Parabòla de Jèsus

Las Parabòlas de Jèsus son de narracions brèvas, comprenent un contengut allegoric, utilizats dins la pregacions e sermons de Jèsus amb per finalitat de transmetre ensenhament.

Representacion de la Parabòla de las Detz Verges dins un veiral de Scots' Church, Melbourne

Seguent sa definicion exata, la parabòla pòt èsser una narracion alegorica ont l'ensems dels elements evòca una autra realitat d'òrde superior o una mena d'alegoria presentada jos forma d'una narracion, contant de fachs naturals o d'eveniments possibles, sempre amb objetiu de declarar o ilustrar una  o mai veritat.

Dins Bíblia

Las parabòlas son presentas dins l'Ancian Testament de la Bíblia II Samuèl 12:] e I Isaias 5:1-7, dins la literaturas rabinicas e dins lo Novèl Testament.

Dins Evangèlis sinoptics, las parabòlas e dichs parabolics de Jèsus seràn a l'entorn de 60, e, representarián lo terç de totas las palauras d'aquelas que son reportadas dins quatre biografias, en acòrdi amb unes savents, las parabòlas venent una carcteristica importanta del discors de Jèsus.

Jesus utiliza de parabólas per transmetre d'ensenhaments prigonds. Pasmens, la majoritat d'aquela sempre es marcada per la simplicitat e brevetat. Pauc d'aquelas son longas, coma la Parabòla dels Talents ( Matèus 25:14-30) o la Parabòla del Filh Prodig (Luc 11:32).

Encara, dins qualques cases, Jèsus inclusís d'iperbòlas — a Parabòla dels detz mila talents, uma soma astronomica d'argent — o de tons alegorics – los vinhairons infidèls, que se cal interpretar — o encara comparasons e metafòras. Las parabòlas de Jèsus son sempre tiradas de la realitat del sieu mond cultural e social contemporanèu, contadas per tòca de transmetre de veritats esperitalas. Es important d'observar que las parabòlas de Jèsus se comprenon atal a partir del moment qu'existís un dispositiu interior que comprenga lo quita Mèstre.

Jesus difusava son ministèri  de biais simple dins totess los nívèls socials. Aviá la coneissença dels diferents airals de la societat e sabiá quin èra los besonhs de caduns. Conessiá los farisèus e los expèrts de la lei. Mejans sas parabòlas Jèsus donava als sieus auditors de mensatges de salut, exòrtava a se repentir e a creire. Contestava los cresents que pòscan viure lo fe en przctica, exortant los sieus seguidors a la vigilància. Quand los discípol avián de dificultats a coprene las parabòlas, Jèsus las interpretava.

Tèmas e classificacion

Las Parabòlas se divisan em 3 classas:.

• Parabòlas veridicas – ilustracion ven de vida videnta, que l'ensenhament siá reconegut de biais universal. Ex.: Los enfants que jògan sus la plaça (Matèus 11:16-19; Luc 7:31-32); a la feda separada del tropèl (Parabòla de la Feda Perduda); una moneda perduda dins l'ostal (Parabòla del Dracme Perdut).
• Parabòlas en fòrma d'istòrias – se referisson a d'eveniments passats que son centralizats diretamente dins una pessona. Ex.: aquel que recupèra sa sutuacion après aver dilapidat lo patrimòni del senhor (Parábola del majordòm Infièl); lo jutge qu'acaba fin finala accepta d'administrant la justícia respondent a las repetidas suplicas de una veusa importuna (Parabòla del jutge inic).
• Illustracion – son d'istòrias qu'instisson sus d'exemple que se cal imitars. Ex.: a Parabòla del Bon Samaritan.

Lo Reialme de Dieus es un tèma recurrent dins las parabòlas de Jèsus. Alara qu'implantava un Reialme espiritual novèl e cse centrant sus las manifestacions d'aquel Reialme, mas aquò fòrça o comprendavan pas (Matèus 13:13) qu'avián los còrs endurcits, plens d'incredulitat.

Jèsus donèt mai d'una parbòla se referissent diretament al Reialme de Dieus e que, mai sovent, aviáuna perspectiva escatologica: las sèt parabòlas del "Discors de las Parabòlas" en Matèus 13, a Parábola del Banquet de Nòça, la Parabòla de las Detz Verges e la Parabòla dels Talents.

Dichs parabolics

I a tanben de dichs parabolics breus e savents que pòdon circular coma proverbes al temps de Jèsus: "Mètge, sonha te d'espete" (Luc 4:23);

Lo sermon sus la montanha

• Lo Sal de la tèrra (Matèus 5:13;Marc 9:49-50; Luc 14:34-35)
• La Lutz del mond (Matèus 5:14; Marc 4:21; Luc 8:16)
• Dos Tesaurs (Matèus 6:19; Luc 12:33-34)
• L'Uèlh Sant (Matèus 6:22-23; Luc 11:34)
• Los Aucèls del Cèl e los Iris del Camp (Matèus 6:26; Luc 12:24-4)
• Pas deguns pòt pas seguit dos senhors (Matèus 6:24; Luc 16:13)
• La Palha dins l'uèilh (Matèus 7:3-5; Luc 6:41-42)
• De la Profanacion de çò qu'es sant (Matèus 7:6)
• Los Dos Camins (Matèus 7:13-14; Lucas 13:23-24)
• Los Lops vestits de fedas...” (Matèus 7:15-20)
• L'Ostal bastit dins lo ròc (Matèus 7:24-27; Luc 6:47)

Lo Ministèti en Galilèa

Primièr periòde

• Vin Novèl dins d'Oires Vièlhs (Matèus 9:14-17; Marc 2:18-22; Luc 5:33-39)
• La segada es granda, mas los trabalhadors son pauc (Matèus 9:35-38; Marc 6:6-34; Luc 8:1; Joan 4:35])
• Dos debitors (Luc 7:36-50)
•  Lo Signe de Jonas (Matèus 12:38-42; Matèus 16:1-4; Marc 8:11-12; Luc 11:16; Joan 6:40)
• Los vertadièrs parents de Jèsus (Matèus 12:46-50; Marc 3:20-21; Luc 8:19)

Discors de las Parabòlas

Las pararbòlas seguentas son cenegudas coma Discors de las Parabòlas:

• La Parabòla del Semenaire (Matèus 13:1-9; Marc 4:1-9; Luc 8:4-8)
• La Rason de parlar en parabòlas (Matèus 13:10-17; Marc 4:10; Luc 8:9-10; Joan 9:39)
• Aquel qu'a d'aurelhas per ausir, ausisca (Matèus 11:15; Marc 4:8-23; Luc 8:8)
• Lo semen (Marc 4:26-29)
• Lo blat e lo juèlh (Matèus 13:24-30)
• Parabòla de la grana de mostarda (Matèus 13:31-32; Marc 4:30; Luc 13:18-19)
• Parabòla Lo Levam (Matèus 13:33; Luc 13:20-21)
• Per que Jèsus parlèt per parabòlas (Matèus 13:34; Marc 4:33-34)
• Parabòla da Pèrla (Matèus 13:45-46)
• Lo tresaur Amagat (Matèus 13:44)
• A Parabòla del filat (Matèus 13:47-50)
• Tesaurs vièlhs e novèls (Matèus 13:51-52)

Pel camin cap a Jerusalèm

• Lo Bon Samaritan (Luc 10:29-37)
• Amic Importun (Luc 11:5-8)
• La Lutz (Luc 11:33; Matèus 5:15; Marc 4:21)
• Lo Bon uèlh (Lucas 11:34; Matèus 6:22-23)
• Del Ric Insensat (Luc 12:13-21)
• La Parabòla del Figuièr Esteril (Luc 13:1-9)
• Comptant lo Cost (Luc 14:28-33)
• La Feda perduda (Matèus 18:10-14; Luc 15:1-7)
•  Lo servicial sens pietat (Matèus 18:23-35)
• La Dracme perdut (Luc 15:8)
• Lo Filh Prodig (Luc 15:11-32)
• Lo Majordom Infidèl (Luc 16:1-13)
• O Parabòla del Ric e Lazar (Luc 16:19-31)
• Lo servicial Initil (Luc 17:7-10)
• Lo jutge inic (Luc 18:1-8)
• Lo Farisèu e lo publican (Luc 18:9-14)

Lo Ministèri en Judèa

• De las Riquesas (Matèus 19:23-30; Marc 10:23-31; Luc 18:24-30)
• Los Trabalhadors de la vinha (Matèus 20:1-16)
• Los Talents (Matèus 25:14-30; Luc 19:11-27)

Lo Ministèri final a Jerusalèm

• Los Dos filhs (Matèus 21:28-32)
• Los Vinhairons infidèls (Matèus 21:33-46; Marc 12:1-12; Luc 20:9-19)
• Las Nòças (Matèus 22:1-14)
• Parabòla de la veusa paura (Matèus 12:41-44; Luc 21:1-4)
• Lo Figuièr (Matèus 24:32-36; Marc 13:28-32; Luc 21:29-33)
• Lo Diluvi, la vigilància e lo panaire de nuèch (Matèus 24:37-44; Luc 17:26-36; Luc 12:39-40)
• Lo bon sercicial Bom e lo servicial marrit (Matèus 24:45-51;Luc 12:41-46)
• Las Detz verges (Matèus 25:1-13)
• L'Exortacion a la vigilància (Matèus 25:13; Marc 13:33-37; Lucas 19:19-20)
• Los ovins e los caprins (Matèus 25:31-46)

Los discors dins Evangèli de Joan

L'ensenhament de Jeèsus dins los quatre Evangèlis se presenta en discors e dialògs que, quitament d'aquel biais, utilizan lo lengatge figurat parabolic.

• La novèla naissença (Joan 3:1-36)
• L'Aigua da Vida (Joan 4:1-42)
• Lo Filh (Joan 5:19-47)
• Lo Pan da Vida (Joan 6:22-66)
• L'Esperit vivificant ( Joan 7:1-52)
• La Lutz del Mond (Joan 8:12-59)
• Lo Bon Pastor (Joan 10:1-42])
• Lo Discors d'adieu (de Joan 14 fins a Joan 17), qu'inclusís los dichs sus l'ostal de Paire (Joan 14:2), del camin (Joan 14:6), La Vinha (Joan 15:1-16) e de las dolor de las jasilhas (Joan 16:2).