Figon : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació
Capsot (discussion | contribucions)
Cap resum de modificació
Linha 1 :
Lo '''figon''' èra lo nom qu'èra donat pels provençals als parlars ligurians parlats en [[Provença]]. Aqueles parlars existissián a [[Biòt]], [[Valàuria]] (près d'[[Antibol]]), [[Mons (Var)|Mons]] e [[Escranhòla]] (a l'oèst de [[Grassa]]).<ref>[http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5602755f/f359 Paul Sénequier, "Les patois de Biot, Vallauris, Mons et Escragnolles", ''Annales de la Société des lettres, sciences et arts des Alpes-Maritimes'', VI, 1879, p.357]</ref><ref>[http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58339580/f55 Jules Ronjat, ''Grammaire istorique des parlers provençaux modernes'', Montpellier, 1930-1941, p.24]</ref> La preséncia d'aquelesdels parlars èra deguda a de migracions de populacion ligura a partir del sègle XIII (coma a Mons que presenta d'actes d'abitacion en 1260 e 1468). Aital Biòt foguèt repoblat en 1471 per de familhas vengudas d'[[Oneglia]] e Valàuria e en 1501 per de colons de [[Porto Maurizio]] e [[Albenga]].
 
== Variacion lingüistica dins los parlars ==
 
Ronjat indicava dins sa gramatica istorica una identitat entre lo parlar d'Escranhòla e lo de Mons mentre que Biòt e Valàuria avián de varietats diferentas en foncion de l'origina dels abitants primitius. L'explicacion tradicionala de la semblança dels parlars dels dos vilatges seriá deguda a un repoblament d'Escranhòla per de gents de Mons en 1468 o en 1562. Aparentament avián recebut una influéncia occitana pro importanta que n'aviá fach de parlars ibrids pasmens amb de gras diferents. Ronjat aviá observat una impregnacion de traches provençals mai fòrta a Valàuria e que mermava progressivament a Biòt mentre que Mons e Escranhòla semblava mai refractaris a la substitucion.
 
== La substituacion ==
A la fin del sègle XX, a l'epòca que Senequièr faguèt son estudi, lo figon èra ja en via d'extincion. Lo lingüista aviá observat que a Valàuria e a Biòt, los joves parlavan pas mai la varietat local e qu'avián de dificultats per lo comprendre e que la lenga èra emplegada sonque pels vièlhs entre eles. Presagiava la substitucion del figon pel provençal... A Escranhòla tanben lo parlar èra aparentament dintrat dins una etapa de decadéncia e se servava mai que mai, segon lo meteis autor, dins los mases isolats. Per contra a Mons, la varietat autoctòna, tanben sonada monsenc, èra pro plan preservada per encausa de la situacion geografica de la localitat, protegida per son païsatge accidentat e son alunhament dels grands centres e grandas vilas de Provença. Lo monsenc sembla de s'èsser preservat fins a uèi.
 
== Origina del nom ==
Segon [[Frederic Mistral]], lo nom ven del vilatge ligurian de Figonia.<ref>[http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k74854/f1138 Frédéric Mistral, "Figoun", ''Lou Trésor dou Félibrige ou Dictionnaire provençal-français : embrassant les divers dialectes de la langue d'oc moderne'', p.1131]</ref>
 
== Qualques traches del figon ==
=== L'article ===
A Mons e Escranhòla, Senequièr notèt la preséncia de l'article ligur: ''ro'' (m), ''ra'' (f), ''ri'' (m pl.) e ''re'' (f pl.) mentre qu'a Valàuria e a Biòt s'i emplegava l'article general ligur ''o'' (m), ''a'' (f).
 
==Literatura==