Ingmar Bergman
Ingmar Bergman (Ernst Ingmar Berman per l'estat civil suedés, nascut a Uppsala lo 14 de julhet de 1918 e defuntat dins l'illa de Fårö, Gotland lo 30 de julhet de 2007) foguèt un cineasta, teleasta, escrivan [1] e meteire en scèna de teatre suèc.
L'òbra siá, d'una excelléncia remirabla, durant mai de 50 ans d'activitat entremièg platèls e emponts, ne fa d'el de segur un dels autors mai importants, exigents e egrègis de la cinematografia amai la scenografia occidentalas de la segonda mitat del sègle XX.
La Vida modificar
Enfantesa... modificar
Nascut en 1918 , filh de n' Erik, pastor rigorista luterian, e na Karin Akerblom, eissida d'una familha aisada d'Estocòlme [2] Se va passar las primièras annadas en seguir los divèrses mudadisses pairals, de parçans en ostals parroquials. Aguèt un fraire en Dag,lo siu ainat de dos ans e una sorreta de 4 ans pus jove, na Margareta se disiá.
entremièg repression... modificar
Ne va èsser "educat" amb los concèptes religioses mai rigids e fondamentalistas de pecat, confession, castigar, perdon e gràcia, que quitament los sevicis corporals fasián partida d'aqueles ensenhaments integristas que non sai.
e evasion modificar
Non pas tot èra tan negre pr'aquò... que lo band femenin de la siá familha d'un cèrt biais s'ateunhèt per l'Ingmaronel l'estultícia machista del siu genitor.
Demercé la siá granda d'Uppsala, descubriguèt cinèma e teatre.
Quitament lo sieu paire lo se daissèt visitar e descubrir los estudios cinematografics suedeses de Råsunda ran Estocòlme... que ne foguèt per el s'adintrar lo paradís.
Una siá parenta fortunada li oferiguèt per Nadal (als dotze ans...) una lanterna magica que li n'ajudèt fòrça per poder resistir a aquel ambient familial tan rigorós, frustradís e menet... e se n'escapar alavetz en d'unes viatges miraudioses de personala creacion.
Ne serà estat tant important per el aquel present per sa vida tota que se ne titolara lo quite el lo sieu libre de memòria autobiografica Laterna magica en 1987.
Autras experiéncias modificar
Descubriguèt la barbariá nazi tre 1934 durant una viatjada en Alemanha, en Turíngia.Lo traumatisme que foguèt puèi la descubèrta de l'olocaust e dels chaples inumans e desparaulables dels camps, lo se faguèt aluenhar d'a la politica (quitament se dins L'Uòu de la sèrp lo sicut n'es lo nazisme coma sorga de tot çò aule, lo grand malastre universal.)
Adolescéncia entre teatre e universitat... modificar
En 1936, muda lo jove Ingmar a Estocòlme ont s'inscriu a l'Universitat, en istòria e literatura... d'unes estudis fòrça d'aviada interromputs per s'entrevar de teatre (d'òbras d'Ibsen e Shakespeare entre autres autors...) dins l'obrador teatral d'un ostal de joves , lo Mâster Olofsgården, quitament coma actor d'a vegadas, contacte primièr que lo se faguèt endralhar mai tard cap a mesa en scèna amai director d'actors.
Una relacion amorosa amb una jove actritz mai un desir descabestrat de libertat lo se farà definitivament daissar la lar familiala per la vida dins la capitala mas sens acabar sos estudis que los clavarà pas jamai.
los debuts professionals modificar
En 1939, va començar de trabalhar a l'Opèra Real d'Estocòlme coma soflaire per l' Orfèu als Infèrns d'Offenbach.La relativa seguretat financièra (amb un salari de 13 coronas per cada serada...) li va permetre d'escriure, en dos ans, dotze dramas e un opèra. Lo sieu primièr mentor va èsser en Ragnar Hyltén-Cavallius, cineasta e scenograf pro conegut en aquela epòca.
Esclata la Segonda Guèrra Mondiala (que Suècia demorarà neutra...) e deu far lo sieu servici militar mas ne serà pro aviat desmobilizat per encausa d'una ulcèra.
En 1942, met en scèna la siá òbra pròpia La Mòrt de Pulcinello, molt inspirada per l'òbra de n'August Strindberg.
a la Svensk Filmindustri... modificar
Va conéisser alara en Carl Anders Dymling, director de la Svensk Filmindustri e na Stina Bergman, directritz del servici dels scenaris, que li prepausan un trabalh regular per n'escriure o corregir los scenaris produsits per la societat, per un contracte de cinc cents coronas al mes. Lai va rescontrar en Gustav Molander que li va prepausar de mostrar lo siu scenari de Hets a n'Alf Sjöberg.
O va tot far en Bergman per participar al rodatge, que li trobèron una mena de pòste fintís de script-boy.
N'acabarà per rodar qualques plans de la fin de l'òbra, una satira amagada de l'autoritarisme absolut d'un òme de poder - un professor - envèrs los sieus escolans - lo pòble? - que n'es plan aisit far lo parallèl amb democracia e nazisme, pro d'actualitat en aquela epòca quitament dins un país neutre coma Suècia.Se trachava tanben alavetz del primièr filme de tria amb participacion bergmaniana que ne foguèt seleccionat aquel filme a la Mòstra de Venècia.
Per poder pagar las despensas d'espitalizacion de la siá molhèr n'Else Fisher, malauta ela coma lo siu nenin, nascut a la fin de 1943, de tuberculòsi, ne va encadenar mesas en scèna e scenaris.
Va tanben acceptar l'ofèrta de la comuna d'Helsinborg per venir director del siu teatre municipal que n'es a mand de far quincanèla. Contunharà de se n'entrevar en tot realizar los sieus primièrs filmes coma cineasta e autor.
vertadièrs debuts coma cineasta modificar
Après lo siu primièr filme en 1946, Kris / Crisi que serà un fracatge comercial malgrat de qualitats ja plan bergmanianas coma l'estudi de la crisi entre las generacions, ne contunharà lo siu trabalh al teatre municipal d'Helsinborg.
Dirigirà los sieus tres filmes seguents fòra la Svensk Filmindustri, amb lo productor independent en Lorens Marmsted.Se tracha de Det regnar på vår kårlek / Plòu sul nòstre amor 1946, Skepp till India land / Un batèl per l'Índia 1947 e Musik i Morker / Musica dintre la foscor 1948...
Ne seràn, maldespièch los lors defauts, coma los borrolhons malbiaissuts e un chic comercials, del sieu aprenentatge de vertadièr cineasta.
Lai podem notar subretot una violenta revòlta contra religion e familha dins un biais de cinematografiar fòrça inflenciat pel cinèma del realisme poetic francés de las annadas 1930 e d'en Marcel Carné bèl primièr.
Ne serà estat molt actiu durant aquel periòde que contunhèt de trabalhar pel teatre o escriure de scenaris per en Gustav Molander Kvitan utan ansikt / La Femna sens cara en 1947.
Aprèp dos filmes ja importants dins la siá cinematografia en formacion, Hamnstadt / Ciutat portuària 1948 e Fängelse / La Càrcer 1949, poguèt enfins realizar e menar a tèrme un projècte vertadièrament personal Törst / La Set en 1949.
Se ne pòt dire amb certesa qu'es a partir d'aiceste filme que l'òbra del mèstre suèc prenguèt la siá volada definitiva per mai de trenta ans de caps d'òbra o almens òbras de màger importància dins l'istòria dels cinèmas suedés e mondial.
L' Òbra modificar
Los Caps d'òbra modificar
Crisi 1946 modificar
- veire l'article Crisi (filme 1946)
La Set 1949 modificar
- veire l'article de La Set
Cap al gaug 1950 modificar
- veire l'article Cap al gaug
Jòcs d'estiu 1951 modificar
- veire l'article Jòcs d'estiu
Un estiu amb Monika 1953 modificar
- veire l'article Un estiu amb Monika
La Nuèch dels forencs 1953 modificar
- veire l'article La Nuèch dels forencs
Una leiçon d'amor 1954 modificar
- veire l'article Una leiçon d'amor
Risons d'una nuèch d'estiu 1955 modificar
- veire l'article Risons d'una nuèch d'estiu
Lo Seten sagèl 1957 modificar
- veire l'article Lo Seten sagèl
Las Majofas 1957 modificar
- veire l'article Las Majofas
Caratge 1958 modificar
- veire l'article Caratge
La Sorga 1960 modificar
- veire l'article La Sorga
L'Uèlh del diable 1960 modificar
- veire l'article L'Uèlh del diable
En pel miralh 1961 modificar
- veire l'article En pel miralh
Lutz d'ivèrn 1963 modificar
- veire l'article Lutz d'ivèrn
Lo Silenci 1963 modificar
- veire l'article Lo Silenci
Persona 1966 modificar
- veire l'article Persona (filme)
L'Ora del lop 1968 modificar
- veire l'article L'Ora del lop
La Vergonha 1968 modificar
- veire l'article La Vergonha
Lo Rite 1969 modificar
- veire l'article Lo Rite
Una passion 1969 modificar
- veire l'article Una passion
Lo Ligam 1971 modificar
- veire l'article Lo Ligam
Crits e chitadetas 1972 modificar
- veire l'article Crits e chitadetas
Scènas de la vida de parelh 1973 modificar
- veire l'article Scènas de la vida de parelh
La Flaüta emmascada 1975 modificar
- veire l'article La Flaüta emmascada
Cara e cara 1976 modificar
- veire l'article Cara e cara
L'Uòu de la sèrp modificar
- veire l'article L'Uòu de la sèrp
Sonata d'auton 1978 modificar
- veire l'article Sonata d'auton
De la vida de las mariòtas 1980 modificar
- veire l'article De la vida de las mariòtas
Fanny e Alexandre 1983 modificar
- veire l'article Fanny e Alexandre
Los Dos Benaüroses 1986 modificar
- veire l'article Los Dos Benaüroses
Sarabanda 2003 modificar
- veire l'article Sarabanda
Citacions modificar
- I a pas res mai aisit que s'espantar l'espectator.Lo se pòt de verai far venir baug, que la màger part del mond t'an endacòm dins lo sieu èsser una paur a mand d'espelir.
- Ieu ne soi pas cap un cresent.Quina que ne siá forma de salvacion aprèp la mòrt me sembla un blastèmi.
- Es quand pregui que me cresi que ne soi cresent.
- Avèm la sòrt de viure dins aqueste mond, s'agachar una flor, una nívol a la descisa, de nos escotar un aucèl, lo chibitejar dels espics dins un camp de milh, de nos remirar los trachs d'una persona, las lors tendéncias, lo lor alen mai prigond.
- Çò primièr que devon aprene los escolans d'art dramatic es pas cap l'embriaguesa del teatre mas las exigéncias de la profession.
- Sola la musica me balhèt l'oportunitat de desvelar mas emocions.
- Es l'ombra de la mòrt que li pòrta relèu a la vida.
- Se far vièlh es coma pojar una montanha nauta:mentre ne montas se ne demesisson tas fòrças mas l'agachar es mai liure, la vista mai ampla e serena.
- La paur nos fa cercar un imatge salvador e aqueste imatge es Dieu. [3]
- I a gessa forma d'art coma lo cinèma per se trucar la consciéncia, se segotir las emocions e s'ajónher los estancis mai secretoses de l'arma.
- Lo cinèma coma sòmi, lo cinèma coma musica.Cap art se n'atravèrsa coma si-ben lo cinèma e dirèctament que non sai la nòstra consciéncia diürna, per se tocar los nòstres sentiments, al fons de la cambra luscrala de nòstra arma.
- Cal rodar cada filme coma se lo darrièr foguèsse.
- En realitat ieu vivi de contunh dins la miá enfantesa: ne viri a tengut en pels apartaments solombrats, me passegi en per las carrièras silentosas d'Uppsala e m'aplanti davant la Sommarhuset per escotar l'enòrme beç de dos troncs, me ne movi segonda a segonda, e sempre abiti lo miu sòmi: de temps en temps li ne fau visita a çò real. [4]
- Cal rodar cada filme coma se lo darrièr foguèsse.
Resson critic & influéncias modificar
en Suècia modificar
en pel mond entièr modificar
Prèmis e guerdons modificar
Victòrias modificar
Oscar modificar
- 1960: Melhor filme de lenga estrangièra per La Sorga
- 1961: Melhor filme de lenga estrangièra per En pel miralh
- 1971: Prèmi commemoratiu Irving G. Thalberg per la carrièra
- 1983: Melhor filme de lenga estrangièra per Fanny e Alexandre
Berlinale modificar
- 1957: Os d'Aur del melhor filme per Las Majofas
- 1961: Prèmi OCIC per En pel mitralh
BODIL modificar
- 1957: Prèmi Bodil del melhor filme europèu per Risons d'una nuèch d'estiu
- 1959: Prèmi Bodil del melhor filme europèu per Las Majofas
- 1974: Prèmi Bodil del melhor filme europèu per Crits e chitadetas
- 1979: Prèmi Bodil del melhor filme europèu per Sonata d'auton
Festenal de Canas modificar
- 1956: Melhor umor poetic [7] per Risons d'una nuèch d'estiu
- 1957: Prèmi de la jurada per Lo Seten sagèl
- 1958: Prèmi de la mesa en scèna per Sul lindal de la vida
- 1960: Mencion especiala per La Sorga
- 1973: Grand prèmi tecnic [8] per Crits e chitadetas
- 1997: Palma de las palmas especiala cinquantenari del Festival...
- 1998: Prèmi de la Jurada Ecumenica per l' òbra sencera
Mòstra de Venècia modificar
- 1971: Leon d'aur per la carrièra
Golden Globe Awards modificar
- 1960: Melhor filme estrangièr per Las Majofas
- 1961: Melhor filme estrangièr per La Sorga
- 1975: Melhor filme estrangièr per Scènas de la vida de parelh
- 1976: Melhor filme estrangièr per Cara e cara
- 1978: Melhor filme estrangièr per Sonata d'auton
- 1984: Melhor filme estrangièr per Fanny e Alexandre
Césars del cinèma modificar
Festenal David di Donatello modificar
- 1974: David del melhor realizator per Crits e chitadetas
- 1984: David del melhor realizator per Fanny e Alexandre
- 1984: David del melhor scenari per Fanny e Alexandre
- 1984: David del melhor filme estrangièr per Fanny e Alexandre
Autres guerdons e onors modificar
- 1961: Membre onorari estrangièr de l' American Academy of Arts and Sciences...
- 1995: Prèmi Dorothy e Lilian Gish
nominacions modificar
Oscar modificar
- 1957: melhor scenari original per Las Majofas
- 1960: Melhor scenari original per La Sorga
- 1961: Melhor scenari original per En pel miralh
- 1974: Melhor scenari original per Crits e chitadetas
- 1974: Melhor filme de lenga estrangièra per Crits e chitadetas
- 1974: Melhor realizator per Crits e chitadetas
- 1977: Melhor realizator per Cara e cara
- 1979: Melhor scenari original per Sonata d'auton
- 1983: Melhor scenari original per Fanny e Alexandre
- 1984: Melhor realizator per Fanny e Alexandre
BAFTA Awards modificar
Berlinale modificar
- 1961: Os d'aur per En pel miralh
Césars del cinèma modificar
Filmografia modificar
realizacions modificar
- 1946: Kris Crisi
- 1946: Det regnar på vår kärlek Plòu sul nòstre amor
- 1947: Skepp till India land Un batèl per l'Índia
- 1948: Musik i mörker Musica dintre la foscor
- 1948: Hamnstad Ciutat portuària
- 1949: Fängelse La càrcer
- 1949: Törst La Set
- 1950: Till glädje Cap al gaug
- 1950: Sånt händer intded här Se n'escairiá pas cap aicí
- 1951: Sommarlek Jòcs d'estiu
- 1952: Kvinnors väntan L'Espèra de las femnas
- 1953: Sommaren med Monika Un estiu amb Monika
- 1953: Gycklarnas afton La Nuèch dels forencs
- 1954: En Lektion i kärlek Una leiçon d'amor
- 1955: Kvinnodröm Sòmi de femnas
- 1955: Sommarnattens leende Risons d'una nuèch d'estiu
- 1957: Det sjunde inseglet Lo Seten sagèl
- 1957: Herr Sleeman kommer (television)
- 1957: Smultronstället Las Majofas
- 1958: Nära livet Sul lindal de la vida
- 1958: Venetianskan (television)
- 1958: Rabies (television)
- 1958: Ansiktet Caratge
- 1960: Jungfrukällan La Sorga
- 1960: Djävulens öga L'Uèlh del diable
- 1961: Såsom i en spegel En pel miralh
- 1963: Nattvardsgästerna Lutz d'ivèrn
- 1963: Tystnaden Lo Silenci
- 1964: För att inte tala om alla dessa kvinnor Totas aquelas femnas
- 1965: Don Juan Dòm Juan (fulheton television)
- 1966: Persona
- 1968: Vargtimmen L'Ora del lop
- 1968: Skammen La Vergonha
- 1969: Riten Lo Rite (television)
- 1969: En Passion Una passion
- 1969: Fårö-dokument L'illa de Fårö (television)
- 1971: Beröringen The Touch Lo Ligam
- 1973: Visknkingar och rop Crits e chibiteges
- 1973: Scener ur ett äktenskap Scènas de la vida de parelh
- 1974: Misantropen Lo Misantròp (television)
- 1975: Trollflöjten La Flaüta emmascada
- 1976: Ansikte mot ansikte Cara e cara
- 1977: The Serpent's Egg L'Uòu de la sèrp
- 1978: Höstsonatten Sonata d'auton
- 1979: Fårö-Dokument 2 L'illa de Fårö 2 (television)
- 1980: Aus dem Leben der Marionetten De la vida de las mariòtas
- 1982: Fanny och Alexander Fanny e Alexandre
- 1983: Hustruskolan L'Escòla de las femnas (television)
- 1984: Karins Ansikte Lo Caratge de Karin (telefilme cort)
- 1984: Efter repetitionnen Aprèp la repeticion (television)
- 1986: Dokument Fanny och Alexander (television)
- 1986: De Två saliga Los Dos benaüroses (television)
- 1992: Markisinnan de Sade La Marquesa de Sada (television)
- 1993: Las Baccantas Las Baccantas (television)
- 1995: Sista striket (television)
- 1997: Larmar och gör sig till En preséncia d'un clown (television)
- 2000: Bildmakarna (television)
- 2003: Saraband Sarabanda (television)
scenaris modificar
- 1944: Hets / Torments d' Alf Sjöberg
- 1947: Una femna sens cara / Kvinna utan ansikte de Gustav Molander
- 1948: Eva / Eva de Gustav Molander
- 1950: Mentre la vila dormís / Medan staden sover de Lars-Eric Kjellgren
- 1951: Divòrci / Frånskild de Gustav Molander
- 1956: Lo darrièr parelh defòra / Sista paret ut de Alf Sjöberg
- 1957: Lutz de nuèch / Nattens ljus de Lars-Eric Kjellgren
- 1961: Lo Jardin dels plasers / Lustgården de Alf Kjellin
- 1970: La Messorga / Reservatet de Jan Molander (television)
- 1970: La Messorga episòdi de la seria Play for Today d'Alan Bridges (television)
- 1973: La Messorga / The Lie d'Alex Segal (television)
- 1990: Una pichòta musica de nèuèch / A Little Night Music de Scott Ellis (television)
- 1992: Las Melhoras intencions / Den Goda viljan de Bille August
- 1992: Los Mainats del dimenge / Söndagsbarnde de Daniel Bergman
- 1996: Parladissas privadas / Enskilda samtal de Liv Ullmann (television)
- 2000: Infidèla / Trolösa de Liv Ullmann
Teatrografia modificar
Òbras teatralas jogadas al Teatre Dramatic Reial d'Estocòlme (Kungliga Dramatiska Teater) (o d'autres teatres del país...) e mesas en scèna per l'autor de Persona... :
- 1951: Dret lyser i kåken de Björn-Erik Höijer amb Maj-Britt Nilsson
- 1955: Tråmålning d'Ingmar Bergman amb Bibi Andersson
- 1961: La Gavina (Måsen) d'Anton Chekhov amb Eva Dalbeck
- 1963 Qual a paur de Virginia Woolf? (Vem är rädd för Virginia Woolf?) d'Edward Albee amb Bibi Andersson
- 1963: Sagan de Hjalmar Bergman amb Erland Josephson, Bibi Andersson
- 1964: Tre knivar från Wei de Harry Martinson
- 1964: Hedda Gabler de Henrik Ibsen
- 1965: Dòm Juan (Don Juan) de Molière
- 1966: L'instruccion (Rannsakningen) de Peter Weiss amb Erland Josephson, Anita Björk
- 1966: L'escòla de las femnas (Hustruskolan) de Molière amb Erland Josephson, Bibi Andersson
- 1969: Woyzeck de Georg Büchner
- 1970: La Soscadissa (Ett Drömspel) d' August Strinberg amb Allan Edwall, Max von Sydow
- 1971: Show de Lars Forssel amb Harriet Andersson, Allan Edwall
- 1972: L'aneda salvatja (Vildanden) de Henrik Ibsen amb Max von Sydow, Erland Josephson, Harriet Andersson
- 1973: Sonata de las trèvas (Spöksonaten) d' August Strindberg amb Harriet Andersson
- 1974: A Damasc (Till Damaskus) d' August Strinberg
- 1975: La Nuèch dels reis o Çò que voldretz (Trettondagsafton) de William Shakespeare amb Bibi Andersson
- 1984: Lo Rei Lear (Kung Lear) de William Shakespeare amb Jarl Kulle, Lena Olin, Peter Stormare
- 198(: Domaisèla Julia (Fröken Julie) d' August Strindberg amb Peter Stormare, Lena Olin
- 1986: La Soscadissa d' August Strindberg amb Lena Olin
- 1986: Hamlet (Hamlet) de William Shakespeare amb Peter Stormare
- 1988: Long Viatge de cap a la nuèch (Lång dags färd mot natt) d' Eugene O'Neill amb Peter Stormare, Jarl Kulle, |Bibi Andersson
- 1989: La Marquesa de Sada (Markisinnan de Sade) de Yukio Mishima amb Anita Björk
- 1989: Un ostal de monaca (Ett dockhem) de Henrik Ibsen amb Erland Josephson
- 1991: Peer Gynt de Henrik Ibsen
- 1991: Domaisèla Julia (Fröken Julie) d' August Strindberg amb Peter Stormare, Lena Olin (represa)
- 1993: Sista skrikert d' Ingmar Bergman (adaptat puèi per la television en 1995... )
- 1993: Lo Temps e la cambra (Rummet och tiden) de Bodho Strauss amb Erland Josephson
- 1994: Las Variacions Goldberg (Goldbergvariationer) de George Tabori] amb Bibi Andersson, Erland Josephson
- 1994: Lo Conte d'ivèrn (Vintersagan) de William Shakespeare amb Bibi Andersson, Pernilla August
- 1995: Lo Misantròp (Misantropen) amb Jarl Kulle
- 1995: Ivona, princessa de Borgonha (Yvonne) de Witold Gombrowicz amb Erland Josephson
- 1996: Las Baccantas (Backanterna) d' Euripides amb Erland Josephson, Anita Björk
- 1998: Bildmakarna de Per Olof Enquist amb Anita Björk (adaptat puèi per la television en 2000)
- 2000: Sonata de las trèvas (Spöksonaten) d' August Strindberg] amb Erland Josephson
- 2000: Maria Stuart (Maria Stuart) de Friedrich von Schiller amb Pernilla August, Erland Josephson
- 2002: Las Tornas (Gengångare) de Henrik Ibsen amb Pernilla August
Bibliografia modificar
òbras de n'Ingmar Bergman modificar
en suedés modificar
en anglés modificar
- Ingmar Bergman:The Magic Lantern... revirat per Joan Tate, Nòva York Viking Press 1988
- Ingmar Bergman: Images: my life in film... revirat per Marianne Ruuth idem Arcade Pub. 1994
en castelhan modificar
en francés modificar
- Ingmar Bergman: Oeuvres... primièr volum, revirat e adaptat del suèc per C.G. Bjurström e Maurice Pons (amb una introduccion de n'Ingmar Bergman) editat per Robert Laffont 453 pp 1962 (amb los scenaris de Jòcs d'estiu, La Nuèch dels forencs, Risons d'una nuèch d'estiu, Lo Seten sagèl, Las Majofas e Caratge... )
- Ingmar Bergman: Une trilogie... revirada e adaptacion de J.Robnard idem 271 pp 1964 ( amb los scenaris de En pel miralh, Los Comuniants e Lo Silenci...)
- Ingmar Bergman: L'Oeuf du serpent... revirat per C.G. Bjurström & Lucie Albertini, Gallimard 1978
- Ingmar Bergman: Laterna Magica... idem 1987
- Ingmar Bergman : Les meilleures intentions... id 1992
- Ingmar Bergman : Images... id id
- Ingmar Bergman : Fanny et Alexandre id 274 pp 1998
en italian modificar
- Ingmar Bergman: L'uovo del serpente Einaudi 1974
- Ingmar Bergman: L'immagine allo specchio (Ansikte mot ansikte) idem 1977
- Ingmar Bergman: Fanny e Alexander Ubulibri 1982
- Ingmar Bergman: La lanterna magica Garzanti 1990
- Ingmar Bergman: Nati di domenica idem 1993
- Ingmar Bergman: Il settimo sigillo (Det Sjuncde inseglet - 1957) Iperborea 1994
- Ingmar Bergman: Con le migliori intenzioni Garzanti 1994
- Ingmar Bergman: Conversazioni private id 1999
- Ingmar Bergman: Il quinto atto id 2000
- Ingmar Bergman: Tutto il teatro Ubulibri 2000
- Ingmar Bergman: Il posto delle fragole (Smultronstållet - 1957) Iperborea 2004
- Ingmar Bergman: Sarabanda (Saraband - 2003) Iperborea 2005
- Ingmar Bergman: Tre diari (revirada italiana de Tre Dagböker 2004) Iperborea 2008
òbras a l'entorn de l'artista e de l'òbra modificar
en suedés modificar
- Jörn Donner: Djåvulens ansikte - Ingmar Bergmans filmer... 1962
- Stig Björkman, Torsten Manns & Jonas Sima: Bergman om Bergman: Intervjuer med Ingmar Bergman 1970
- Maaret Koskinen: I begynnelsen var ordet - Ingmar Bergman och hans tidiga författarskap... 2002
- Henrik Sjögren: Lek och raseri - Ingmar Bergman teater 1938-2002... 2002
- Mikael Timm: Lusten och dåmonerma: boken om Bergman 2008
en anglés modificar
- Stig Björgman, Torsten Manns & Jonas Sima: Bergman on Bergman: Interviews with Ingmar Bergman... revirat per Paul Britten Austin, Simon & Schuster Nòva York 1973
- Filmmakers on filmmaking: the American Film Institute seminars on motion pictures and television (edited by Joseph McBride). Boston, Houghton Mifflin Co., 1983.
- Images: my life in film, Ingmar Bergman, Translated by Marianne Ruuth. New York, Arcade Pub., 1994.
- The Magic Lantern, Ingmar Bergman, Translated by Joan Tate New York, Viking Press, 1988.
en castelhan modificar
- Ramón Company & Juan Miguel: Ingmar Bergman, buscador de perlas Ediciones Cátedra Madrid 1990
- Pedro Jesús Teruel & Ángel Pablo Cano: Ingmar Bergman, buscador de perlas. Cine y filosofia en la obra de un maestro del siglo XX... Morphos ediciones Murcia 2008
en francés modificar
- Francis Guyon & Jean Béranger: Ingmar Bergman... revista Premier Plan Lion 1964
- Olivier Assayas: Conversation avec Bergman... ed. Cahiers du Cinéma París1990
- Joseph Marty: Ingmar Bergman, Une poétique du désir... Éditions du Cerf idem 1991
- N.T. Binh: Ingmar Bergman, Le Magicien du Nord... Découvertes Gallimard id 1993
- Jacques Aumont: Ingmar Bergman: Mes films sont l'explication de mes images Cahiers du Cinéma/Auteurs id 2003
- Jean Narboni: En présence d'un clown, de Bergman Edicions Yellow Now Brussèlas 2009
en italian modificar
- Guido Aristarco: I sussuri e le grida... Sellerio editore 1988
- Stig Björkman & Olivier Assayas: Conversazione con Ingmar Bergman... Lindau 1990
- Sergio Trasatti: Ingmar Bergman... Il Castoro Cinema 1993
- Sergio Arecco: Ingmar Bergman.Segreti e maqgie... Le Mani 2000
- Aldo Garzia]: Fårö, la Cineccittà di Ingmar Bergman... Sandro Tetti editore 2001
- Fabrizio Marini: Ingmar Bergman.Il settimo sigillo... Lindau 2002
- Sergio Trasatti: Ingmar Bergman... Il Castoro Cinema n. 156 Editrice Il Castoro 2005
- Alberto Corsani: Il libro che affiora.Suggestioni dal cinema di Ingmar Bergman... Edizioni SEB 2008
- Francesco Netto: Ingmar Bergman.Il volto e le maschere... Edizioni Ente dello Spettacolo 2008
- Antonio Costa: Ingmar Bergman... Marsilio Collana ''Sequenze d'autore'' a cura di Paolo Bertetto Venècia 2009
- Aldo Garzia: Bergman.The Genius... Editori Riuniti University press Roma 2010
Vejatz tanben modificar
Ligams extèrnes modificar
- (en) (sv) Fondacion n'Ingmar Bergman
- (en) (en) Ingmar Bergman sus l’Internet Movie Database
- (en) Bergmanorama
Ligams videografics modificar
- sus YouTube... mai de 3650 documents subre n' Ingmar Bergman en picar coma clau Ingmar Bergman
Nòtas & referéncias modificar
<references>
- ↑ Se consideram la qualitat absoluda dels sius scenaris e dialògs originals coma d'òbras de verai literàrias, equivalentas d'òbras teatralas per exemple o sas quitas peças de teatre... idem son jornal personal e sas reflexions generalas... Çò ne tormarem mencionar.
- ↑ La siá maire naturala fin finala se ne disiá Hedvig Sjöberg...
- ↑ Dins Det sjund inseglet / Lo Seten sagèl 1957...
- ↑ Dins Laterna magica, autobiografia... op cit
- ↑ Dins Tystnaden / Lo Silenci 1963...
- ↑ Decernit per una jurada de critics daneses dempuèi 1948...
- ↑ Sic !
- ↑ Sic e tornar sic !!!
- ↑ id est British Academy Films and Television Awards...