Turcmenistan : Diferéncia entre lei versions

[[Turcmenistan]] (''Türkmenistan'' en [[turcmèn]] ''Türkmenistan'') es un país d'[[Asia]] qu'a pas cap de frontièra maritima. Confronta [[Cazacstan]] e [[Ozbequistan]] al nòrd, [[Afganistan]] a l'èst, [[Iran]] al sud e la [[mar Caspiana]] a l'oèst. CapitalaSa :capitala es [[Ashgabat]].

Lo territòri delde Turcmenistan es estat poblat dempuèi l'antiquitat. Las tribustribús turcmenturcmènas consacradas a la creacion de [[caval]]s arribèron al territòri en temps remòts, possiblament procedentesoriginàrias de las montanhas d'[[massís de l'Altai|Altai]], e s'establiguèron als entorns del desèrt de Karakum, en arribant fins a [[Persia]], [[Siria]] e [[Anatolia]].

L'armada [[Empèri Rus|russa]] faguèt la siá intrada endins lo territòri entre los decènnis de [[annadas 1860|1860]] e [[annadas 1870|1870]]. LoEn [[1869]], se creèt lo pòrt de [[Krasnovodsk]], e ja loen [[1874]] se consolidèt la preséncia russa amb la creacion del districte militar de Transcàspia. Annexèt pel [[empèri Rus]] dintratz [[1865]] e [[1885]], loen [[1890]] lo contraròtle rus sus Turcmenistan èra complet.

LoEn [[1917]] arribèron d'aires de revolucion, e durant la guèrra civila ([[1918]]-[[1920]]) lo TurkmenistanTurcmenistan foguèt tanben en las tèstas de batalha. Un còp establit laestablida l'[[Union Sovietica]], lo territòri de Transcàspia (reorganizat dempuèi lo [[1921]] coma [[Turquestan]]) s'establiguèt coma una republica autonòma, per passar aquel meteis an a èsser una de las republicas constituentas de l'Union.

DurantA aquela epòca, se fixèron las frontièras de la republicaRepublica sovieticaSovietica, e se desvolopèron d'ambiciosesde projèctes ambicioses per aprofechar los sieus recorses naturalesnaturals pel benefici de l'Union Sovietica. Se creèron tanben de sistèmas d'[[irrigacion]] e pauc a pauc la produccion de coton e petròli se convertiguèt envenguèt una de las activitats economicas principalas.

Après la dissolucion de l'Union Sovietica, loTurcmenistan Turkmenistan se convertiguèt dinsvenguèt un estat independent. Lo controvertit president [[Saparmurat Niyazov]] a dominat la vida politica del país dempuèi alavetz.

[[Fichièr:Turkmenistan satellite photo.jpg|thumb|Mapa delde TurkmenistanTurcmenistan en vista de satellit.]]

TurkmenistanTurcmenistan a una superfícia de 488.100 {{unitat|488100|km²}}, que 90% ne son cobèrtcobèrts pel desèrt del [[Karakum]].

Los rius principals son l'[[Amu Daria]], l'Atrek e lo Murgab. En lo que tanh a la còsta turcmenaturcmèna que possedís sus la [[mar Caspiana]], es plana a la mitat septentrionala e escarpada al centre e al sud. A la part septentrionala i a la baia de Türkmenbaşy, la peninsula del meteis nom e lo gòlf de Garabogazköl, ocupat per una granda palun d'aiga salada. Entre aquel gòlf e lo [[mar d'Aral]] se tròba lo lac Sariqamish, apertenent al TurkmenistanTurcmenistan e a l'[[Ozbequistan]].

Lo climat[[clima]] es subtropical desèrticdesertic, amb pauca pluèja. Los vents i son cauds e shutssecs, e la màger part de la precipitacion se concentra entre genièr e mai. La pluèja annala alen TurkmenistanTurcmenistan es inferiora als 200 mm. Existisson de menudas zònas de [[bòsc]] dins las tèrras nautas del SO e SE.

La populacion, d'unesaperaquí 4,5 milions d'abitants, se dividís en 77% de turcmèns, 9,2% d'ozbècs e 6,7% de russosrusses, del temps que los tatars, los alemands e d'autras comptan amb 5%. La lenga oficiala e tanben majoritària es lo [[turcmèn]], qu'es parlat per 72% de la populacion, seguida pel [[rus]], principalament dins las vilas, amb 12%, e l'[[ozbèc]], qu'es la lenga de 9%. Existís tanben una diversitat de religions, doncas que se plan 89% son [[islam|musulman]] e 9% son de membres de la glèisaGlèisa ortodoxaOrtodòxa russaRussa, la rèsta apertenon a pichonasde minoritats pichonas, e qualques unas d'elas, coma los [[Testimònis de Jehovà]], patisson la manca de libertat religiosa.