Atòm : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Vivarés (discussion | contribucions)
Vivarés (discussion | contribucions)
Linha 57 :
Curiosament, aquesta teoria non ho pas privilegiada durant los sègles seguents e que se la preferí lo concèpte deus tres elements (tèrra, huec, aiga e aire) dinc aus sègles XVI e XVIII.
 
Un pas determinant que hon provesit peus tribalhs peudeu [[Picardia (província)|picard]] [[Antoine Lavoisier]] qui, deu punt de vista de la [[quimia]] e muishè la "conservacion de la matèria", tan vau díser que dens ua reaccion quimica, la massa deus productes reactius qu'ei egala a la massa deus productes generats per la reaccion.
[[Imatge:Plum pudding atom.svg|thumb|100px|right|Perposicion atomica de Thompson : lo ''Pudding'' positiu caupit d'electrons negatius.]]
 
Linha 63 :
[[Imatge:Rutherford atom.svg|thumb|100px|left|Modèl planetari o de Rutherford]]
 
Lo quimista [[russia|rus]] [[Dmitrii Mendeleiev‎]] que publiquè en [[1869]] la [[Taula periodica]] e s'apujant suber las descobèrtas experimentalas e empiricas qui sugereishensuggereishen que, un còp classats los elements en òrdi creishent de massa, be semblan ostentar periodicament proprietats comunas qui tornan regularament.
 
En [[1897]] [[Joseph John Thomson]] descobrí l'[[electron]] en lo bèth identificar com ua particula subatomica en tot muishar que l'atòm (en contradiccion dab l'etimologia deu son nom) qu'èra en vertat divisible. Que perpausè un modèl atomic (uei considerat com faus) on explicava la neutralitat electrica de l'atòm en lo bèth descríver com un ''pudding'' anglés - l'equivalent deu [[clafotís]] occitan - caupit d'electrons negatius.
 
[[Imatge:Barium (Elektronenbestzung).png|thumb|100px|left|Estructura atomica de l'atòm de [[bari]] segon lo modèl de Borh, muishant la reparticion deus electrons]]
En [[1909]] lo modèl deu ''pudding'' que ho avalit per [[Ernest Rutherford]] qui muishè que'n bombardant ua huelha d'[[aur]] dab particulas α qu'ua petita fraccion d'aquestas particulas qu'èra deviadadesviada enlòc de traucar linearament los atòms d'aur. Entà explicar aqueth fenomèn, Rutherford que perpausè lo modèl planetari de l'atòm : un nuclèu hèra petit dab electrons en orbita autorn.
 
En tribalhant sus la [[radioactivitat]], [[Frederick Soddy]] que descobrí, en [[1913]], que per cada element, que pòden existir atòms diferents : los [[isotòp]]s. La medisha annada, [[Niels Bohr]] que muishè que los electrons be son situats sus orbitas determinadas.
Linha 76 :
Durant las annadas [[1920]], lo modèl planetari dab electrons virant suber orbitas precisas que ho remplaçat per la nocion de nubla d'electrons e de probabilitat de preséncia autorn d'ua orbita.
 
A partir de las annadas [[1950]], los scientifics qu'explorèn lo monde jusatomic de las [[particulas elementàrias]] (dab la descobèrta deus [[quark]]s, compausants deus protons e deus neutrons, e deus [[lepton]]s, estant l'electron lo mei famós enter eths) mercés au desvolopament deus [[accelerator de particulas|accelerators de particulas]] qui permeten d'accelerar los atòms en bèth generar impactes enter eths.
 
== Ligams intèrnes ==