagina títol de l'edicion de 1619 "With the Extreme Cruelty of Shylock the Jew..." deu descriure plan cossí èra vist Shylock pel public anglés. Los Nazis utilizèron l'usurièr Shylock per lor propaganda. Just après la nuèch de cristal en 1938, The Merchant of Venice foguèt difusat per tòca propagandista per las ondas alemandas. Se realizèron de produccions de la pèça a Lübeck (1938), Berlin (1940), e endacòm mai sul Territòri Nazi.[8]

Dins una seria d'articles nomenada Observer, (1785), l'autor britanic Richard Cumberland creèt un personatge sonat Abraham Abrahams que dich, "Cresi verament que lo personatge odiós de Shylock nos balhèt un pauc mens de persecucion, a nosaltres paure filhs escampilhats d'Abram, que la quita inquisicion"[Trad. 10] [9] Cumberland mai tard escriguèt una pèça a succés, The Jew (1794), que son personatge títol, Sheva, es descrich coma compatissent, e que tanben a bon còr e es generós. Es lo primièr ensag conegut d'un capvirament dramatic del topic negatiu que Shylock personifica.[10]

Shylock, un personatge compatissent modificar

 
Shylock e Portia (1835) per Thomas Sully.

Fòrça lectors modernes e especialistas de teatre legisson la pèça coma una crida a la toleréncia, notant que Shylock es un personatge compatissent. Donan per pròva que lo 'procés' de Shylock es una parodia de justícia, que Portia agís coma un jurista alara qu'a pas lo drech d'o far. Los personatges que semonçan Shylock per malonestetat utilizan l'engana per ganhar. Mai, Shakespeare dona a Shylock lo monològ màger:

To bait fish withal; If it will feed nothing else, it will feed my revenge. N'escarissent de peis; se noiririá pas res pus, noirirà ma venjança
He hath disgraced me and hindered me half a million Me desonorèt e me desempachèt d'un mièg milion
Laughed at my losses, mocked at my gains, Riguèt de las mieunas pèrdas, garcèt dels mieus ganhs,
Scorned my nation, Thwarted my bargains, Mespresèt la nacion mieuna, Contrarièt los mieus afars,
And what's his reason? I am a Jew! E quina es la rason? Soi josieu!
Hath not a Jew eyes? Hath not a Jew hands, organs, A pas d'uèis un josieu? a pas de mans, organs,
dimensions, senses, affections, passions; fed with aspèctes, senses, afeccions, passions; noirit amb
the same food, hurt with the same weapons, subject lo meteis manjar, ferrit per las meteissas armas, subjèctes
to the same diseases, healed by the same means, a las meteissas malautiás, garit pels meteis mejans,
warmed and cooled by the same winter and summer rescalfat e refrescat pel meteis ivèrn e estiu
as a Christian is? If you prick us, do we not bleed? coma un crestian l'es? Se nos fissatz, nos sagnam pas?
If you tickle us, do we not laugh? If you poison us, Se nos gratilhatz, risèm pas? se nos empoisonatz,
do we not die? And if you wrong us, shall we not revenge? Morissèm pas? E se nos enganatz, nos venjaram pas?
If we are like you in the rest, we will resemble you in that. Se sèm coma vosaltres pel reste, a vos semblaram per aquò.
If a Jew wrong a Christian, what is his humility? Se un josieu ofensa un crestian, quin es son umilitat?
Revenge. If a Christian wrong a Jew, what should his Venjança. Se un crestian ofensa un josieu, quin serà sa
sufferance be by Christian example? Why, revenge sofrança per un èsser crestian? Perque, venjança
The villainy you teach me, I will execute, La vilaniá que m'esenhèt, l'executi,
and it shall go hard I will better the instruction. e irà a fons sonque que l'instruccion me melhori.
(Acte III, scèna I)

Es malaisit de saber se una lectura d'un Shylock compatissent se deu entierament al cambiament de las sensibilitats del lectors, o puslèu se Shakespeare, un autor que creèt de personatges complèxes, de multiplas facietas, provoquèt exprès aquela lectura.

Una de las rasons d'aquela interpretacion es que l'estatut penós de Shylock dins la societat Veneciana es soslinhat. Segon de criticas, lo celèbre monològ de Shylock "Hath Not a Jew eyes?" lo rescata e ne fa un personatge tragic; dins lo dicors, Shylock argüís qu'es gaire diferent dels personatges Crestians.[11] Los detractors notan que la fin del monològ de Shylock a un reson vendicatiu: "if you wrong us, shall we not revenge?" Los tenent per un discors compatissent mòstran que çò que ditz Shylock l'aprenguèt del desir de se venjar dels quita personatges crestians: "If a Christian wrong a Jew, what should his sufferance be by Christian example? Why, revenge. The villainy you teach me, I will execute, and it shall go hard but I will better the instruction."

Pasmens se Shakespeare escriguèt pas la pèça per amb l'intension d'èsser legida d'aquela mena, lo fact que contunha a aver aquela poténcia scenica per qu'encara percep de conflictes màger dins de tèrmes diferents es una illustracion de la subtilitat descriptiva de Shakespeare.[12] Dins lo procés Shylock representa çò que cresián los crestians elisabetan èsser lo desir josieu per la "justícia", en contraste amb la lor valor superiora de compassion crestiana. Los crestians dins la sala d'audiéncia exortan Shylock d'amar sos enemics, alara que d'espereles i capitan pas.

 
Sir Herbert Beerbohm Tree coma Shylock, pintura de Charles Buchel (1895–1935).

Antonio, Bassanio modificar

La depression inexplicada d'Antonio — "In sooth I know not why I am so sad"[Trad. 11] — e la devocion totala per Bassanio levèt de criticas per teorizar que sofrís d'un amor non partejat per Bassanio and e deprimís perque Bassanio atenguèt l'edat que cal prene femna. Dins sas pèças e poesias Shakespeare a vegada descriu de ligams mascles fòrts d'una omosociabilitiat, çò que menèt de criticas a deduire que Bassanio se rend al sentiment d'Antonio malgrat son obligacion de se maridar:[13]


ANTONIO:
Commend me to your honourable wife: Recomanda-me a la tieuna onorabla esposa:
Tell her the process of Antonio's end, Diga-li lo procediment de la fin d'Antonio,
Say how I lov'd you, speak me fair in death; Diga cossí t'amava, Parla-me fins a la mòrt;
And, when the tale is told, bid her be judge E, quand l'istòria es contada, fa que siá la jutja
Whether Bassanio had not once a love. Se Bassanio aguèt pas antan un amor.
BASSANIO:
But life itself, my wife, and all the world Mas la quita vida, l'esposa mieuna, e tot lo mond
Are not with me esteemed above thy life; Son pas per ièu estimat mai que la tieuna vida;
I would lose all, ay, sacrifice them all Perdriá tot, si, lo sacrifiriá tot
Here to this devil, to deliver you. Aquí al diable, per te desluirar.
(IV,i)

Dins son ensag "Brothers and Others", publicat dins The Dyer's Hand, W. H. Auden descriu Antonio coma "un òme que la vida emocionala, pasmens se sa conducha es casta, es concentrada sus un membre del sieu sèxe." Los sentiments d'Antonio per Bassanio fan reson als sonets de Shakespeare: "But since she pricked thee out for women's pleasure,/ Mine be thy love, and my love's use their treasure."[Trad. 12] Antonio, ditz Auden, incarna los mots d'abnegacion sul cofret de plomb de Portia: "Who chooseth me, must give and hazard all he hath."[Trad. 13] Antonio prenguèt aquela causida possiblament fatala perque es al desper, pas sonque per la pèrda de Bassanio dins lo maridatge, mas tanben perque Bassanio pòt pas tornar çò qu'Antonio sentís per el. La devocion vana d'Antonio es una mena idolatria: lo drech de viure es abandonat al benefici de l'èsser amat. I a un autre adorator dins la pèça: lo quita Shylock. "Shylock, quitament involontariament, de fach, risquèt per tòca de destruire l'enemic qu'òdia; e Antonio, quitament sens soscar signa lo prèst, risca tot per realizar la jòia de l'òme qu'ama". A l'encòp Antonio e Shylock, son d'acòrdi de perdre la vida d'Antonio en gatge, se tenent fòra dels tèrmes de la societat. Èra, segon Auden, una tradicionala "associacion de sodomia amb l'usura", que ven de tan luènh que Dante, de qui Shakespeare èra familiar.

 
Lo cartèl de 1741 pel Theatre Royal de Drury Lane.

Notas e referéncias modificar

Referéncias modificar

  1. Merchant of Venice: Act 3, Scene 2, Lines 67–68
  2. 2,0 et 2,1  {{{títol}}}. ISBN 0-415-35269-X. 
  3. Bloom (2007: 112–113)
  4. Stanley Wells and Michael Dobson, eds., The Oxford Companion to Shakespeare Oxford University Press, 2001, p. 288.
  5. Philipe Burrin, Nazi Anti-Semitism: From Prejudice to Holocaust.
  6. The Virtual Jewish History Tour – Venice
  7. Hales, John W. "Shakespeare and the Jews," The English Review, Vol.
  8. Lecture by James Shapiro: "Shakespeare and the Jews".
  9.  {{{títol}}}. 
  10.  {{{títol}}}. 
  11. Scott (2002).
  12. Bloom (2007), p. 233.
  13.  {{{títol}}}. ISBN 978-1-60413-885-6. 

Traduccion modificar

  1. A pas d'uèis un josieu?
  2. la qualitat de la compassion
  3. Aquel que me causís ganha çò que los òmes desiran
  4. Aquel que me causís aurá tan que merita
  5. Aquel que me causís deu donar e riscar tot çò que ten
  6. doctor de la lei
  7. es dos còps benesit: es benesit aquel que dona e aquel que recep
  8. Se viran los platèus, çò estimat a sonque a un cabel, Moriràs e totes tus bens confiscatats
  9. Lo Josieu de Venècia
  10. "I verily believe the odious character of Shylock has brought little less persecution upon us, poor scattered sons of Abraham, than the Inquisition itself."
  11. De vertat sabi pas perque soi tan triste
  12. Mas dempuèi que te ponguèt ela del plaser femenin,/ La mina ten ton amor, e mon amor utiliza lor tresaur
  13. Aquel que me causís deu donar e riscar tot çò que ten


Ligams extèrnes modificar