Pèir de Garròs
Pèir de Garròs (Leitora, enter 1525 e 1530 - Pau, 1581) qu'ei un escrivan gascon.
Qu'ei vadut en çò d'ua familha leitoresa de petita noblessa de rauba. Que comencè los sons estudis dens lo collègi de la soa vila nadau abans de seguir ua carrièra de teologia (en bèth estudiar l'ebrieu) dret a Tolosa ont obtiengó los grads de licenciat puish de doctor. Umanista, que's hasó protestant e que's liguè dab lo clan paulin de Joana III de Labrit, la regina de Navarra. Qu'arrevirè los Psaumes de Dàvid en vers occitans. (Arnaut de Saleta que'us arrevirè un pauc mei tard en bearnés e dens un estil diferent) e que compausè poesias gasconas on s'exprimiva en favor deu restabliment d'un estatut d'egalitat enter lo gascon e lo francés : Per l'onor deu país sosténguer, e per sa dignitat manténguer. Après l'ocupacion de Leitora per las òsts de Blasi de Monluc, Garròs que s'establí a Pau, auprès de la cort protestanta, ont e's morí.
Lissandre lo Gran modificar
Aqueth Rei poderós eisharruscle de guèrra,
Qui de son nom crenhut pleèc tota la tèrra,
Qui d'escadrons armats lo país barrejava:
Despuish qu'un còp peu miei d'eth e s'abarrejava :
E coma Boreàs los crums de l'aire caça,
Atau e rodejant sa grana coterassa,
Hasè sons enemics paurucs, e desperats,
Córrer com bèths tropèths d'anhèths caravirats,
Lissandre gran jo son : qui trobè tot possible,
Per çò que prince joen d'Aristòte ho disciple.
En mon començament sens rasons peremptòria
De Tebas aterrè la ciutat e la glòria.
Hèit capitan au camp Pelopenesiac,
Passè l'estrèt marin braç Ellespontiac.
Traversè lo Granic, la Paérsia Catulhè,
Dari de sa tiara, e ceptre despulhè:
La Pampília corró, conquistè la Cilícia,
La Frigia, la Pisidia, la dòcta Fenícia :
Io vençó Capadòcia, e Citia, e Paflagonia,
Io i subjecà a mi la grana Babilònia :
Lo Mont Antibian, e l'Arabia tustè :
Passant victoriós Pàrtia, e Media guastè :
La mar Ircània, e Càspia, e l'Ocean pregond,
E l'Eufrates sentic mon navigatge prompt :
Las Índias segotí, damb sons Peis, e Satrapas.
Mes apròp tot la Mort me prengoc en sa trapa.
Ni Jupiter Amòn qui hoc Alexandrita,
Poscoc esconjurar la mia aventura trista,
Ni los hats estancar : qui'm gitèn sus un lheit,
Eslaussat, entresec, e de calor miei cueit,
A, cridè jo lavetz, esperrecat on ès
On estàs ara tu polhós Diogènes ?
Tu qui m'arresponós que degun ben no't dèssi
Mes que de ton sorelh solament m'estremèssi.
Bibliografia modificar
- Pierre Bec, Le Siècle d'or de la Poésie gasconne. Paris : Les Belles Lettres, 1997. ISBN 2-251-49006-X.
- Pèir de Garròs, Eglògas. Ortès : Per Noste, 2011. ISBN 978-2-86866-080-0.
Ligam extèrne modificar
- Poesias Gasconas suu site de Bibliotèca Nacionau de França, gallica.bnf.fr
