Charlie Chaplin
Charles Spencer Chaplin, Jr., mai conegut coma Charlie Chaplin (Londres, 16 d'abril de 1889 - Corsier-sur-Vevey, Soïssa, 25 de decembre de 1977) foguèt un actor anglés. Es conegut per los filmes muts) e tanben coma realizador de cinèma. Inventèt un personatge peculiar, Charlòt (nomenat "Carlitos" a Brasil, e "The Tramp", valent a dire "lo vagabond", en anglés) que venguèt lo personatge central de sos films e posteriorament una icòna del cinèma mut. Es considerat coma un dels melhors mims e de las palhassas mai prestigiosas de l'istòria del cinèma.
|
Charlie Chaplin
| |
|---|---|
 | |
| Naissença | 16 d'abril de 1889 Walworth, Londres |
| Decès | 25 de decembre de 1977 Corsier-sur-Vevey, Soïssa |
| País d'origina | Anglatèrra |
| Nacionalitat | |
| Profession | actor e realizator de cinèma |
| Ocupacion | |
| Luòc de trabalh | |
| Distincions | |
En 1919, per tal de protegir sos interèsses e d'aver un contraròtle total sus sos films, Chaplin decidiguèt amb qualques collègas actors de fondar la companhiá cinematografica United Artists. A partir de 1940, la popularitat de Chaplin davalèt rapidament. Dins un ambient marcat per la suspicion dels comunistas caracteristic de la Guèrra Freja, las criticas per sos maridatges amb de femnas mai joves, sos problèmas amb los tribunals per de demandas de paternitat, e una enquèsta portada per l'FBI, l'artista se vegèt obligat de s'installar en Soïssa.
Chaplin èra un perfeccionista, escriviá, dirigissiá, produsissiá, fasiá l'actor, editava e fasiá la musica de sos films.
Sa carrièra artistica durèt mai de 75 ans. Sa filha, Geraldine Chaplin, es tanben una actritz.
Biografia modificar
Enfància modificar
Charles Spencer Chaplin nasquèt a Londres en 1889 dins una familha modèsta d'artistas de music-hall. Sa maire, Hannah Chaplin, filha d'un sabatièr, faguèt sa carrièra artistica sens gaire succès jol nom de Lily Harley. Aviá ja agut un filh de paire desconegut, Sydney John, abans son maridatge amb lo paire del futur actor, Charles Chaplin Sr., un cantaire pro popular. Lo parelh se disseparèt a l'entorn de 1891 aprèp que la maire aguèsse una relacion amb un autre cantaire de music-hall, Leo Dryden. Amb aqueste, en 1892, Hannah aguèt un tresen enfant, Wheeler Dryden, lo segond mièg-fraire de Charlie Chaplin.
L'enfància de Chaplin foguèt fòrça dura e miserabla que se vegèt confrontat d'ora a la pauretat e a de dificultats de tota mena. Viviá amb sa maire e son fraire Sydney a Kennington, un districte paure de Londres. Hannah aviá pas de salari e ganhava de moneda ocasionalament quand s'ocupava d'enfants e en cordurar, e lo paire subveniá pas ges a las despensas de la familha. Aprèp la malautiá de la maire e son admission dins un espital en mai de 1896, los enfants foguèron mandats dins un ostal de trabalh. Tornèron trobar sa maire al cap de 18 meses mas aquesta se vegèt obligada de portar tornarmai los pichòts e l'ostal de trabalh en julh de 1898.
Qualques meses aprèp, en setembre de 1898, Hannah Chaplin acabèt per èsser internada dins l'asil psiquiatric de Cane Hill qu'èra venguda psicotica, probablament per encausa de la sifilis e de la malnutricion. Durant lo temps de l'internament Charlie e son fraire Sydney anèron viure amb lo paire, que gaireben coneissián pas. Aqueste, victima d'alcoolisme, se moriguèt dos ans mai tard, a l'edat de 38 ans, d'una cirròsi del fètge. Ja que Hannah Chaplin èra dintrada dins un periòde de remission recuperèt sos dròlles mas tornèt emmalautir tre mai de 1903. Charlie, qu'aviá en aquel temps 14 ans, deguèt portar sa maire a l'espital e tornarmai foguèt internada a Cane Hill. Visquèt sol durant qualques jorns sens gaire sòus nimai de que manjar fins que son fraire Sydney, que s'èra engatjat dins la Marina, tornèt.
Començament de la carrièra artistica modificar
Parallèlament Chaplin aviá començat sa carrièra artistica fòrça jove. Sas primièras aparicions sus la scèna remontan al temps qu'aviá cinc ans qu'aguèt de remplaçar sa maire durant un espectacle que se debanava mal. Mas es subretot quand faguèt sos nòu ans que s'engatgèt a debon sus aquesta via, encoratjat per sa maire. Aital, gràcias als contactes del paire, Chaplin venguèt membre d'una tropa de 8 dròlles, sonada the Eight Lancashire Lads clog-dancing troupe, e comencèt a far de viradas dins mantun music-hall d'Anglatèrra de 1899 a 1900. L'enfant trabalhava dur e los espectacles coneissián cèrt succès, pasmens aquesta mena de divertiment basat subretot sus la dança lo satisfasiá pas gaire e se pensava ja de crear de numèros de comèdia.
Afogat per l'idèa de venir artista abandonèt l'escòla a 13 ans e comencèt alara a trabalhar dins mantun emplec. L'an seguent s'inscriguèt dins una agéncia teatrala del barri de West End. Lo director sentiguèt lo potencial del dròlle e li donèt rapidament son primièr ròtle dins la pèça Jim, a Romance of Cockayn de H. A. Saintsbury. A mai se l'òbra coneguèt pas una capitada comerciala, l'interpretacion comica de Chaplin foguèt lausada dins mantuna revista. Saintsbury li trobèt puèi un ròtle dins la produccion de Sherlock Holmes dirigida per Charles Frohman, qu'i interpretava Billy dins tres viradas que se faguèron per tot lo país. Sa prestacion foguèt tant exaltada pels critics que foguèt lèu demandat a Londres per jogar aquel ròtle al costat de William Gillette, l'interprèt original d'Holmes. Quand aviá 16 ans, Chaplin interpretèt son ròtle al Teatre del Duc de York d'octobre a decembre de 1905. Aprèp una darrièra virada de Sherlock Holmes a la debuta de 1906, quitèt aquela produccion que i aviá participat mai de dos ans e mièg.
Tot bèl just aprèp d'aver laissat enrè aquela entrepresa, trobèt lèu de trabalh dins una autra companhiá e partiguèt far de viradas amb son fraire, que seguissiá tanben una carrièra d'actor, dins una comèdia sonada Repairs. En mai de 1906, Chaplin s'integrèt dins la tropa juvenila, lo Casey's Circus, e i joguèt de pèças popularas burlescas pieces. Capitèt de s'impausar rapidament coma lo protagonista principal de l'espectacle. Quand la formacion acabèt sa virada en julh de 1907, lo jove actor qu'aviá tot escàs 18 ans èra vengut un comedian e comic experimentat. Pr'aquò aguèt de mal per trobar mai de trabalh e son primièr ensag d'una carrièra en solista coneguèt un fracàs seriós.
D'aquela passa, son fraire Sydney èra dintrat tre 1906 dins la prestigiosa companhiá de comedians dirigida per Fred Karno. Dos ans mai tard, a l'entorn de 1908 èra vengut una de las figuras mai famosas demest totes los actors. En febrièr d'aquel meteis an, capitèt de far engatjar Charlie per un periòde d'ensag de doas setmanas. Malgrat la marrida impression que Karno aguèt tre la debuta del jove Chaplin, que pensava qu'èra tròp vergonhós per far de teatre, Charlie faguèt una prestacion remarcada tre sa primièra nuèch al London Coliseum, çò que faguèt que son contracte amb la tropa foguèt signat gaireben sulpic.
Bibliografia modificar
- Charles Chaplin: My Autobiography. Simon & Schuster, 1964.
- Charles Chaplin: Die Geschichte meines Lebens. Fischer-Verlag, 1964. (germ.)
- Charlie Chaplin Die Wurzeln meiner Komik in: Jüdische Allgemeine Wochenzeitung, 3 March 1967, gekürzt: wieder ebd. 12.4. 2006, S. 54 (germ.)
- Chaplin: A Life by Stephen Weissman. Arcade Publishing 2008.
- Charles Chaplin: My Life in Pictures. Bodley Head, 1974.
- Alistair Cooke: Six Men. Harmondsworth, 1978.
- S. Frind: Die Sprache als Propagandainstrument des Nationalsozialismus, in: Muttersprache, 76. Jg., 1966, S. 129–135. (germ.)
- Georgia Hale, Charlie Chaplin: Intimate Close-Ups, edited by Heather Kiernan. Lanham: Scarecrow Press, 1995 and 1999. ISBN 978-1-57886-004-3 (1999 edition).
- Victor Klemperer: LTI – Notizbuch eines Philologen. Leipzig: Reclam, 1990. ISBN 978-3-379-00125-0; Frankfurt am Main (19. A.) 2004 (germ.)
- Charlie Chaplin at Keystone and Essanay: Dawn of the Tramp, Ted Okuda & David Maska. iUniverse, New York, 2005.
- Chaplin: His Life and Art, David Robinson. McGraw-Hill, second edition 2001.
- Chaplin: Genius of the Cinema, Jeffrey Vance. Abrams, New York, 2003. ISBN 978-0-8109-4532-6
- Charlie Chaplin: A Photo Diary, Michel Comte & Sam Stourdze. Steidl, first edition, hardcover, 359pp, ISBN 978-3-88243-792-8, 2002.
- Chaplin in Pictures, Sam Stourdze (ed.), texts by Patrice Blouin, Christian Delage and Sam Stourdze, NBC Editions, ISBN 978-2-913986-03-9, 2005.
- Double Exposure: Charlie Chaplin as Author and Celebrity, Jonathan Goldman. M/C Journal 7.5.
- Charlie Chaplin's World of Comedy, Wes D. Gehring, 1980.
