Chimpanzé : Diferéncia entre lei versions

Quand los primièrs chimpanzés foguèron transportats al continent europèu, los scientifics europèus notèron l'inexactitud de las descripcions ancianas, que disián sovent que los chimpanzés avián banas e batas. Los primièrs chimpanzés transcontinentals venguèron d'[[Angòla]] e foguèron ofèrts a Frederick Henry, Prince d'Orange en 1640. Los scientifics que examinèron aqueles especimens escasses daissèron perplexes e los descriguèron lo primièrs chimpanzés coma "[[Pigmèu]]s" e notèron las similituds claras dels animals amb los umans. Las doas decennias venentas un certan nombre de specimens foguèron importats cap a Euròpa, subretot comprats per diverses pargues zoologics coma divertiment pels visitants.

 

Lo sègle XX foguèt una edat nova de recerca scientifica dins lo comportament dels chimpanzés. Abans de 1960, gaireben se sabiá pas res sul comportament dels chimpanzés dins son abitat natural. En julhet d'aquel an, [[Jane Goodall]] comencèt dins lo bosque Gombe de [[Tanzania]] a viure entre los chimpanzés, ont subretot estudièt los membres de la Comunitat del chimpanzés Kasakela. Sa descobèrta que los chimpanzés fasián e utilizavan d'espleches foguèt novèla, alara que se considerava abans que los umans èran l'unica espècia que podián far aquò. Los primièrs estudis mai progressius suls chimpanzés foguèron dirigits subretot per Wolfgang Köhler e Robert Yerkes, los dos èran de psicològs celèbres. Aqueles òmes coma lors collègas establiguèron que los estudis de laboratòri suls chimpanzés se centravan especificament a aprendre sus las abiletats intellectualas del chimpanzés, mai que mai la solucion de problèmas. Aquò plan segur implicava de pròvas basicas, practicas de laboratòri, qu'exigissián una capacitat intellactuala fòrça nauta (coma resòlvre lo problèma d'obtener una [[banana]] defòra de portada). Notablement, Yerkes tanben faguèt fòrça observacions de chimpanzés salvatges qu'enriquiguèron fòrça la compreneson scientifica dels chimpanzés e son comportament. Yerkes estudièt los chimpanzés fins a la [[Segonda Guèrra Mondiala]], mentretant Köhler aprèp cinc ans d'estudi publiquèt sa celèbra ''Mentalitat dels Monins'' en 1925, finalament conclusent que {{cita|los chimpanzés manifèstan un comportament intelligent del tipe general familiar pels èssers umans... un tipe de comportament que passa per èsser especificament uman" (1925). <ref> The Chimpanzees of Gombe: Patterns of Behavior, Jane Goodall, ed: Belknap Press of Harvard University</ref>