Iris (anatomia)
L'iris es una membrana circulària e contractila de la fàcia anteriora del glòbe ocular. Constituís la partida colorada visibla de l'uèlh. Es traucaten son centre d'un orifici, la pupilha. L'abséncia d'iris es nomenada aniridiá.
Descripcion e foncion modificar
La contraccion e la dilatacion de l'iris son contrarotladas per dos muscles antagonistas: lo muscle efinctèr pupilhar e lo muscle dilatator de la pupilha. Atal, quand se parla de « pupilha dilatada » (midriasi), es en fach una dilatacion de l'iris deguda un relambi del muscle esfinctèr e una contraccion del muscle dilatator. Recipròcament, la contraccion de la pupilha (o contraccion de l'iris, o miosís) es causada per una contraccion del muscle esfinctèr.
Lo muscle esfinctèr es innervat pel nèrvi cranian III (nèrvi oculomotor) que las fibras parasimpaticas partan de la glandòla d'Edinger-Westphal (III) situat dins lo tronc cerebral.
La contraccion o la dilatacion de l'iris es un reflèx fisiologic per adaptar la vision a la luminositat ambianta. Quand la luminositat ambianta es fòrta, l'iris se contracta, çò que diminís l'intensitat luminosa que ven tustar lo centre de la retina, e lo contrari. L'iris pareis alara coma un diafragme.
L'iris transmet parcialament la lutz, mas dins de mendre proporcions, cap a la retina periferica, zona que tracta la lutz mas participa pas a la vision.
Colors modificar
La color de l'iris es mai que mai degut a dos pigments: la melanina (subretot) e la lipofuscina (per unes uèlhs vèrds). En l'abséncia de pigment (per exemple, en cas d'albinisme), l'iris pren alara la color del sang qu’i circula, es a dire roge. Existís un fum de nuanças de color d'iris, de las mai comunas a las mai raras. Unes son quitament compausadas d'una multitud de colors, e donc destriar la color dominanta es a vegada malaisit.
La reparticion de las colors d'iris es inegala seguent las regions: per exemple, quitament se lo blau e verd son majoritaris dins las populacions dels païses del nòrd de l'Euròpa (90 % per l'Irlanda e 60 % pel Reilame Unit), aquelas colors pòdon s’encontrat endacòm mai, coma a Orient Mejan e Cashmir. Lo castanh e megre son plan las colors mai comunas de l'iris (tres quarts de la populacion mondiala). Las mutacions geneticas son tanben fonts de colors divèrsas. S’estima que 2,2 % de la populacion mondiala es d’uèlh bleu e qu'un grand nombre d'entre eles se concentra en Euròpa e en America del Nòrd. Lo gris es la color mai rara (es una varianta du blau mai escur).
Es uèi impossible de saber exactament perque i a tan de colors diferentas de l'iris pel mond. De scientifics an per ipotèsi la mescla de las etnias pendent las grandas migracions que, amb lo milenaris, creèt tot un ensems de colors mai o mens importants seguent los païses. Un estudi de 2002 mostrèt que totas las personas avent los uèlhs blaus venon d'un meteis aujòl avent viscut fa 6000 ans.
La color de l'iris es un caractèr fenotipic de l'individú resultant de l'expression de son genotipe. De recercas publicadas en 2007 mòstran l'existéncia diferent gèns, dos màger, dins la determinacion de la color de l'iris[1]. Un, al bias d’un interruptor, determinariá se la coloracion es castanha o blava; l'autre seriá responsable de las variantas avelana o verd. Fòrça autres gèns intervendrián de biais minor. Al contrari de l’ipotèsi anciana que supausava que la color dependava pas que d'un sol gèn e que lo fenotipe clar èra recessiu, aquel modèl permet a dos parents d’uèlhs clars d'aver d’enfants d’uèlhs castanh, fa reals mas rare.
Eterocromia modificar
L'eterocromia es una diferéncia de color entre l'iris dels dos uèlhs o entre de partidas d'un meteis iris :
- heterochromia iridis : los uèlhs son de colors diferentas;
- heterochromia iridium : l'iris d'un uèlh es compausa de sectors de colors diferentas.
Alexandre le Grand èra chafrat δικορος (« dikoros » : de doas pupilhas) a causa d'una eterocromia.
Cal pas confondre l'eterocromia amb la policoria, que caracteriza la preséncia de pupilhas multiplas dins un meteis iris.
Utilizacion de lentilhas coloradas modificar
L'aparéncia de l'iris pòt èsser modificada al portar de lentilhas opticas coloradas. Aquestas lentilhas donan un resultat mai o mens natural segon las personas.
Biometria modificar
Los motius de l'iris son considerats coma unics per cada individú e per cada uèlh e dependon pas del genòm de l'individú. Sa facilitat d'accès per de mesuras extèrnas contribuís a ne far un bon identificant biometric.
Nòtas e referéncias modificar
- ↑ (en) A Three–Single-Nucleotide Polymorphism Haplotype in Intron 1 of OCA2 Explains Most Human Eye-Color Variation. David L. Duffy, Grant W. Montgomery, Wei Chen, Zhen Zhen Zhao, Lien Le, Michael R. James, Nicholas K. Hayward, Nicholas G. Martin, and Richard A. Sturm. The American Journal of Human Genetics, Volume 80, Number 2, février 2007. (en) No Single Gene For Eye Color, Researchers Prove. Brève publiée par Science Daily, le Mes invalid (février)