Tennessee
Tennessee es un estat american. Confronta al nòrd amb Kentucky e Virgínia, a l'èst amb la Carolina del Nòrd, al sud amb Georgia, Alabama e Mississipí, e a l'oèst amb Arkansas e Missorí.
State of Tennessee (en)  | |
.jpg) | |
| Simbòl | Sinsont del nord (ca)  |
|---|---|
| Entitat | estat american |
| Eponim | Tanasi (fr) |
| Escais | The Volunteer State |
| Administracion | |
| Estat | Estats Units d'America |
| Capitala | Nashville |
| Lenga oficiala | anglés |
| Politica | |
| Organ executiu | Government of Tennessee (en) |
| • Governador (ca) | Bill Lee (ca) (2019–pas cap de valor) |
| Organ legislatiu | Assemblea General de Tennessee (ca) |
| Geografia | |
  | |
| Coordenadas | 36° N, 86° O |
| Superfícia | 109 247 km² |
| Percentatge d'aiga | 2,16 %[1] |
| Limitròf amb | Arkansas Carolina del Nòrd Georgia Alabama Virgínia Missorí Kentucky Mississipí |
| Altitud mejana | 280 m |
| Punt mai bas | Mississipí |
| Punt culminant | Clingmans Dome (ca) (2 025 m) |
| Fus orari | Zona orària de l'Èst Ora Estandard Centrala |
| Demografia | |
| • Totala | 6 910 840[2] ab. (1 d'abril de 2020 ) |
| • Densitat | 63,26 ab./km² |
| Istòria | |
| Anterior | Territori del Sud-oest (ca) |
| Autras informacions | |
| ISO 3166-2 | US-TN |
| Sit web | tn.gov |
Istòria modificar
L'airal conegut actualament coma Tennessee foguèt abitat pel primièr còp pels paleoindians fa aperaquí 11 000 ans. Quand los exploradors espanhòls dirigits per Hernando de Soto visitèron la region en 1500, èra abitada per de tribús cherokee, creek e chickasaw. A mesura que los colons europèus s'establissián dins l'airal la populacion nativa foguèt forçada de se desplaçar cap a l'oèst. En 1838–1839 prèp de 17 000 cherokees foguèron forçats de se desplaçar de l'èst de Tennessee cap al territòri indian a l'oèst d'Arkansas. Aqueste fach es conegut coma «lo camin de las lagremas» (Trail of Tears), que prèp de 4000 cherokees i moriguèron pendent la marcha cap a l'oèst.
Tennessee foguèt admés dins l'Union en 1796 coma lo 16en estat, e foguèt creat en se basant sus las frontièras nòrd e sud de l'estat de Carolina del Nòrd, en las estendent cap al flume Mississipí, a la frontièra oèst de Tennessee. Foguèt lo darrièr estat confederat que se separèt de l'Union, causa que se faguèt lo 8 de junh de 1861. Après la Guèrra Civila, Tennessee adoptèt una nòva constitucion qu'abolissiá l'esclavatge (lo 22 de febrièr de 1865), ratifiquèt la 14ena esmena de la constitucion dels Estats Units lo 18 de julhet de 1866, e foguèt lo primièr estat que tornèt dins l'Union, lo 24 de julhet del meteis an.
Tennessee foguèt l'unic estat que se separèt de l'Union e qu'aguèt pas un governador militar après la Guèrra Civila Americana, gràcias en granda part a l'influéncia del president Andrew Johnson, natiu de l'estat, que foguèt lo vicepresident d'Abraham Lincoln e que li succediguèt coma president après lo sieu assassinat.
Govèrn modificar
Lo governador de Tennessee assumís sa carga pendent un periòde de quatre ans, en avent pas limit pel nombre de legislaturas, e mai se pòdon pas èsser mai de doas de seguida. Lo pòrtaparaula del Senat a lo títol de vicegovernador.
L'Assemblada generala (lo poder legislatiu estatal) se compausa de 33 membres del Senat e 99 de l'Ostal dels Representants. La carga de senador dura quatre ans, e la dels membres de l'Ostal dels Representants dura dos ans.
La Cort Suprèma es l'instància judiciària pus nauta en Tennessee. A un tribunal principal e quatre associats. La Cort d'apellacions es formada de 12 jutges del temps que la Cort Criminala d'Apellacions a 9 jutges.
La constitucion actuala de Tennessee foguèt adoptada en 1870. L'Estat aguèt doas constitucions prealablas. La primièra foguèt adoptada en 1796, l'an que Tennessee entrèt dins l'Union, e la segonda foguèt adoptada en 1834.
Geografia modificar
L'estat de es tradicionalament devesit per sos abitants en tres grandas partidas: Èst, Centre e Oèst. Se considèra generalament que lo riu Tennessee es la frontièra entre l'oèst e lo centre de l'estat, mentre que la plana de Cumberland es considerada coma la linha de division entre l'èst e lo centre. Lo punt culminant de l'estat es lo mont Clingmans Dome, amb 2025 m d'altitud.
Lo clima de l'estat es subtropical umid, levat dins las nautas montanhas.
Tennessee es l'estat qu'a lo mai de balmas als Estats Units: fins a uèi ja ne foguèron enregistradas 8350.
Economia modificar
Segond l'U.S. Bureau of Economic Analysis, en l'an 2003 lo PIB de Tennessee atenguèt los 199 786 000 000 dolars, en representant 1,8% del total dels Estats Units.
Los principals produchs de l'estat son los textils, coton, l'elevatge e la produccion d'electricitat. L'estat a mai de 82 000 proprietats ruralas, e l'elevatge es present en aperaquí 59% de las bòrias de l'estat[3]. Malgrat que lo coton siá una cultura anciana dins l'estat, la cultura a granda escala comencèt pas que pendent lo decènni de 1820, amb la dubertura de las tèrras entre los rius Tennessee e Mississipí. La part nauta del dèlta de Mississipí s'estend per lo sud-oèst de l'estat, e foguèt dins aquesta region fertila que foguèt plantat lo coton. A l'ora d'ara se cultiva soia a granda escala a l'oèst de l'estat, principalament al nòrd-oèst.[4]
Referéncias modificar
- ↑ Afirmat dins: United States Summary: 2010, Population and Housing Unit Counts, 2000 Census of Population and Housing.
- ↑ cens dels Estats Units del 2020. [Consulta: 20 de març de 2022]
- ↑ https://web.archive.org/web/20090102215825/http://animalscience.ag.utk.edu/beef/tnbeefind.htm
- ↑ USDA 2002 Census of Agriculture, Maps and Cartographic Resources.