Camps de concentracion nazis : Diferéncia entre lei versions

Los '''camps de concentracion nazis''' que hon centercenters de dentenciondetencion puish d'execucion massiva creats a l'origina peu govèrn [[Alemanha|aleman]] deu [[IIIau Reich]] entà amassar, isollarisolar, explèitar la hòrça de tibalhtribalh puish aucíder los sons presoèrs. Com camps de dentancionsdetencions que hon creatcreats chic après l'arrivadaarribada deus nazis au poder en [[1933]] contre los marginaus, los malauts de naissença, los oposantsopausants politics o religiós.

[[Imatge:Arbeit macht frei.png|thumb|left|200px|Entrada deu camp d'Auschwitz dab la cinica inscrpcioninscripcion "Lo tribalh que hè vàder libre".]]

Après la debuta de la [[Segonda Guèrra Mondiau]] que hon emplegatemplegats entà controllar las populacions deus país ocupats, emplegar massivament lo tribalh deus presorèspresoèrs e acabar ua politicaspolitica sistematica d'eliminacion fisica deus grops mei mespresats per alemans nazis en se virant mei que mei de cap au genocidesgenocidi deus [[Judiu]]s e deus [[Ròm]]s.

[[Imatge:Aushwitz I gas chamber memorial.jpg|thumb|200px|Ua de las crampas de gazgas d'Auschwitz]]

Los purmèrs camps que hon centers a còps quasi clandestinclandestins tienguts per membres de la [[SA]] e qui si libravan en dehòra de nat encastre reglementari a las torturas mei bestiaus. L'objectiu qu'èra terrorizar las hòrças d'oposicion (mei que mei comunista) en bèth proheitar deu pretèxte de l'[[Incendi deu Reichtag]] qui desboquè sus l'autrejament deus plenplens poderpoders a [[Adolf Hitler]].

Lo sistèma que ho formalizat e organizat per [[Theodor Eicke]] a partir de [[Dachau]] qui ho atau lo purmèr deus grans camps, bastit a partir de [[1933]]. Los camps que hon hidats aus [[SS]] en [[1937]]. La disciplina qu'ei alavetz basada sus la terror en bèth emplegar la tortura e l'execucion deus presoèrs revoltats o qui ensajan d'escapar. Las execucionexecucions e la reprecionrepression qu'ei hidada au presoèr de dret comun qui se son illustratillustrats dens lo crime.

L'invasion d'[[Àustria]] e de [[Checoslovàquia]] seguidas d'autes país e pòbles que mian a la creacion de navèths camps entà poder amplificar la represssion contre los resistents o oposantsopausants dens los navèthnavèths pòblepòbles ocupats e sosméssomés.

L'intensificacion de l'esfòrç de guèrra dab la pravada deus besonhs deus alemans suu front e de produccion industriau que's portè suus presoèrpresoèrs expleitats dinc au cap de las loas hòrças.

Au medish temps, de cap a [[1941]] quauques camps de concentracion que vadón camps d'exterminacion dab l'ensag puish la generalizacion de las execucionexecucions massivas de la crampas de gaz. L'objectiu qu'èra de miar au cap la ''Solucion Finau'', qu'èi a díser l'eliminacion deus judius e deus Ròms.

Dens cèrtes camps los presoèrs, a despart de las torturas e autas atrocitats, que hon emplegats com cobais umans entà espravar navèras potingas ; dens d'autes cas, aquestas "experiénicas"{{cita|experiéncias}} que hon simplament torturas sadicas practicadas shens cap encastre scientific e shens desbocar sus cap decobèrtadescobèrta (com per exemple las "{{cita|experiéncias"}} de [[Joseph Mengele]] qui, enter autas, consistivan en torrar presoèrs vius).

Lo [[27 de genèr]] de [[1945]], l'[[Armada Arroia]] que liberè en purmèr lo camp d'[[Auschwitz]]. Suu front occidentau, l'armada americana que he çò medish. A l'arrivadaarribada de las armadas aligadas, la descobèrta deus suberviventsubervivents dab l'espiar vueit e dab sonque pèth e òs atau com la descobèrta de las atrocitats que creèn un hòrta impression suus sordats. A Dachau per exemple, los sordats american non se podent pas retiéner qu'executèn còp sec quauques oficièrs alemans responsables de las atrocitats decobèrtasdescobèrtas.

[[categoriaCategoria:Istòria d'Alemanha]]
[[Categoria:Istòria deu judaísmejudaïsme]]
[[Categoria:Istòria ròm]]