La Promesa venduda
La Promesa venduda (en chèc Prodaná nevěsta) es un operà comic en tres actes del compositor chèc Bedřich Smetana, ambe libret de Karel Sabina. Foguèt compausat pendent lo periòde 1863–66, e estrenat al Teatre Provisòri, a Praga, lo 30 de mai 1866 dins un format de dos actes ambe dialògues parlats. Smetana lo revisèt entre 1866 e 1870 e la version definitiva, en tres actes ambe recitatius, s'estrenèt lo 25 de setembre 1870, totjorn al Teatre Provisòri.
Atal modificat, se ganhèt una popularitat mondiala. Demest las representacions internactionalas e los enregistraments, fòrça son dins la version en alemand, titolada Die verkaufte Braut. La dubertura es sovent jogada a part dins los programas de concèrt.
Genèsi de l'òbra modificar
Contèxte modificar
Libret modificar
Composicion modificar
Principalas representacions e estrenas fòra país modificar
Smetana comptava de poder far executar son òbra a París, e coma un balet èra una necessitat a l'Operà d'aquela vila, aquí benlèu perqué compausèt las tres danças chècas (Polcà, Furiant e Skočná). Mas en realitat La Promesa venduda s'estrenèt pas a París abans 1928. La Promesa venduda foguèt donada a Sant Petersborg en lenga russa lo 11 de genièr 1871, jos la direccion de Nápravník.
Autras estrenas e representacions internacionalas :
- Zagrèb, 18 d'octobre 1873, en croat
- Viena, 1èr de junh 1892, en chèc
- Viena, Theater an der Wien, 2 d'abril 1893, en alemand
- Berlin, Theater Unter den Linden, 1èr de julhet 1893, en alemand
- Chicago, 20 d'agost 1893, en chèc
- Ljubljana, 15 de febrièr 1894, en eslovèn
- Estocòlme, 6 d'octobre de 1894, en suedés
- Londres, Drury Lane, 26 de junh 1895, en alemand
- Viena, Operà, 4 d'octobre 1896, en chèc
- Milan, 9 d'octobre 1905, en italian
- Brussèlas, 23 de febrièr 1907, Théâtre Royal de la Monnaie, en francés
- Buenos Aires, 1èr d'agost 1907, en italian
- Nòva York, Metropolitan Opera, 19 de febrièr 1909, en alemand
- Helsinki, 29 de març 1910, en finés
- Belgrad, en 1922, en sèrbe
- Barcelona, 12 de febrièr 1924, en chèc
- París, Opéra Comique, 26 d'octobre 1928, en francés
- Copenaga, 15 de mai 1930, en danés [1].
Ròtles modificar
| Ròtle | Tipe de votz | Distribucion a l'estrena, lo 30 de mai 1866[2] Direccion: Bedřich Smetana |
|---|---|---|
| Krušina, un paisan | baritòn | Josef Paleček |
| Ludmila, sa femna | soprano | Marie Procházková |
| Mařenka, lor filha | soprano | Eleonora von Ehrenberg |
| Mícha, un pagés | bassa | Vojtěch Šebesta |
| Háta, sa femna | mezzo-soprano | Marie Pisařovicová |
| Vašek, lor filh | tenòr | Josef Kysela |
| Jeník, filh de Mícha d'un primièr maridatge | tenòr | Jindřich Polák |
| Kecal, lo maridaire del vilatge | bassa | František Hynek |
| Principál komediantů, Lo Director de la tropa | tenòr | Jindřich Mošna |
| Indián, L'Indian, un sauta-en-banca | bassa | Josef Křtín |
| Esmeralda, sauta-en-banca, dançaira | soprano | Terezie Ledererová |
| Còr: vilatgencs, artistas del circ, dròlles. | ||
Argument modificar
Acte I modificar
Acte II modificar
Acte III modificar
Lista dels numeròs modificar
La lista correspond a la version finala (1870) de l'operà.
| Numerò | Cantat/jogat per | Títol (chèc) | Títol (occitan) |
|---|---|---|---|
| Dubertura | Orquèstra | ||
| Acte I Còr |
Vilatgeses | Proč bychom se netěšili | "Perqué se regaudir pas" |
| Aria | Mařenka | Kdybych se co takového | "S'un còp apreniái sus tu" |
| Duò | Mařenka e Jeník | Jako matka požehnáním ... Věrné milování | "Una maire vertadièra es un benfait... "L'amor fidèl non se pòt arroïnar" |
| Triò | Ludmila, Krušina, Kecal | Jak vám pravím, pane kmotře | "Coma vos disi, mon car compaire" |
| Triò | Ludmila, Krušina, Kecal | Mladík slušný | "Es un jovent plan coma cal" |
| Qüartet | Ludmila, Krušina, Kecal, Mařenka | Tu ji máme | "Aquí lá, aquí lá" |
| Dança: Polcà | Còr e orquèstra | Pojd' sem, holka, toč se, holka | "Aicí, mainada, vira, mainada !" |
| Acte II Còr ambe'ls solistas |
Còr, Kecal, Jeník | To pivečko | "A la bièrra !" |
| Dança: Furiant | Orquèstra | ||
| Aria | Vašek | Má ma-ma Matička | "La-la-la mamà m'a dit" |
| Duò | Mařenka e Vašek | Známť já jednu dívčinu | "Coneissi una joventa" |
| Duò | Kecal e Jeník | Nuže, milý chasníku, znám jednu dívku | "È ben, mon òme, un mot o dos... coneissi una jove" |
| Aria | Jeník | Až uzříš - Jak možna věřit | "Quand descobriràs a qui as crompat Mařenka - Cossí se pòt creire qu'agèssi poscut vendre ma cara promesa" |
| Ensemble | Kecal, Jeník, Krušina, Còr | Pojďte lidičky | "Venètz, brave monde, escotatz-me" |
| Acte III Aria |
Vašek | To-to mi v hlavě le-leži | "A-aquò me vira dins lo-lo cap" |
| Marcha dels sauta-en-bancas ("comedians") | Orquèstra | ||
| Dança: Skočná (Dança dels sauta-en-bancas) | Orquèstra | ||
| Duò | Esmeralda, Principál | Milostné zvířátko | "Una polida bestiòta farem de vos" |
| Qüartet | Háta, Mícha, Kecal, Vašek | Aj! Jakže? Jakže? | "Ai, cossí ? cossí ? Vòl pas d'ela ? " |
| Ensemble | Mařenka, Krušina, Kecal, Ludmila, Háta, Mícha, Vašek | Ne, ne, tomu nevěřím | "Non, non, i cresi pas" |
| Sextet | Ludmila, Krušina, Kecal, Mařenka, Háta, Mícha, | Rozmysli si, Mařenko | "Pensas-i ben, Mařenka" |
| Aria | Mařenka | Ó, jaký žal ... Ten lásky sen | "O quina dolor... Aquel sòmi d'amor" |
| Duò | Jeník e Mařenka | Mařenko má! | "Mařenka miá!" |
| Triò | Jeník, Mařenka, Kecal | Utiš se, dívko | "Calma-te, joventa, e fisa-te a ma paraula" |
| Ensemble | Còr, Mařenka, Jeník, Háta, Mícha, Kecal, Ludmila, Krušina, | Jak jsi se, Mařenko rozmyslila? | "Diga, Mařenka, qu'as decidit ?" |
| Finale | Totes los personatges e lo còr | Pomněte, kmotře ... Dobrá věc se podařila | "Sovenètz-vos, compaire, que Jeník es vòstre filh... Una bona causa s'es faita e a trionfat l'amor fidèl" |
Discografia modificar
- L'annada de las milhoras versions es en caractèrs grasses; l'annada d'autras grandas versions es en caractèrs grasses e en italicas. Fonts : L'Avant-Scène Opéra[3]; comentaris dels clients, Amazon (França, Estats-Units, Alemanha, Reialme Unit), la FNAC
| Annada | Distribucion Mařenka, Jeník, Vašek, Kecal |
Cap d'orquèstra, Operà/Orquèstra |
Label |
|---|---|---|---|
| 1933 | Ada Nordenová, Vladimír Tomš, Jaroslav Gleich, Emil Pollert |
Otakar Ostrčil, Orquèstra del Teatre nacional de Praga (primièr enregistrament complet de l'operà) |
His Master's Voice ---> Naxos Historical 8.110098-99 (2 CD) Cantus Classics 500252 (2 CD) |
| 1937 | Hilda Burke, Mario Chamlee, George Rasely, Louis d'Angelo |
Wilfrid Pelletier Metropolitan Opera (cantat en anglés) |
Bensar OL 5837 |
| 1939 | Hilde Konetzni, Richard Tauber, Heinrich Tessmer, Fritz Krenn |
Thomas Beecham, Royal Opera House London Philharmonic Orchestra (cantat en alemand) |
Urania URN22286 Cantus Classics 500386 |
| 1947 | Ludmila Červinková, Beno Blachut, Rudolf Vonásek, Karel Kalaš, |
Karel Ančerl, Orquèstra Ràdio-sinfonica de Praga (SOČR) Còr de la Ràdio de Praga |
Opera d'Oro OPD1354, Cantus Classics 500683 (2 CD) |
| 1949 | Elisabeta Shumilova, Georgi Nelepp, Anatole Orfenov, Nicolai Shchelgolkov |
Kiril Kondrashin, Theatre Bolchòi (cantat en rus) |
Concert Hall, CHS1318 (33 torns) |
| 1951 | Traute Richter, Sebastian Hauser, Ralf Peters, Kurt Böhme |
Hans Lenzer, Städische Oper Berlin (cantat en alemand) |
VOX OPX 148/1-2 (33 torns), Cantus Classics 501117 |
| 1952 | Milada Musilová, Ivo Žídek, Oldřich Kovář, Karel Kalaš, |
Jaroslav Vogel, Orquèstra del Teatre nacional de Praga |
Supraphon, SU 3980-2 |
| 1953 | Elfride Trötschel, Richard Hol, Willi Hofmann, Georg Stern |
Karl Elmendorff, Orchestra und Chor des Hessichen Rundfunks (cantat en alemand) |
Relief Cantus Classics 500675 |
| 1954 | Elfride Trötschel, Kurt Wolinsky, Willy Müller, Heinz Rehfuss |
Walter Goehr, Frankfurter Opernhaus (cantat en alemand) |
Gala GL100810 |
| 1955 | Erna Berger, Rudolf Schock, Hanns-Heinz Nissen, Gottlob Frick |
Wilhelm Schüchter, Nordwestdeutsche Philharmonie, Chor des Landestheater Hannover (cantat en alemand) |
EMI 5 74270 2 9 (sortit en CDs en 2001) |
| 1956 | Vilma Bukovetz, Miro Banjnik, Janec Lipushek, Latko Koroshetz |
Dimitri Gebré, Operà national eslovèn |
Philips ABL3179-81 (33 torns) |
| 1959 | Drahomira Tikalová, Ivo Žídek, Oldřich Kovář, Eduard Haken, |
Zdeněk Chalabala, Orquèstra del Teatre nacional de Praga |
Supraphon, SU0040-2612 Cantus Classics n° ? |
| 1962 | Pilar Lorengar, Fritz Wunderlich, Karl-Ernst Mercker, Gottlob Frick |
Rudolf Kempe, Bamberger Symphoniker RIAS Kammerchor (cantat en alemand) |
EMI 81872 |
| 1962 | Anny Schlemm, Rolf Apeck, Harald Neukirch, Theo Adam |
Otmer Suitner, Dresdner Staatsoper (cantat en alemand) |
Berlin Classics 0020402 |
| 1975 | Teresa Stratas, René Kollo, Heinz Zednik, Walter Berry |
Jaroslav Krombholc, Münchner Rundfunkorchester Chor des Bayerischen Rundfunks (cantat en alemand) |
RCA 74321 40576-2 |
| 1978 | Teresa Stratas, Nicolai Gedda, Jon Vickers, Martti Talvela |
James Levine, Metropolitan Opera (cantat en anglés) |
Bensar OL12278 |
| 1982 | Gabriela Beňačková, Peter Dvorský, Miroslav Kopp, Richard Novák |
Zdeněk Košler, Orquèstra filarmonica chèca |
Supraphon SU3703-2 |
| 1999 | Oksana Krovytska, Miroslav Dvorský, John Cogram, Jiří Sulženko |
Zdeněk Mácal, Opéra de Nancy |
Celestial Audio CA003 |
| 2004 | Susan Gritton, Paul Charles Clarke, Timothy Robinson, Peter Rose |
Charles Mackerras, Philharmonia Orchestra, Chorus of the Royal Opera House, Covent Garden (cantat en anglés) |
Chandos CHAN3128 |
| 2008 | Christiane Oelze, Aleš Briscein, Christoph Homberger, Franz Hawlata, |
Jiří Bělohlávek, Opéra National de Paris |
Premiere Opera, CDNO3162-2 |
Complement de distribucion (principalas versions) modificar
K = Krušina, L = Ludmila, M = Mícha, H = Háta, P = Principál komediantů, E = Esmeralda, I = Indián.
- Otakar Ostrčil : Jan Konstantin (K), Marie Pixová (L), Zdeněk Otava (M), Marta Krásová (H), Karel Hruška (P), Otta Horáková (E), Václav Marek (I)
- Karel Ančerl : Ladislav Mraz (K), Jarmila Palivcová (L), Josef Heriban (M), Vera Krilová (H), Bohumír Vich (P), Jarmila Pechová (E), Jan Soumar (I)
- Jaroslav Vogel : Václav Bednář (K), Štěpánka Štěpánová (L), Zdeněk Otava (M), Marie Veselá (H), Karel Hruška (P), Jarmila Pechová (E), Ladislav Mráz (I)
- Zdeněk Chalabala : Václav Bednář (K), Jaroslava Dobrá (L), Jaroslav Horáček (M), Štěpánka Štěpánová (H), Rudolf Vonásek (P), Jarmila Pechová (E), Jiří Joran (I)
- Rudolf Kempe : Marcel Cordes (K), Nada Puttar (L), Ivan Sardi (M), Sieglinde Wagner (H), Ernst Kukrowski (P), Gertrud Freedmann (E), ? (I)
- Zdeněk Košler : Jindřich Jindrák (K), Marie Veselá (L), Jaroslav Horáček (M), Marie Mrázová (H), Alfréd Hampel (P), Jana Jonášová (E), Karel Hanuš (I).
Videografia e filmografia modificar
Filmografia modificar
- 1913, film mut de l'estudiò Kinofa, produsit per Max Urban ambe sa femna Andula Sedláčková coma primièr ròtle[4] (Mařenka, se supausa).
- Prima de 1932, Die verkaufte Braut, realizacion de Max Ophüls, libret adaptat per Curt Alexander, musica adaptada per lo compositor alemand de musica de filme, Theo Mackeben, una majoritat de dialògues parlats, Jarmila Novotná (Mařenka/Marie), Willi Domgraf-Fassbaender (Jeník/Hans, que ven donc baritòn), Otto Wernicke (Kecal/Kezal), Paul Kemp (Vašek/Wenzel, qu'es pas mai quèc), 76 mn [5]. Ophüls faguèt bastir un vilatge chèc entièr dins l'estudiò per fornir un quadre «autentic» [6].
Videografia modificar
- 1975, per la television, direccion Jaroslav Krombholc, Orquèstra de la Ràdio de Munic, Teresa Stratas (Mařenka/Marie), René Kollo (Jeník/Hans), Heinz Zednik (Vašek/Wenzel), Walter Berry (Kecal/Kezal), Janet Perry (Esmeralda), Karl Dönch (Principál komediantů)
- 1980-81, la version discografica Zdeněk Košler en play-back, mesa en scèna de František Filip, ambe l'Orquèstra filarmonica chèca, lo Còr de la filarmonia chèca, Gabriela Beňačková (Mařenka), Peter Dvorský (Jeník), Miroslav Kopp (Vašek), Richard Novák (Kecal)
- 1982, en alemand (Die Verkaufte Braut), mesa en scèna Otto Schenk, direccion Adam Fischer, Orquèstra e Còr de l'Operà de Viena, decòrs e costumes de Rolf Langenfass, Lucia Popp (Mařenka/Marie), Siegfried Jerusalem (Jeník/Hans), Heinz Zednik (Vašek/Wenzel), Karl Ridderbusch (Kecal/Kezal)[7].
Nòtas e referéncias modificar
- L'article es a son començament una traduccion o una adaptacion de l'article anglés
- ↑ L'œuvre à l'affiche, L'Avant-Scène Opéra, La Fiancée vendue, n° 246, 2008, p. 84
- ↑ url=https://web.archive.org/web/20160304212539/http://www.ascolti.cz/opera/Prodan%C3%A1%20nev%C4%9Bsta__Bed%C5%99ich%20Smetana |títol=Prodaná nevěsta |en=Toulky operou |data de consultacion=8 de junh 2016 (en chèc)
- ↑ Didier Van Moere, L'Avant-Scène Opéra, La Fiancée vendue, n° 246, Discographie, pp. 76-82
- ↑ Beth Osnes, Acting: An International Encyclopedia, edicion ABC-Clio, https://books.google.com/?id=WTkCI62oXjEC&pg=PA82, pagina 82, Oxford 2001, isbn 0-87436-795-6, consultat lo 28 de junh 2016
- ↑ Chantal Cazaux, La Fiancée vendue vue par Ophüls, L'Avant-Scène Opéra, La Fiancée vendue, n° 246, 2008
- ↑ Moving Pictures: The European Films of Max Ophuls, http://cinema.wisc.edu/series/2008_fall/ophuls.htm%7Carchiveurl= http://wayback.archive.org/web/20091001181205/http://cinema.wisc.edu/series/2008_fall/ophuls.htm, editor University of Wisconsin, consultat lo 28 de junh 2016
- ↑ Didier van Moere, Discographie, L'Avant-Scène Opéra, La Fiancée vendue, n° 246, 2008