Reialme visigòt : Diferéncia entre lei versions
Contengut suprimit Contengut apondut
Cap resum de modificació |
m correccions menoras |
||
Linha 5 :
En [[412]] lo cap [[visigòt]] [[Ataülf]], successor d'[[Alaric I]], venent del nòrd d'[[Itàlia]] (ont aviá ja saquejat Roma), ocupèt [[Provença]] e [[Aquitània]] e cap a 413 [[Narbona]], [[Tolosa]] e [[Bordèu]], amb la màger part de [[Septimània]] e gaireben [[Occitània]] tota. En [[414]] establiguèt una cort a [[Narbona]] e se maridèt amb la princessa romana [[Galla Placídia]], sòrre de l'emperaire [[Onori]]. Coma responsa, lo general roman [[Constanci III|Constanci]] bloquèt los pòrts de Narbonesa, causa qu'obliguèt Ataulf a passar los Pirinèus e s'establir a [[Barcelona|Barcino]], qu'i foguèt assassinat per [[Sigeric]], cap del partit antiroman, que se proclamèt rei dels visigòts.
[[Sigeric]] foguèt lèu assassinat per [[Walia]] (415-419), qu'establiguèt un ''foedus'' amb lo nòu emperaire [[Constanci III]]. Tornèt la princessa [[Galla Placídia]] e obtenguèt gaireben tota la ''Viennensis'', qu'implicava lo domèni efectiu de tota Aquitània, amb coma capitala [[Tolosa]] e [[Bordèu]] en alternància. Incorporiá tanben [[Agen]], [[Engoleime]], [[Saintes]], [[Periguers]] e [[Peitieus]], e s'i establiguèron
Lo sieu successor, [[Teodoric I]] (419-451) assetèt las basas de l'estat visigòt de Tolosa; trenquèt lo pacte amb Roma e assetjèt [[Arle]] en 425 e [[Narbona]] en 436, ben defendudas pel roman [[Aeci]], mas dominèt Tolosa (439) e recuperèt la situacion anteriora. Mantenguèt una aligança amb lo rei dels [[vandal]]s [[Genseric]] fins en 445, e amb los [[sueus]] fins en 449. Foguèt un dels paucs governants amb un domèni efectiu sus la totalitat de l'actual territòri occitan. A la fin del sieu règne s'aliguèt tornarmai amb los romans e moriguèt en luchar amb [[Aeci]] contra los [[huns]] d'[[Atila]] a la [[Batalha dels Camps Catalaunics]].
Linha 19 :
En [[478]] Euric e los visigòts combatèron los [[burgondis]] en [[Vivarés]], e mai tard ([[481]] a [[484]]) ocupèron [[Provença]] inclús [[Arle]] e [[Marselha]]
Se sap pas exactament quora Euric efectuèt la resta de las conquistas, mas sabèm que cap a l'an [[480]] (abans [[481]]) lo comte gòt [[Gauteric]], mandat per Euric, traversèt los Pirenèus e ocupèt [[Pampalona (Navarra)|Pampalona]] e [[Saragossa]]. A la meteissa epòca Euric mandèt una autra expedicion jol comandament del comte [[Eldefred]] cap a la part costièra de la Tarraconesa. La conquista de la [[Cartaginesa]], [[Lusitània]] e [[Betica]] son pas documentadas.
Aquesta expedicion cap a la Tarraconesa comptèt amb la collaboracion del general roman Vicenç, que se sap pas s'èra passat al servici d'[[Euric]], o se èra lo governador militar provincial roman de la Tarraconesa o de l'autra província d'Ispània (dins las cronicas s'i titola ''Dux Hispaniae''). Euric aguèt de se servir de la collaboracion d'un general roman per s'assegurar la somission dels ispanoromans de la Tarraconesa, ont trapèt una resisténcia, probablament dirigida pels grands
Per contra sembla que Gauteric trobèt pas de resisténcia. Mas davant la temor d'un nòu vuèg de poder i aguèt un periòde d'agitacion.
Se sap pas se tota la província Tarraconense se sometèt lèu lèu, mas lo fach certan es que en [[506]] encara se luchava per ocupar [[Tortosa]]. La resisténcia a Tortosa èra dirigida per un ispanoroman nomenat Pèire,
Pèire foguèt vençut e tuat en 506 e la ciutat de Tortosa ocupada, e en aquel moment los visigòts dominavan la totalitat de la Tarraconense e probablament la Cartaginense.
Gauteric conquistèt la Tarraconense orientala e probablament arribèt en Lusitània, mas se supausa que la zona èra disputada tanben pels sueus, ara probablament identificats amb las populacions localas, e que amenaçavan la rèiregarda visigota per las calçadas romanas qu'anavan de [[Braga]] a [[Cesaraugusta]], e per la qu'anava de ''Ocelum Durii'' fins a Cesaraugusta en seguir la linha del riu [[Duero]]. Probablament entre [[480]] o [[481]] e [[490]] la zona centrala d'Ispània foguèt disputada ferotjament entre visigòts e sueus, daissant als primièrs un domeni precari. Sembla que los visigòts avancèron sens trobar fòrça resisténcia e poguèron dominar tota la Cartaginense abans [[483]], e tanben tota o part de [[Lusitània]]. En [[483]] lo visigòt Salla e l'avesque de Mèrida Zenó tornèron bastir un pont roman sus lo [[Guadiana]] a [[Mèrida]] (Emerita Augusta), capitala provinciala de Lusitània (que amb Requiari èra estat la capitala del [[reialme dels sueus]]), segurament après d'un periòde de luchas entre visigòts e sueus, de banditisme e de govèrn pauc eficaç dels proprietaris locals; aquesta inauguracion demostrèt que lo domèni visigòt demorava ben assetat, e que benlèu èra pas mal aculhit per la populacion.
Simultanèament (periòde [[476]]- [[510]]) un nombre relativament important de gòts coloniza las tèrras entre los rius [[Tajo]] e Duero, e entre la frontièra de Galícia (al poder dels sueus) e la Val d'Ebre. En aquesta region foguèron excavadas de nombrosas necròpolis
== Règne d'Alaric II ==
Linha 32 :
En [[486]] los francs de [[Clodovèu]] (filh de [[Khilderic I]] e de la reina turíngia Bisina) desrabèron a [[Siagri]] los sieus domenis en Gàllia septentrionala (al nòrd de [[Léger]]). [[Siagri]] se refugièt a Tolosa, mas Alaric II lo liurèt als francs, e foguèt executat. Amb aquò visigòts e francs venguèron vesins. L'òbra de consolidacion del domeni en Ispània foguèt facha jos lo règne d'Alaric II. Mas benlèu foguèt mai problematica que çò que se podiá pensar. Ocupat amb aquesta tasca, Alaric II considerèt imprudent de s'afrontar als francs per defendre Siagri.
Per defendre las zonas conquistadas a l'occident de
En [[489]] [[Zenó (emperaire)|Zenó de Bizanci]], per desviar los [[ostrogòts]] qu'amenaçavan l'Empèri Oriental, cediguèt al sieu rei [[Teodoric lo Grand]], l'Empèri d'Occident, aital coma lo títol juridic d'Emperaire, renonciant de fach a la ficcion d'èsser l'unic Emperaire.
Linha 40 :
La tension entre visigòts e francs venguèt creissenta a la debuta del sègle VI, e evidenta en [[504]]. Teodoric lo grand, rei dels ostrogòts, faguèt lo mediator entre lo franc Clodovèu e lo visigòt Alaric II, per evitar la guèrra, en capitar que los dos reis s'entrevistèsson en una illa del riu de Léger (que marcava la frontièra) pròche [[Amboise (França)|Amboise]]. S'evitèt amb aquò l'esclatament de la guèrra mas la tension se demesiguèt pas.
Clodovèu (qu'èra catolic) s'aliguèt al rei burgondi [[Gundebald]] (que era arrian com Alaric II). Fin finala la guèrra esclatèt e s'acabarà a la [[batalha de Vouillé]], pròche [[Peitieus]] en [[507]], que Alaric II i foguèt batut e tuat. [[Franc]]s e [[burgundis]] avancèron cap als domenis visigòts, mas l'[[ostrogòt]] Teodoric mandèt de fòrças jol comandament del general Ibbas que capitèron d'ocupar [[Provença]], en empachar que l'ocupèsson los burgondis (que ja i avián penetrat), los derrotant
En 508 los ostrogòts descobriguèron vivent entre los visigòts un nòble nomenat Eutaric, que se pensa, èra descendent dirècte del rei ostrogòt [[Videric]]. Eutaric recebèt la man de la princessa [[Amalasunta]], filha de Teodoric.
| |||