Lynn Margulis
Lynn Margulis (Chicago, 5 de març de 1938 - 22 de novembre de 2011) èra una biologista nòrd-americana e universitària fòrça coneguda subretot per aver difusat la teoria endosimbiòtica, qu'explica l'origina de las cellulas eucariòtas per l'incorporacion d'una cellula dins una autra. L'inclusion d'una cellula procariòta dins una autra cellula auriá generat d'organets coma las mitocondrias e los cloroplasts, qu'an d'ADN pròpri (pròva indirecta d'aquela teoria). Collaborèt tanben amb James Lovelock dins lo desvolopament de l'Ipotèsi Gaïa.
Biografia modificar
Comencèt los estudis a l'institut public Hyde Park, e los parents l'incriguèron a l'elitista Escor Laboratòri de l'Universitat de Chicago. Lo seu primièr marit foguèt l'astrofísicina Carl Sagan, amb qui aguèt dos filhs: Dorion Sagan e Jeremy Sagan. Aguèt dos filhs mai amb lo seu segond marit, Thomas N. Margulis: Zachary Margulis-Ohnuma E Jennifer Margulis.
Licenciada de l'Universitat de Chicago, mastèr de l'Universitat de Wisconsin, doctoressa per l'Universitat de Califòrnia. Professora del Departament de Sciéncias de la Tèrra de l'Universitat de Massachusetts-Amherst, degana del Board Committee de la National Academy of Sciences ont Planetary Biology and Chemical Evolution, foguèt tanben codirectritz del Planetary Biology Internship de la NASA. Èra membra de la National Academy of Sciences dempuèi 1983 e membre de la Russian Academy of Naturala Science. En 1999 recebèt, de las mans del president estatunidenc Bill Clinton, la Medalha Nacionala de la Sciéncia; mentòra de l'Universitat de Boston, foguèt nomenada, tanben, doctoressa honoris causa dins fòrça universitats. Publiquèt mai d'un centenat d'articles e mai de dètz libres de son especialitat e tanben d'opuscls, de videos e de films.
Margulis moriguèt lo 22 de novembre de 2011, dins son ostal de Amherst (Massachusetts), après un accident vascular cerebral.
La Societat Linneana de Londres la distinguiguèt amb la medalha Darwin-Wallace lo 2008.
Trabalh teoric modificar
Teoria de la endosimbiòsi seriada (SET) modificar
Après quinze ensags fracassats per publicar sos trabalhs sus l' origina de las cellulas eucariotas que fin finala o faguèt lo Journal of Theoretical Biology amb lo seu article «Origin of Mitosing Cells». Foguèt Max Taylor, especialista en protistas, professor de l'Universitat de la Colómbia Britanica, que nomenèt la teoria amb l'acronim SET (Serial Endosyrnbiosis Theory)
Margulis contunhèt de trabalhar sus sa teoria sus l'origina de las cellulas eucariotas e çò qu'al començament èra un article prenguèt las dimensions d'un libre. Encara capitèt pas a publicar los seus ensags (son editor, Academia Press, après aver gardat lo manuscrit pendent cinc meses li envièt una letra que de refús sens pas mai explicacions). Fin finala lo libre foguèt publicat per Yale University Press. Dempuèi alara la SET se faguèt un camin malaisit, ara se considèra provat lo tres quarts de la teoria.
Teoria de la simbiogenesi e son importància dins l'evolucion modificar
La biologia evolutiva se centra subretot sus l'estudi dels animals e de las plantas, que son considerats coma actors de las innovacions que menèron al nivèl maxim de complexitat e d'especializacion. La teoria que difusèt Margulis explica lo passatge dels procariotas cap als eucariotas. Margulis avança que las bacterias, que fins a la mitat del sègle XX avián sonque d'interés per la bacteriologia medicala, son las creatiças de la complexitat de la cellula eucariòta e de la melhoracion dels diferents organismes. A la vision dels animals, de las plantas e, en general, de totes los organismes pluricellulars coma èssers individuals, prepausa la vision de comunautats de cellulas autoorganizades, que balha la possibilitat maxima d'evolutiva.
Margulis, que se caracterizava per cercar e melhorar los seus trabalhs precedents, tanben apregondiguèt las recercas d'autres. Es lo cas del tèrme de la simbiogenesis (Konstantin Mereschkowski, 1855-1921), que restaca e amb que definís lo centre sa proposicion per la biologia evolutiva.
Margulis considèra que, tot coma las cellulas eucariotas (origina de protistas, animals, fungis e plantas) prenon lor origina dins la simbiogenesi, la majoritat de l'aquesicion dels caractèrs dels pluricellulars se realiza amb l'incorporacion simbiòtica, subretot, de la bacterias de vida liura. Trai de valor a las mutacions aleatòrias fachas per seleccion naturala postulada pel neodarwinisme,las considerant simplament accessòrias e dona una nòva vision de l'evolucion per incorporacion dels genòmas.
Los organismes tendrián a nos organizar en consòrcis: "La vida «independenta» tend a se jónher e a tornar sorgir coma un tot nòu en un nivèl superior e d'organizacion màger". Margulis s'afronta amb aquela proposicion amb lo neodarwinisme o la teoria sintetica de l'evolucion, teoria privilegiada a l'ora d'ara per la majoritat de la comunitat scientifica.
Ligams extèrnes modificar
- Vilaweb, 14/7/2008, (ca)entrevista: Lynn Margulis: 'Mentre pòsca manjar, farai pas pas aquò que vòlon los autres'[1]
- Www.biology.iupui.edu
- Www.edge.org
- sus youtube [2][3][4]
- Www.isepp.org
- Www.geo.umass.edu