Empèri Sassanida : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut
Vivarés (discussion | contribucions)
mCap resum de modificació
Vivarés (discussion | contribucions)
mCap resum de modificació
Linha 2 :
L''''Empèri Sassanida''' (en [[persan]]: '''ساسانیان''') es lo periòde de govèrn del segond [[Empèri Pèrsa]] ([[226]]-[[651]]) de la part de la dinastia sassanida (quatrena dinastia iraniana). La dinastia foguèt fondada per [[Ardashir E]] après traire del tròn al darrièr rei [[arsàcida]], [[Artaban V de Pàrtia]], e s'acabèt quand lo darrièr Rei dels reis ([[Shahanshah]]) sassanida [[Yazdgard III]] ([[632]]-[[651]]) perdèt una longa guèrra de 14 ans contra lo primièr dels califats islamics (lo califat [[Omeia]]). Lo territòri de l'[[Empèri Pèrsa]] sassanida compreniá dins los actuals estats d'[[Iran]], [[Iraq]], [[Armenia]], [[Afganistan]], de parts de l'èst de [[Turquia]] e [[Siria]], de [[Paquistan]], [[Caucàs]], [[Asia Centrala]] e [[Arabia]]. Pendent lo govèrn de [[Cosroes II]] ([[590]]-[[628]]), s'annexèron a l'Empèri los territòris que revendrián als actuales [[Egipte]], [[Jordania]], [[Palestina]] e [[Liban]], e establiguèt quitament un protectorat sus de territòris a l'ora d'ara correspondents a [[Oman]] e [[Iemèn]], en atenhent aital la maximala expansion de l'Empèri. Los sassanidas nomenavan lo sieu empèri '''Erānshahr ايرانشهر''' (''Iranshæhr'') o ''Domeni dels Iranians''<ref>''Garthwaite, Gene R.'', '''''The Persians''''', P. 2 ISBN 1-55786-860-3</ref>.
 
Lo periòde sassanida (que compren tot lo periòde final de l'[[Antiquitat classica]]) se considèra un dels periòdes istorics pus importants e influents de l'istòria d'[[Iran]]. En fòrça aspèctes, arribèt dins los succèsses mai importants de la cultura pèrsa, e foguèt lo darrièr grand empèri iranian abans la conquista musulmana de Pèrsia e la conversion consecutiva a l'[[Islam]] coma religion de tot lo territòri. L'Empèri Sassanida aguèt una influéncia importanta sus la [[anciana Roma]]<ref>''J. B. Bury, P. 109.''</ref> Aquela influéncia culturala s'estendèt mai enlà dels territòris termierèrs d'ambedós empèris, en arribant fins en [[Euròpa Occidentala]]<ref>''Durant.''</ref>, [[Africa]]<ref>[http://www.transoxiana.com.ar/0104/sasanians.html Transoxiana 04: Los sassanidas en Africa]</ref>, [[China]] e [[Índia]]<ref>''Sarfaraz, pp. 329–330''</ref>, e aguèt un ròtle fondamental dins la formacion de l'[[art medieval]] europèu e asiatic, doncas qu'influissiá en los dos continents<ref>[http://Www.artarena.force9.co.uk/sass2.htm Iransaga: L'art dels sassànides]</ref>. Aquela influéncia arribèt tanben fins l'alavetz recent mond islamic. La societat aristocratica e exclusivitat de la dinastia sassanida transformèt la conquista islamica de ld'Iran en una "{{cita|renaissença"}} pèrsa<ref>''Durant.''</ref>. La cultura islamica adoptèt, en fòrça aspèctes (arquitectura, escritura, eca) de caracteristicas dels pèrsespèrsas sassanidas<ref>''Zarinkoob, P. 305.''</ref>.
 
== Istòria ==