|
[[Imatge:NewtonsLawOfUniversalGravitation.svg|thumb|right|300px|Illustracion del fonccionamentfoncionament de la lei de la gravitacion universala de [[Isaac Newton|Newton]]; una massa pontuala ''m''<sub>1</sub> atira una autra massa pontuala ''m''<sub>2</sub> amb una fòrça ''F''<sub>2</sub> qu'es proporcionala al produch de las doas massas e inversament proporcional al quadratcarrat de la distància (''r'') qu'i a entre las massas. Quinas que sián las massas o las distàncias, las magnituds de <nowiki>|</nowiki>''F''<sub>1</sub><nowiki>|</nowiki> e <nowiki>|</nowiki>''F''<sub>2</sub><nowiki>|</nowiki> totjorn seràn igualasegalas. ''G'' es la [[constanta de la gravitacion]].]]
La '''lei de la gravitacion universala''' de [[Isaac Newton|Newton]] dichditz que la [[fòrça]] d'atraccion entre dos còrs, amb [[massa]]s ''m''<sub>1</sub> e ''m''<sub>2</sub> respectivament, es proporcionala al produch de las massas ''m''<sub>1</sub> e ''m''<sub>2</sub> e inversament proporcional al quadratcarrat de la [[distància]] que separa los dos còrs. Matematicament s'exprimís coma:
:<math>F = G\,\frac{m_1 m_2}{d^2}</math>
ont ''F'' es lo modul de la fòrça de la gravetat, ''G'' es la [[constanta gravitacionala]], ''m''<sub>1</sub> e ''m''<sub>2</sub> son leslas massas dels dos objèctes qu'inician la fòrça, e ''d'' es la distància entre ellos dos [[centre de gravetat|centres de gravetat]] de las doas massas, que se considèran concentradas en un punt.
La valor de ''G'' endins ello [[Sistèma InternacionauInternacional d'Unitats|SI, Sistèma internacional d'unitats]] es:
<math>G = \left(6.,6742 \plusmn 0.,001 \right) \times 10^{-11} \ \mbox{N} \ \mbox{m}^2 \ \mbox{kg}^{-2} \,</math>
::<math> = \left(6.,6742 \plusmn 0.,001 \right) \times 10^{-11} \ \mbox{m}^3 \ \mbox{s}^{-2} \ \mbox{kg}^{-1} \,</math>
Amb la lei de la gravitacion universala, Newton va conseguir reproduire las leis de [[Johannes Kepler|Kepler]] donant atal una explicacion pus fondamentala de leslas tres leis, que fins ara solament foguèron descobèrtas de forma empirica.
Per exemple, a la superficia terrèstreterrèstra un òme pòt considerar que la distància al centre de la [[Tèrra]] es la meteissa en totes los punts (es una aproximacion: la diferéncia de la distància mejana del centre de la Tèrra a un punt del nivèl del mar e al suc d'una montanha de 1.0001000 mètres es de mens de 0,02%).
:<math>F = G\frac{M m}{d^2} = m g </math> ont <math>g = G\frac{M}{d^2} = m g </math>. ▼
Aquí ''M'' es la massa de la Tèrra e ''R'' son [[rai (Geometria)|rai]] mejan. Generalament es una bona aproximacion de considerar ''g'' coma una constanta. De fach ''g'' es l'[[acceleracion]] que los còrs subisson a la superficia terrèstre e qu'es la meteissa per totes los còrs independent de la seuna massa (coma se pòt deduire de la derivacion anterior) e que serà demostrat empiricament per [[Galileo Galilei]]. ▼
▲:<math>F = G \,\frac{M m}{d^2} = m g \; </math> ont <math>g = G \,\frac{M}{d^2} = m g </math>.
▲Aquí ''M'' es la massa de la Tèrra e ''R'' son [[rai ( Geometriageometria)|rai]] mejan. Generalament es una bona aproximacion de considerar ''g'' coma una constanta. De fach ''g'' es l'[[acceleracion]] que los còrs subisson a la superficia terrèstreterrèstra e qu'es la meteissa per totes los còrs independentindependentament de la seuna massa (coma se pòt deduire de la derivacion anterioranteriora) e que serà demostrat empiricament per [[Galileo Galilei]].
| 