Poce (unitat)
Lo poce es una unitat de mesura de longor datant del l'Edat Mejana.
Sa valor dimencionala varièt seguent las epòcas, las regions e los païses. A l'ora d'ara, lo poce anglés – eissit d’un compromís anglosaxon de 1959 e dich « poce tecnic internacional » – val 2,54 cm exactament (un dotzen de pé). Per de rasons istoricas d’autras definicions del poce son encora en vigor dins d'autres domènis.
Istoric modificar
La longor dels escandalhs varièt seguent las epòcas e los païses, o las regions d’un meteis país.
| Sistèma | convecion en cm |
|---|---|
| Sistema Imperial Britanic | 2,54 |
| Poce del Rei (França) | ~2,7069 95 |
| Sistema Castelha de Felip II | 2,32166 |
| Aragon | 2,14 |
| Mexic | 2,3278 |
| 1 uncia (Sistèma Roman) |
2,47 |
Dins l’Antiquitat, pels Egipcians, Grècs et Romans per exemple, lo poce èra siá seconegut o ignorat per preferir lo det, es a dire lo pé divisat en setze partidas egalas (quatre dets fan una man, quatre mans fan un pé; la man correspond a la distança transversala anant del costat exterior del Det pichon al costat exterior de l’indèx).
Al començament de l'Edat Mejana se comencèt a divisar lo pe par dotze. L’unitat de mesura que ne resultèt foguèt nomenada « poce ».
En França, Quebèc e Nòu Brunswick modificar
Lo poce del Rei de França valiá exactament 750⁄27 706 mètre (~27.069 95|mm) perque la lei del 19 frimaire de l’an VIII (10 de decembre de 1799) dispausava que lo mètre èra egal a 443,296 linhas del Rei. Ara aquela mesura es pas mai utilizada en França.
Lo poce quebequés, qu'es pas mai en vigor, èra supausat lo meteis, mas sa definicion legala canadiana (Lei suls peses e mesuras, L.R. 1985) [1].
Lo sol poce encara en usatge informal al Quebèc e Nòu Brunswick es lo poce anglosaxon de 25,4 mm oficialament remplaçat pel centimètre lo 1èr d'agost de 1974[2].
Dins los païses anglosaxons modificar
Dins las illas britanicas, un sistèma d’unitats se desvelopèt. A causa de l’importança de l'espandiment politic o economic britanic puèi dels Estats Units d'America, aquel sistèma foguèt utilizat o conegut dins fòrça païses anglofòns. En 1824 aquel sistèma foguèt codificat jol nom de sistèma imperial d’unitats.
Puèi, Suècia imaginèt un mejan de dintrar dins lo mond metric. En 1855–1863, lo poce en foncion foguèt convertit en poce decimal que valiá 1⁄10 de pé a la plaça de 1⁄12. Aquel poce decimal valiá doncas prèp de 3 cm. Pasmens aver doas grandors de poce diferentas foguèt fòrça tròp complicat de gerir. Dins los ans 1878–1889 la decision foguèt presa d’utilizar lo sistèma metric.
Fins a 1959, los poces american, canadian e anglés diferèron fòrça leugièrament. En 1959, amb l’accòrdi dels Estats Units d'America e de las nacions del Commonwealth, lo poce tecnic internacional foguèt definit coma valent exactament 2,54 cm. Aquela valor del poce es encara en vigor.
Unitat de debit modificar
Lo poce fontanièr èra una unitat de debit de l'Ancian Regima en França.
Unitat de pression modificar
Lo poce de mercuri (InHg) mesura la pression. Aquela unitat encara en vigor dins lo domèni aeronautic als Estats Units d'America, per indicar la pression atmosferica, dins los altimètres.
Notacions modificar
En francés canadian, lo poce anglés a per abreviacion po[3]. En anglés, poce se dich inch/inches (plur) e son abreviacion es in, o ″ (doble prima).
Lo poce francés (de valor leugièrament diferenta) a per simbòl p.
Lo poce èra tradicionalament divisada en 12 linhas, puèis en 144 punts. Las divisions usualas modèrnas del poce son exprimidas en fraccions de mièg, quart, ochen o mai: ¼, ½, ¾, eca.
Un poce equival a 2,54 cm. I a dotze poces dins un pé. Un pé val doncas: 12 × 2,54 = 30,48 cm exactament.
Per exemple: 10′ 6¾″ significat 10 pés e 6,75 poces, çò que dona 126,75 poces o encara 321,945 cm.
Lo simbòl prim ′ e lo doble prime ″ simbolizant tanben la minuta e la segonde d’arc; çò que pòt, crear de confusions.
A l'ora d'ara modificar
Gaireben totes los païses queutilizavan lo poce an ara adoptat lo sistèma internacional d’unitats. Lo poce es encara una unitat de longor del sistèma d’unitats de fòrça païses que, subretot, lo Reialme Unit e los Estats Units d'America. Dins los faches, quitament se gairebne totes los païses eissits de las colonias britanicas, e lo quita Reialme Unit, decidèron d’adoptar lo sistèma metric, se constata en 2004 que la transicion es efectiva sonque dins los mejans scientifics.
Lo poce demòra utilizat per qualques usatges corrents e per d'objèctes de talha pichona.:
- las talhas dels vestits ;
- las dimensions estandards de las fuèlhas de papièr U.S., Mexic e Canadá (letra : 8½×11″ ; legal : 8½×14″) ;
- las viças e los bolons en utilizant de fraccions del poce (1⁄16, 1⁄8, 3⁄16, eca.) ;
- lo domèni de la plombariá (aiga e gae);
- lo diamètra de las pèls de bateria ;
- la talha d'una persona ;
- los calibres de qualques municions ;
- las talhas de las ròdas e dels Pneumatics de veïculs ;
- las talhas de plancas de surf;
- los materials de construccion dels ostals, e en consequéncia los plans ;
- las talhas dels compausants en electronica;
- las talhas de las presas e filarges electrics e acostics.
L'usarge torna, tanben dins los païses de sistèma metric, mejans los escandalhs informatics d’origina estatsunians:
- dimension dels ecrans ;
- resolution de las empresoras e escàner de document exprimida en PPP Punt Per Poce dots per inch = DPI, en anglés) ;
Nòtas e referéncias modificar
- ↑ dona 1 po = 27,070 05 mm exactament
- ↑ (fr)Mesure de la longueur et de la superficie au Québec, du Régime français à aujourd’hui – site del MRNF.
- ↑ (fr)Prefixes utilizats dins lo SI e curiositats su las unitats de mesura – per Pierre Bouchard, site de l’UQAM.