Atòm : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Vivarés (discussion | contribucions)
Vivarés (discussion | contribucions)
m elementària
Linha 34 :
|}
[[Imatge:Helium atom QM.svg|thumb|200px|left|Atòm d'[[èli]] dab la soa nubla eletronica e lo son nuclèu (amplificat suu dessenh)]]
Un '''atòm''' (deu [[grèc]] ''ἄτομος'', {{cita|intrencable}}, eth medish compausat deu [[prefixe]] ''α-'' - "in-" e ''τέμνω'' - {{cita|copar, trencar}} -) qu'ei l'unitat de composicion elementaraelementària de la matèria e de las [[molecula]]s quimicas.
 
Un atòm qu'ei electricament neutre e que's compausa d'un [[nuclèu atomic]] (qui pòrta cargas positivas aperadas [[proton]]s e tanben (generaument) de particulas neutras (aperadas justament [[neutron]]s) e d'[[electron]]s cargats negativament e qui viran autorn deu nuclèu autorn d'ua orbita (de probabilitat de preséncia) determinada.
Linha 44 :
Lo nombre de cargas positivas deu nuclèu (e donc tanben egau au nombre d'electrons qui viran autorn) qu'ei lo nombre atomic de l'atòm e que determina l'element d'aqueth atòm.
 
Lo concèpte d'atòm (l'idea que la matèria que's pòt trencar en partidas elementaraselementàrias qui, eras, no's pòden pas trencar) - com lo son nom grèc ac muicha - que ho perpausat durant l'antiquitat mes non pas ho definitivament adoptada abans lo [[sègle XVIII]].
 
Se lo nombre de protons (egau au nombre d'electrons) b'ei fixe e que determina l'identitat d'un element, lo nombre de neutrons eth (e donc atau lo nombre totau d'elements compausant lo nuclèu) que pòt variar. Dus atòms d'un medish element dab un nombre diferent de neutrons que constitueishen dus [[isotòp]]s d'aqueth element. Un medish element que pòt comptar dab un sarròt d'isotòps.
Linha 74 :
Durant las annadas [[1920]], lo modèl planetari dab electrons virant suber orbitas precisas que ho remplaçat per la nocion de nubla d'electron e de probabilitat de preséncia autorn d'ua orbita.
 
A partir de las annadas [[1950]], los scientifics qu'explorèn lo monde jusatomic de las [[particulas elementaraselementàrias]] (dab la descobèrta deus [[quark]]s, compausants deus protons e deus neutrons, e deus [[lepton]]s, estant l'electron lo famós enter eths) mercés au desvolopament deus [[accelerator de particulas|accelerators de particulas]] qui permeten d'accelerar los atòms en bèth generar impactes enter eths.
 
== Ligams intèrnes ==