|
A comptar de l'an [[1925]] l'economia mondiala viu en un ambient d'optimisme, mas i a dos procèsses que pòdon pas se manténer de forma indefinida: la superproduccion e l'especulacion.
La '''superproduccion''' se considèra unanimement coma la en causant de la depression que s'inicia l'an 1929. Durant la [[Primièra Guèrra Mondiala]] los estatestats d'Otramar avián desvolopat de determinats sectors industriales amb la hita de suprir las importacions europèas. Acabada la guèrra, la produccion industriala europèa e extraeuropèa se soman, sens que de forma paralelaparallèla aumentèt la consomacion; aquel estat de sobreproduccion general provòca un aument contunhat dels stocks de produchs. L'an [[1925]] qualques produchs basics son pas obtenguts en quantitats fòrça superiors a l'epòca anterior a la guèrra; per contra d'autras, lo petròli, los instruments electrics, la [[seda artificiala]], soslinhan unes indèxes fòrça pus elevats. De las estatisticas se dedusís que l'aument de produccion europèa fins l'an 1925 mantenon un ritme regular; per contra a comptar del 1925, amb una Euròpa ja recuperada, s'aumenta la siá produccion en un contèxt mondial de creissença contunhada.<ref>Fernández, Antonio (1984): ''Historia del mundo contemporáneo''. Barcelona: Vicens Vives, pàgina 367.</ref>
Al bòrd de la superproduccion industriala cal i somar las culhitas agricòlas excepcionalas. Los prèses poguèren se manténer mercésmercé als acòrdis internacionalesinternacionals, mas la se produsir la crisi financièra se van estripar aqueles acòrdis e apareguèron dins lo mercat subitament los excedents acumulats, fach que comportèt un enfonzament catastrofic dels prèses. Jacques Neré<ref>Neré, Jacques (1970): ''1929: anàlisis y estructura de una crisis''. Madrid: Guadiana</ref> partegèt pas aquelas tèsis e documenta que qualques ''stocks'' seguiguèron aumentat, es lo cas del [[coton]], e que la crisi se mai lèu de sosconsum relatiu que de superproduccion: las siás originas serián mai socialas qu'economics. En quin cas que siá, siatz que la produccion agricòla es excessiva, siatz que la capacitat adquisitiva es flaca e la consomacion bassa, los excedents agricòlas venguèron se somar als excedents dels produchs industriales.
Malgrat lo defasament entre produccion e ventas las cotizacions de las valors en borsa quita de pas pujar mercésmercé a l'inflacion del creditcrèdit. Se repartisson de grands beneficis perque las despensas de produccion s'afrontan mercèsmercé a prèstes bancaris; mas èra una situacion artificiala que se podiá pas se manténer totjorn.
L''''ondada d'especulacion''' s'iniciètcomencèt amb sòls e terrens que permetián de plusvaluas dins zònas de vacanças e de sol: lo ''boom'' especulatiu de [[Florida]] n'es un clar exemple doncas que l'aument de negocis de crompa e vendas de solares e de bastissas foguèt notablas durant los ans 1925 e 1926. Los investisseires, obcecats pels ganhs a cuert tèrme cort, investissèron sieus recòrses en sectors abans deprimits - camins de fèrre e de servicis publics -, ont espèran un periòde d'expansion de beneficis anautits. Bona part de las crompas se fan a tèrmes, es a dire, amb sòus a prèst. Capitals flotants, a la recèrca del maximal ganh maximal, passan de [[Londres]] a [[Nòva York]]. L'interès puja del 3,32 al 8,62 durant lo periòde [[1925]] a [[1929]]; fach que faguèt malaisits d'autres prèstes productius e, doncas, drena recorses de capital pas cap a inversions mas cap a prèstes especulatius. La moneda dels bancs sosten de forma preferent als ''brokers'', als corredors de borsa. En consequéncia se culpa a la depression a un sistèma bancari qu'orientava los sieus fons per sosténer alslos especuladors enlòc d'invertirinvestir en sectors vertadièrament productius<ref>Fernández, Antonio (1984): ''Historia del mundo contemporáneo''. Barcelona: Vicens Vives, pàgina 368.</ref>.
== Lo "crack" de la borsa lo 1929 ==
|
