Extincion Permian-Triassic
L’extincion Permian-Triassic es una extincion massisa que se debanèt i a 252 milions d'ans. Marca lo limit entre lei periòdes geologics dau Permian e dau Triassic e, d'un biais pus generau, entre lo Paleozoïc (èra primària) e lo Mesozoïc (èra segondària). Crisi biologica pus importanta de l'istòria de la Tèrra, entraïnèt la disparicion de 95 % deis espècias marinas e de 70 % dei vertebrats terrèstres. Pasmens, en despiech d'aquela importància, sei causas e son debanament precís son encara mau coneguts.
Causas modificar
Lei causas de l'extincion Permian-Triassic son l'objècte de debats importants. Leis ipotèsis principalas pòdon èsser recampadas en dos ensembles distints. Lo premier implica de mecanismes aguent entraïnat una degradacion progressiva dei condicions climaticas :
- una aumentacion dau nivèu de la mar auriá modificat la circulacion termoalina e causa un cambiament climatic major marcat per una ariditat extrèma[1].
- la mesa en plaça de Pangèa, un supercontinent unic, auriá demenit la longor dei litoraus e aumentat l'ariditat dei regions interioras. La consequéncia seriá estada una reduccion dau nombre d'ecosistèmas e una disparicion massisa d'espècias[2].
- un ensemble de fenomèns tectonics, començats i a 265 milions d'ans, auriá entraïnat una demenicion dau nivèu deis oceans en causa d'afondraments dins lei regions de dorsalas. La variacion dau nivèu deis aigas auriá causat de transformacions climaticas importantas que foguèron agravadas per una aumentacion de l'activitat volcanica dins lei regions dei Trapps d'Emeishan (258 Ma) e dei Trapps de Siberia (251 Ma). En parallèl, la baissa de l'ocean mondiau e l'aumentacion de la concentracion de dioxid de carbòni dins l'atmosfèra auriá alora permés la liberacion de quantitats importants de sulfur d'idrogèn, un gas toxic.
Lo segond ensemble de teorias considèra un eveniment catastrofic coma causa premiera de l'extincion :
- l'erupcion d'un supervolcan en Siberia auriá menat a un refrejament globau dau clima e a una acidificacion deis aigas[3][4]. Lei Trapps de Siberia serián lei vestigis d'aquela erupcion. Aquela ipotèsi es generalament la pus acceptada au sen de la comunautat scientifica.
- un impacte d'asteroïde dins l'emisfèri sud auriá engendrat d'ondas sismicas massisas qu'aurián permés la mesa en plaça dau supervolcan de Siberia. Dos cratèrs son sospichats : un cratèr de 170 km de diamètre au nòrd-oèst d'Austràlia e un cratèr de 480 km en Antartida.
Debanament modificar
Lo debanament de l'extincion es encara l'objècte de debats. L'existéncia d'un a tres pics principaus es prepausada per explicar lei fossils observats. La crisi sembla durar 4 a 5 milions d'ans e èsser caracterizada per una aumentacion importanta de la temperatura. Dins lei regions eqüatorialas, de temperaturas de 50 a 60 °C semblan probablas. La temperatura deis oceans i auriá alora agantada 40 °C. En parallèl, l'erupcion dei Trapps de Siberia auriá liberat de quantitats fòrça importantas de niquèl. Aqueu metau auriá agut d'efiechs toxics per la vegetacion, çò que menèt a una demenicion dei populacions animalas. En parallèl, auriá benlèu favorizat la proliferacion de bacterias qu'aurián produch de metan. Auriá tanben favorizat la liberacion de sulfur d'idrogèn car lei populacions de microorganismes capables de consumar aqueu gas aumentèron durant la crisi.
Consequéncias modificar
La crisi entraïnèt la disparicion de 95 % deis espècias marinas e de 70 % dei vertebrats terrèstres[5]. Lei vegetaus foguèron tanben durament tocats mai lo taus de disparicion es mens clar. Lo restabliment d'una biodiversitat comparabla a aquela de la fin dau Permian sembla lòng. Es generalament estimat a 100 milions d'ans e fòrça ecosistèmas dau Triassic paréisson paures e instables. Pasmens, aquela vision foguèt en partida còntradicha per la descubèrta recenta d'un ecosistèma ben diversificat dins de fossils datant de 250,6 Ma en Idaho[6]. Se fau nòtar que la crisi Permian-Triassic es a l'origina de l'emergéncia dei dinosaures.
Annèxas modificar
Liames intèrnes modificar
Bibliografia modificar
- (en) When Life Nearly Died : The Greatest Mass Extinction of All Time, Thames & Hudson, 2005.
- (en) Vincent E. Courtillot e Paul R. Renne, « On the ages of flood basalt events », Comptes Rendus Geoscience, vol. 335, n° 1, genier de 2003, pp. 113–140.
Nòtas e referéncias modificar
- ↑ (en) L. H. Tanner, S. G. Lucas e M. G. Chapman, « Assessing the record and causes of Late Triassic extinctions », Earth-Science Reviews, vol. 65, n° 1-2, 2004, pp. 103-139.
- ↑ (fr) Jean-Christophe Guéguen e David Garon, Biodiversité et évolution du monde fongique, EDP Sciences, 2015, p. 99.
- ↑ (en) Stephen E. Grasby, Hamed Sanei e Benoit Beauchamp, « Catastrophic dispersion of coal fly ash into oceans during the latest Permian extinction », Nature Geoscience, vol. 4, 23 de genier de 2011, pp. 104–107.
- ↑ (en) Alexandra Witze, « Acidic oceans linked to greatest extinction ever : Rocks from 252 million years ago suggest that carbon dioxide from volcanoes made sea water lethal », Nature, 9 d'abriu de 2015.
- ↑ (en) S. Sahney e M. J. Benton, « Recovery from the most profound mass extinction of all time », Proceedings of the Royal Society B., vol. 275, n° 1636, 2008, pp. 759–765.
- ↑ (en) Arnaud Brayard et al., « Unexpected Early Triassic marine ecosystem and the rise of the Modern evolutionary fauna », Science advances, vol. 3, 15 de febrier de 2017, pp. 1-11.