Safo : Diferéncia entre lei versions

'''Safo''', en [[latin]] ''Sappho'' ([[Mitilena]] dins l'illa de [[Lèsbos]]; o ben [[Eresos]]; (actuala [[Grècia]]), 650 ab.C - 580 ab.C), escrit Σαπφώ en [[grèc atic]] e Ψάπφω en [[grèc eolic]] (lo [[dialècte]] del grec qu'utilisavautilizava dins sussos escrits) foguèt una poetessa [[Grècia Antica|grèga]].

Demorèt gaireben totjorn dins l'illa de [[Lèsbos]] levat un temps d'exili en [[Sicília]] per escapar a un dangièr pas conegutinconegut (vèrs [[604 aC]]), d'ont tornèt en [[581 aC]]. Formèt un grop de femnas dedicadas al culte d'[[Afrodita]], divessa de la [[poesia]] e la [[musica]]. Moriguèt en ununa edat avançada.

Pasmens rèsta una [[òda]] completa e fragmentesfragments d'autras òbras. D'un estil simple e clar, descrivantdescrivent una passion amorosa fisica e intimista adreçada a las femnas de son grop o als dieus, en particular a Afrodita. Presenta lo [[desir]] coma una poténcia irracionala poderosa e expausa las variacions de l'ànimarma e la supremacia de la [[beutat]] e lo sentiment .

Existisson gairesgaire de donadas biograficas sus ela, e pasmens se coneisson qualques poèmas e fragmentesfragments estraitsextraits de citacions tardièras e sus [[papir]]s. De fach, practicament tot çò que sabemsabèm de sa vida ven de sos poèmas. Lo contengut amorós de sos poèmas provoquèt tota sòrta de paraula e rumors sus sa vida. Sos poèmas foguèron recitatrecitats e coneguts a [[Atenas]] al sègle V ab. C. Pus tard, a Roma, los poètas latins lausan sos poèmas. I aviá ailà de busts de la poessa (cf. Lo discors de [[Ciceron]] contra [[Verres]], acusat de panar un bust de Safo) . Foguèt probablament la poetessa mai traducha e mai imitada de l'antiquitat classica.

Safo e son compatriòta [[Alceu de Mitilena|Alceu]] son considerats los poètas los melhors de la [[poesia lirica]] grèga arcaïca. De son òbra, que comptava segon çò que sembla nòu libres de grandor variada, se conservèt qualques exemples de poèsiapoesia lirica populara en qualques [[epitalamis]], cants nupcials: adaptacions de cançons popularas pròprias dels amics del nòvi e de la nòvia que s'improvisava dins los maridatges. Aquelas cançons son diferéntasdiferentas de la restarèsta de sos poèmas, pus intimistas e cultas, per que creèt un ritme pròpi e una mètrica nòva, que venguèt [[estròfa safica]].

Safo parla dins sos poèmas de la passion amorosa qu'es l'esséncia de l'èsser uman e que se manifèsta en divèrsas formas, coma la gelosiá, lo desir o una intangibleintangibla nostalgia. Un exemple d'aquò se tròba dins l'''Imne en onor a Afrodita'' l'unic poèma demorat complet de tota son òbra. Se poiriá considerar coma una preguièra, una suplica dirigidaadreçada a la divessa de l'amor per capitar a obtenir ajuda e conselh atal l'amor de son enamorada. Sembla qu'es pas lo primièr còp que Safo invoquèt a la divessa per a aquò, dins lo poèma [[Afrodita]] parla dirèctament a Safo e li demanda las rasons d'aquela novélanovèla flama. La descripcion de la divessa baissantdavalant del cèl amb son carri entornejada d'aucèls gaujoses, sorisent venguèt a unaun de lasdels imatges tipicatipics de la divessa.

Sa poesia foguèt la font d'inspiracion de poètas, coma los latins [[Gai Valeri Catul|Catul]] e [[Oraci]]. A partir de l'epòca alexandrina, temptèt de conservar son òbra e ne descobrir novas partidas. En 2004 se trobèt novèls fragmentes de Safo,<ref> {{es}} El último poema de Safo Carlos García Gual [http://www.letraslibres.com/index.php?art=11400]</ref> que ne amplifican e melhoran substancialament qualques uns ja existissent. Safo s'i lamenta del passatge del temps e planh, magistrala, los efèctes de la vielhesa de son còs e esperit utilizant lo mite de [[Titon]], l'enamorat d'[[Eos]], que, mejans Auròra, la divessa als dets ròsa, demandèt als dieus que convertiguèron Titon en immortal, mas oblidant demandar per a el l'eternala jovença. En consequéncia, Titon es l'eternal vièlh, que jamai morrís, mas totjorn ven mas vièlh. Es a aquel tracta que s'identifica Safo, per que en sa qualitat d'educatriz se vei coma Titon davant sos escolans totjorn de la meteissa edat, totjorn immortals d'un biais.