Coriolanus
Coriolanus (Coriolan) es una tragèdia de William Shakespeare, seriá estat escricha entre 1605 e 1608. La pèça se basa sus la vida del líder roman legendari Caius Marcius Coriolanus. La tragèdia es de las darrièras escrichas per Shakespeare, amb Antony and Cleopatra.
Coriolanus es lo nom donat a un general roman après que donèt mai d'un succès militari a Roma contra diferentas revòltas desfisant lo govèrn. Seguent aqueste succés, Coriolanus dintra en politica e cerca lo lideratge. Son temperament conven gaire per venir un líder popular es lèu destituit, alara s'alinha per acordar sa idèas segon sa çò que vòl. Las alianças que fabrega sus son camin causan sa pèrda finala.
Personatges modificar
Romans
- Caius Marcius – mai tard escaissat Coriolanus
- Menenius Agrippa – Senator de Roma
- Cominius – Cònsol e cap de l'armada
- Titus Lartius – General roman
- Volumnia – Maire de coriolanus (istoricament, Veturia)
- Virgilia – Esposa de Coriolanus
- Lo Jove Martius – Filh de Coriolanus
- Valeria – casta demoisèla de Roma e amiga de la familha de Coriolanus
- Sicinius Velutus – tribun
- Junius Brutus – tribun
- Ciutadans romans
- Soldats romans
- Eraud roman
- Senators romans
Vòlcs
- Tullus Aufidius – general de l'armada volca
- Lòctenant d'Aufidius
- Servicials d'Aufidius
- Conspirators amb Aufidius
- Adrian – Espia volca
- Nicanor – Roman traïdor
- Nòbles vòlcs
- Citadansvòlcs
- Soldats vòlcs
autres
Sinòpsi modificar
La pèça se dobrís a Roma pauc après l'expulsion of del rei Tarquin. Se debanan de revòltas, après que l'accès als granièrs foguèt refusats als ciutadans ordinaris. Los insurgents son subretot encolerats contra Caius Marcius,[1] un general Roman remarcat a qui reprochan la pèrda del gran. Los insurgents encontran una patriciana nomenada Menenius Agrippa, e lo quite Caius Marcius. Menenius ensag de calmar los insurgents, alara que Marcius es dobertament mespresiu, e dich que los plebèus son pas dignes del gran que lor defautan lo sercivi militari. Dos dels tribuns de Roma, Brutus e Sicinius, denoncian Marcius a l'amagat. Se'n va de Roma après las novèlas qu'arriban l'armada Volca pel prat.
Lo cap de l'armada Volca, Tullus Aufidius, a combatut Marcius en mantunas occasions e lo considèra coma enemic jurat. L'armada Romana es comandada per Cominius, amb Marcius coma adjunt. Alara que Cominius mena sos soldats a l'encontra de l'armada d'Aufidius, Marcius mena un recampament contra la ciutat Volca de Corioli. Lo sètge de Corioli es d'en primièr infructuós, mas Marcius capita a forçar la dobertura de las pòrtas de la ciutat, e los Romans la conquerisson. Quitament s'es agotat per la batalha, Marcius marcha aviat per rejònher Cominius e combatre d'autras fòrças Volcas. Marcius e Aufidius fan un combat singular, que s'acaba sonque quand los soldats personals d'Aufidius son entraïnats luènh de la batalha.
En reconeissença de son grand coratge, Cominius dona a Caius Marcius l'agnomen, (escais oficial), de Coriolanus. A lor retorn a Roma, la maire de Coriolanus, Volumnia encoratja son filh a venir cònsol. Coriolanus esita, mas se somet als desirs de sa maire. Ganha sens esfòrç lo sosten del Senat roman, e sembla a primièra vista tanben ganahar los plebèus. Mas, Brutus e Sicinius planifican la desfacha de Coriolanus e empusan una autra revòlta en oposicion a çò que venga cònsol. En fàcia d'aquesta oposicion, Coriolanus s'enrabia e s'escampa sul concèpte de lei populara. Compara lo fach de permetre als plebèus d'aver lo poder suls patricians a permetre als ''còrbs de picar los aglas". Los dos tribuns condemnan Coriolanus coma traïdor per sas paraulas, e ordonan son bandiment. Coriolanus torna qu'es el de bandís Roma de sa preséncia.
Après aver èsser exiliat de Roma, Coriolanus cerca Aufidius dins la capitala Volca, Antium, e ofrís qu'Aufidius lo tua ofensat que lo país lo fòrabandiguèt. Esmogut per son malastre e onorat de se batre a costat del grand general, Aufidius e sos superiors abraçan Coriolanus, e li permeton de menar un novèl assalt contra Roma.
Roma, en panica, ensag desesperadament de persuadar Coriolanus d'arrestar sa crosada crusada venjadoira, mas Cominius e Menenius campitan pas. Fin finala, Volumnia es mandada per encontrar son filh, acompanhada de l'espoda de Coriolanus, Virgilia, de lor enfant, e de la casta damoisèla Valeria. Volumnia capita a dissuadir son filh de destruïre Roma, e Coriolanus puslèu conclutz un tractat de patz entre Vòlcs e Romans. Quand Coriolanus torna a la capitala Volca, de conspirators, organizats per Aufidius, lo tuan per sa traïson.
Fonts modificar
Coriolanus es grandament basat sus "Life of Coriolanus" de Thomas North, traduccion de Las vidas dels nòbles grècs e romans de Plutarc (1579). La formulacion del discors de Menenius al subjècte del còrs politic ven de Remaines of a Greater Worke Concerning Britaine de William Camden, (1605),[2][3] ont lo Papa Adrian IV compara un govèrn plan menat a un còrs que "totas las partidas complisson los foncions, sol l'estomac demora inactiu e consomís tot;" la fabla fa allusion al Livy de Philemon Hollandand tanben tornant al Policraticus de John of Salisbury (font Camden) e A Marvailous Combat of Contrarieties de William Averell's (1588).[4]
D'autras fonts foguèron suggeridas, mas son pas gaire seguras. Shakespeare se seriá inspirat de Ad Urba condita de Tit Livi, traduch per Philemon Holland, e benlèu digèst de Tit Livi per Lucius Annaeus Florus; ambedos tèxtes utilizats comunament de las escòlas Elisabetanas. Lo discors de Machiavèl sus Tit Livi èra disponible dins de traduccion manuscrichas, e poiriá aver estat utilizat per Shakespeare.[5] Taben a podut utilizar la "Font originala de Plutarc, las Antiquitats Romanas de Dionís d'Alicarnas,[6] e tanben la sieuna gramatica escolar de Costuma e lei romana".
Datacion del tèxte modificar
Gaireben totes los savents datan Coriolanus del periòde 1605–10, amb 1608–09 mai considerat, pasmens se las pròvas disponiblas permeton pas granda certitud.
La pèça foguèt publicada pel primièr còp dins lo First Folio de 1623.
Analisi e critica modificar
A. C. Bradley descriu aquesta pèça coma "bastit a grand escala,"[7] coma King Lear e Macbeth, mas se difencia d'aqueles dos cap d'òbra d'un biais important. Lo guerrièr Coriolanus es benlèu lo mai opac dels eròis e de las eroïnas de las tragèdias de Shakespeare, rarament pausa de monològs o de revelacions suls motius tenent a son isolacion crane de la societat Romana. Dins aqueste sens, sembla mens als eròis e eroïnas Shakespearencs eterencs e soscaires coma Macbeth, Hamlet, Lear e Cleopatra, e semblan mai als personatges anciants de la literatura classica coma Aquilles, Ulisses, e Enèu—o, tornant cap a la creacion literària de l'epòca de Shakespeare, lo conquistaire de Marlowe, Tamburlaine, que l'ufan militar encontra de parallels dins Coriolanus. Los lectors e espectators lo vegèron coma un personatge sens simpatia, tanben son ufan caustic es estranh, gaireben a vegadas delicatament equilibrat per son esitacion a lausar sos compatriotas e sa reticéncia d'utilizar e a calomniar per de ganhs politicas. Sa repugnança a èsser lausat poiriá èsser vist coma una expression de son ufan; se considèra del sieu imatge, considerant qu'acceptar lo laus poiriá implicar qu'aquesta valor siá afectada per l'opinion dels autres sus el. Aquesta pèça es mens jogada que las autras tragèdias, e es pas universalament considerada coma cap d'òbra. Dins son libre Shakespeare's Language, Frank Kermode descriu Coriolanus coma "probablament la mai feròçament e engenhosament planificada e formulada de totas la tragèdias".[8]
T. S. Eliot famosament proclamèt Coriolanus coma superior a Hamlet dins The Sacred Wood, ont nomena l'anciana pèça, amb Antony and Cleopatra, la capitada tragica màger del Bard. Eliot escriu un poèma en doas partidas sus Coriolanus, "Coriolan" (una alternativa de Coriolanus); tanben fa allusion a Coriolanus dins un passatge de son The Waste Land escrivent, "Reviscolar per a moment un Coriolanus tencat."[9]
Coriolanus a la distinccion d'èsser una de las raras pèças de Shakespeare bandida dins de democracias al temps moèrnes.[10] Foguèt brèvament enebida en França a la fin dels ans 1930 per causa qu'utiliza d'elements fascistas, e Slavoj Žižek notèt son interdiccion dins l'Allemanha de postguèrra a cause d'intens militarisme.[11]
Los personatges de Coriolanus son mens familiars que los personatges deTroilus and Cressida o Antony and Cleopatra, pasmens se partejan d'interesses tematics amb aquestas pèças.[12]
Referéncias modificar
- ↑ Spelled Martius in the 1623 Folio, otherwise known as Marcius, i.e., a member of the gens Marcia.
- ↑ R.B. Parker, ed. Coriolanus (Oxford: Oxford University Press, 1994), 17–21.
- ↑ [1] Furness, Horace Howard, The Tragedie of Coriolanus (Philadelphia: J.B. Lippincott, 1928), p. 596.
- ↑ University of Michigan, The Royal Shakespeare Company, Michigan Residency, 2003Modèl:Dead link Retrieved 15 March 2013.
- ↑ Parker, 18–19
- ↑ Parker, 18
- ↑ Bradley, Shakespearean Tragedy
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ Parker 123
- ↑ Coriolanus, William Shakespeare and Lee Bliss, Cambridge University Press, 2000, pg. 32.
Ligams extèrnes modificar
- Tèxte de la pèça de Shakespeare:
- – Full text of Shakespeare's play
- The Tragedie of Coriolanus – HTML version of this title.
- Coriolanus by William Shakespeare – text from Project Gutenberg.
- Coriolanus at the British Library
Modèl:Librivox bookLibriVoxModèl:Librivox book
- Coriolanus – Scene-indexed and searchable version of the play.
- Vida de Coriolanus de Plutarc:
- Plutarch's Life of Coriolanus – 17th century English translation by John Dryden
- Plutarch's Life of Coriolanus – 19th century English translation by Aubrey Stewart and George Long
- Modèl:IMDb titleIMDb
