Montpesat de Carcin

Montpesat de Carcin^[1]^,^[2]^,^[3]^,^[4] (Montpezat-de-Quercy en francés) es una comuna carcinòla situada dins lo departament de Tarn e Garona e la region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Montpesat de Carcin
Montpezat-de-Quercy

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

44° 14′ 21″ N, 1° 28′ 38″ E

Superfícia

44,02 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

309 m
262 m
126 m

Geografia politica

França

Carcin-Avairon (capluòc del Canton de Montpesat de Carcin abans 2015)

Intercom
248200057

CC del Carcin Cauçadés

Cònsol

Gérard Mounié
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

1 579 ab.

Evolucion de la populacion

1 620 ab.

Densitat

34,37 ab./km²

Autras informacions

(en francés)

82270

Geografia modificar

Comunas a l'entorn.

Toponimia modificar

Las fòrmas ancianas del nom de Montpesat son nombrosas, que entre elas se pòt citar basilicae sanctorum parvulorum Justi et Pastoris (655, Testament de Daidièr de Caors), castrum quod Mons Pensatur dicitur (1040), Montepesato (1074-1108, 1099, 1154, 1170, 1176, 1203), Montepezato (1096-1099), Montispesato (1159), Montepisato (1159), Montis Pensati (1252), Monte Pensato (1257, 1580), Montispensati (1257, 1418), Montespensato (1269), Montempensatum (1299)... e en occitan Mont Pesat (1198), Montpezat (1274, 1526), Monpezat (1359) ^[5].

Lo primièr element de Montpesat ven de l'occitan mont, del latin mons, montem. Lo segond element pòt èsser lo participi passat del latin pedare, «paisselar», e per extension fortificar ^[6]; pr'aquò, Pierre-Henri Billy (citat per Pau Burgan e Andriu Lafon) constata que pedare es sense descendéncia gallo-romanica [aicí, occitano-romanica] e que pensatus (de pendere) > pensat > pesat, «penjalut», conven milhor; una confirmacion es que Montpesat presenta l'atestacion Mons Pensatus en 1040 ^[5].

Gandolés (grafia de Pau Burgan e Andriu Lafon) presenta las atestacions Guandole, en 1319, capellanus de Granduale, en 1326, a Guandoles, en 1359, ecclesia de Glandoleno, cap a 1400, Gandolesio, en 1465, capella de Gandoleno, en 1497, Gandoles, en 1526, etc. Es una anciana parròquia escambarlada entre las comunas de Montpesat e de Montfermièr. Las fòrmas ancianas fan pensar a un sufixe -enum e l'-s fa supausar un plural ambe sens de collectiu [los *Gandole(n)s serián estats los abitants de Gandole(n) e aprèp la confusion se seriá facha entre lo nom dels abitants e lo del vilatge]; Gandolens poiriá èsser una autra grafia, pas tan simpla mas pus etimologica. Demòra la question del radical. Entre las nombrosas possibilitats (indo-europèu *ganda «terrenh rocassut», un radical germanic *wando a la basa d'un antroponime, lo nom dels Vandals, coma a Gandalor, Burgan e Lafon causisson un derivat de l'occitan gandòla, derivat de ganda «valat, regòla». Burgan e Lafon supausan una fondacion tardièra, perqué lo nom arriba tard dins los escrits ^[5]; l'absida romanica, pr'aquò, es del sègle XII ^[7].
La Madeleine-d'Aussac (nom francés) es situada sus la RD 83bis, anciana partida de la RN 20 ^[8]; lo vilatjòt d' Aussac, pus pichon, es a costat, pus naut que l'anciana nacionala; la glèisa, fondada en 1225, d'estil gotic, es entremièg, pus prèpa d'Aussac. Aussac vendriá del nom de persona latin Alcius ambe'l sufixe -acum; seriá donc una anciana propietat gallo-romana. Burgan e Lafon escrivon Aussac, çò que las règlas de la grafia classica fan puslèu escriure Auçac. Auçac es benleu lo Auciago del testament de Sant Daidièr (680) ^[5]; çaquelà, se lo nom deriva d'Alcius + acum, la vocalizacion de -l- implosiva sembla tròp aboriva. En realitat, i a una solucion : lo nomen Aucius es tanben atestat ^[9] e res empacha pas mai que Auciacum siá representat per Auciago al sègle VII (çò qu'es de mal provar, cossí que siá). Las atestacions ancianas de la Madeleine son raras : Beata Maria Magdalena de Aussaco (1580), Beatae Mariae Magdalenae d'Aussac (1640), Aussac e La Magdeleine d'Aussac (Cassini). La Madeleine es Santa Maria Magdalena o Maria de Magdala. La prononciacion es [lamataléno], que Burgan e Lafon escrivon La Matalena ^[5] (puslèu La Magdalena).
La Salvetat (atestacions ecclesia Salvitate, cap a 1400, Beata Maria de Salvitate, en 1580, Beatae Mariae de Salvitate, en 1640). Del latin Salvitatem, mot format a partir de salvus, es un lòc plaçat jos la proteccion de la Glèisa, en principi una vila novèla o un vilatge novèl que los abitants i avián de dreches particulars, coma lo drech d'asil. La creacion se fasiá sus de tèrras eclesiasticas, per tal de las far desbosigar ^[10].
Pilon es un nom d'epòca occitana per un lòc ocupat dempuèi la protoïstòria e que seriá estat l'emplaçament d'una villa antica. Se tractariá d'un pilar, d'una bòrna, (bòla, bosòla, bòina, boina), per marcar un limit (d'una propietat...). La parròquia es atestada coma Sancti Juliani (1326), St Julien de Villegenest (1526), Sanctus Julianis Vallis Ginesta, etc. Valginèsta es format dels mots latins vallem, «val», e genesta, «ginèsta, genèsta, ginèst, genèst» ^[5].
Sent Laurenç de Senesèlas (atestacions capellanus de Sénezelas, en 1326, St Laurens de Senezelles, en 1526, Sanctus Laurentius de Feneselis alias de Ceneselis, en 1580, Sancti Laurenti de Senezelles, en 1640, Saint Laurent de Nezelles, sus la mapa de Cassini). Senesèlas (?) vendria de *sanitia, del vèrbe sanitiare, ambe'l sufixe -ellas e lo sens seriá «malaudariá», «leprosariá»; mès lo determinant es oblidat e se ditz [sénlawréndémumpézat] ^[5], escrit Sent Laurenç de Montpesat.
Saus es atestat coma Saurs (1252, 1300, 1326), Saurs prope Boffiam (cap a 1400), ecclesiam predictam de Saus, en 1459, Beata Maria de Sauts (sense data), Saux (Cassini). L'origina es l'ancian occitan saur, «blond», «ros», del francic *saur ^[5]. L'amudiment de -r finala darrèr diftongue permetèt l'atraccion grafica de saus, de salices (ensemble de sauses).
Sent Circ es una parròquia dispareguda, absorbida per Sent Martin. Lo nom ven de Sanctus Cyricus de Tars e, coma -i- es una brèva, s'amudís.
Sent Martin de Carguaprunas (probablament Cargaprunas en grafia actuala) es una parròquia dispareguda. Lo nom fa referéncia a Sant Martin de Tors e lo determinant sembla marcar que lo lòc èra abondant en prunièrs (se i a pas agut d'atraccion paronimica).
Sent Vincenc es una parròquia dispareguda. I a mai d'un Sant Vincenç, dont un martir d'Agen, un autre de Puigcerdà, un autre de Valéncia, etc. La parròquia dependiá de la Comandariá de Sant Uc, çò qu'es benlèu remembrat per un toponime, Sent Ugon (Saint-Hugou en francés) ^[5].
Saint-Jean-de-Teyssières (en francés) es una parròquia dispareguda. La primièra atestacion, villa de Taxarias, es de 655 (Testament de Daidièr) : taxum representa lo tueis e lo sufixe -arias supausa un bòsc de tueis. Sanctus Joannes prope Montem Pensantum (1350) representa benlèu la meteissa parròquia, nommada tanben Saint-Jean du Barthas (en francés), donc Sant Joan del Bartàs. Ne demòra dos Saint-Jean (en francés) e un Teyssière (en francés), benlèu lo vilatjòt Teissiere de la mapa de Cassini, noms que marcan una atraccion de la familha del vèrbe téisser ^[5].

Istòria modificar

La Magdalena d'Auçac es una anciana parròquia annexada a Labouffie (nom francés : probablament La Bófia, cf. Tresor dóu Felibrige bóufio, Alibèrt bòfia, que sembla una error, mès Basalgas escriu bofia ^[11]) entre 1790 e 1793, puèi Labouffie foguèt annexada a Sent Pau de Laubreçac entre 1795 e 1800 ^[12]. Pr'aquò, se vei que lo vilatjòt d'Auçac, La Magdalena d'Auçac e lor glèisa son dins Montpesat.

Administracion modificar

Lista dels cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2014	2026	Gérard Mounié	sense
març de 1977	2014	Raymond Massip	PRG	conselhièr general (1977-2015)
1947	1977	Maurice Dablanc	MRP, puèi CD	Vice-president del conselh general de Tarn e Garona
mai de 1945	1947	François (? probablament Frederic) Cayrou		senator de Tarn e Garona
1944	1945	Joseph Delom	Esquèrra independenta	deputat
1942	1944	Germain Cros
1925	1942	Albert Daille	Partit republican, radical e radical-socialista (PRRRS)	Deputat, conselhièr general
	1925
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia modificar

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 1513, totala: 1544

2 963

2 684

2 680

2 651

2 796

2 871

2 900

3 000

2 831

2 805

2 780

2 772

2 554

2 587

2 724

2 361

2 144

1 996

1 897

1 854

1 755

1 530

1 516

1 476

1 482

1 345

1 436

1 519

1 448

1 419

1 407

1 411

1 378

1 413

1 424

1 442
1 466

2009

2010

1 461
1 485

1 480
1 504

Fonts

Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

Luòcs e monuments modificar

Personalitats ligadas ambe la comuna modificar

Veire tanben modificar

Comunas de Tarn e Garona

Ligams extèrnes modificar

Nòtas modificar

↑ Pojada, Patrici. Repertòri toponimic de las comunas de la region Miègjorn-Pirenèus. Nouvelles Éditions Loubatières, 2009. ISBN 978-2-86266-573-3.
↑ Toponimia occitana.
↑ Congrès permanent de la lenga occitana. . Top'Òc: Diccionari toponimic occitan.
↑ Institut d'Estudis Occitans. . BdTopoc–Geoccitania.
↑ ^5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 et ^5,09 Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, p. 279-282
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 473
↑ http://catholique-montauban.cef.fr/rubriques/gauche/arts-et-culture/eglises-du-diocese/gandoules.pdf
↑ http://routes.wikia.com/wiki/Route_nationale_fran%C3%A7aise_20
↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes Lot et Garonne, ed. CAIRN, Pau, 2012, pagina 105
↑ Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, paginas 281 e 227
↑ Gaston Bazalgues, À la découverte des noms de lieux du Quercy, Éditions de la Bouriane et du Quercy, Gourdon, juin 2002, pagina 123
↑ http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=62292

Portal de Carcin

[1] Pojada, Patrici. Repertòri toponimic de las comunas de la region Miègjorn-Pirenèus. Nouvelles Éditions Loubatières, 2009. ISBN 978-2-86266-573-3.

[2] Toponimia occitana.

[3] Congrès permanent de la lenga occitana. . Top'Òc: Diccionari toponimic occitan.

[4] Institut d'Estudis Occitans. . BdTopoc–Geoccitania.

[bur-5] 5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 et ^5,09 Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, p. 279-282

[6] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 473

[7] ttp://catholique-montauban.cef.fr/rubriques/gauche/arts-et-culture/eglises-du-diocese/gandoules.pdf

[8] ttp://routes.wikia.com/wiki/Route_nationale_fran%C3%A7aise_20

[9] Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes Lot et Garonne, ed. CAIRN, Pau, 2012, pagina 105

[10] Paul Burgan, André Lafon, Toponymie du Tarn-et-Garonne, Association Antonin Perbosc, 2006, paginas 281 e 227

[11] Gaston Bazalgues, À la découverte des noms de lieux du Quercy, Éditions de la Bouriane et du Quercy, Gourdon, juin 2002, pagina 123

[12] ttp://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=62292

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]